77. Rocznica wybuchu Powstania w Getcie Warszawskim
19.04.2020
19 kwietnia przypada 77. rocznica wybuchu Powstania w Getcie Warszawskim - największego zbrojnego zrywu Żydów podczas II wojny światowej, a zarazem pierwszego powstania miejskiego w okupowanej Europie.
W otoczonym murem Getcie Warszawskim Niemcy stłoczyli ponad 400 tys. Żydów ze stolicy i okolicznych miasteczek, a także przesiedleńców z ziem wcielonych do Rzeszy. Dziesiątki tysięcy zmarły z głodu i chorób. 22 lipca 1942 r. rozpoczęła się tzw. Wielka Akcja wysiedleńcza. W ciągu dwóch miesięcy Niemcy deportowali do obozu zagłady w Treblince ok. 300 tys. więźniów getta. Tysiące zabili na miejscu. W tzw. getcie szczątkowym pozostało już tylko około 60 tys. Żydów. Byli to głównie ludzie w sile wieku, bez rodzin, zatrudnieni w niemieckich warsztatach produkcyjnych, tzw. szopach. W tych warunkach, gdy nie pozostawało już nic do stracenia, w środowiskach żydowskiej młodzieży narodziła się myśl o zbrojnym oporze.
19 kwietnia 1943 r., w wigilię święta Pesach, niemieckie oddziały liczące 2 tys. ludzi weszły do getta w celu jego likwidacji. Do walki z nimi stanęło kilkuset słabo uzbrojonych członków Żydowskiej Organizacji Bojowej, którzy stawiali zacięty opór przez kilka tygodni wśród gruzów systematycznie niszczonego getta.
Powstanie w Getcie Warszawskim było największym zbrojnym zrywem Żydów podczas II wojny światowej. Powstańcy walczyli w wyjątkowo ciężkich warunkach, ukrywając się w piwnicach i kanałach, bez dostępu do jakichkolwiek zapasów. Zainspirowali Żydów do stawienia oporu przed eksterminacją w Treblince i Sobiborze, a także w innych miejscach Europy.
8. edycja akcji społeczno-edukacyjnej nt. Powstania w Getcie Warszawskim
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN zainicjowało Akcję Żonkile dla upamiętnienia Powstania w Getcie Warszawskim. Od prawie dekady 19 kwietnia setki wolontariuszy w Warszawie i innych miastach wręczają przechodniom żółte papierowe żonkile. Akcja ma na celu podniesienie świadomości na temat Powstania i jego znaczenia. W tym roku, w związku z pandemią, Muzeum POLIN prowadzi swoją kampanię online. Zapraszamy wszystkich do przyłączenia się do obchodów.
Żonkil jest symbolem pamięci
Ostatni przywódca Żydowskiej Organizacji Bojowej, Marek Edelman, który przeżył likwidację getta, przez lata pielęgnował pamięć o wydarzeniach z 1943 roku. Co roku 19 kwietnia, w rocznicę powstania, składał bukiet żółtych kwiatów pod Pomnikiem Bohaterów Getta na Muranowie. Marek Edelman zmarł w 2009 r., ale jego dziedzictwo żyje dalej. 19 kwietnia tysiące ludzi nosi żółte papierowe żonkile jako symbol szacunku i pamięci o Powstaniu.
Więcej nt. Powstania w Getcie Warszawskim oraz Akcji Żonkile można znaleźć na stronie Muzem POLIN: www.polin.pl/pl
___
Fot. ze slajdera: Marc Oliver Giguere