Komenda Miejska
Państwowej Straży Pożarnej
w Jastrzębiu-Zdroju

HISTORIA KOMENDY MIEJSKIEJ PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ W JASTRZĘBIU ZDROJU

Powstanie zawodowej Straży Pożarnej w Jastrzębiu Zdroju wiąże się nieodłącznie z powstaniem nowego miasta, gdyż Jastrzębie Zdrój jest jednym z najmłodszych miast Polski (prawa miejskie otrzymało w 1963 roku). Jastrzębie Zdrój jest obecnie miastem na prawach powiatu, położone w południowej części województwa śląskiego. Jest jednym z największych miast Rybnickiego Okręgu Węglowego i Subregionu Zachodniego. Liczy 94 072 mieszkańców (dane z 2007 roku), a jego powierzchnia zajmuje 85,44 km?.

Miejscowość zaczęła się rozwijać od połowy XIX wieku - jako uzdrowisko. W latach 60-tych XX wieku odkryto tu znaczne zasoby węgla kamiennego i rozpoczęto jego wydobycie, co przekształciło miasto w znaczący ośrodek przemysłowy. Obecnie, mimo różnych perturbacji, nadal dominuje tu przemysł wydobywczy.

Wraz z bardzo dynamicznym rozwojem miasta, zaistniała pilna konieczność zapewnienia skutecznej i profesjonalnej ochrony przeciwpożarowej - nie tylko dla zakładów wydobywczych, a przede wszystkim mieszkańców licznych nowopowstałych osiedli mieszkaniowych.

Decyzja o utworzeniu Komendy Rejonowej Straży Pożarnych w Jastrzębiu Zdroju zapadła w dniu 11 listopada 1975 roku. Na podstawie art.19 ust.2 i art.24 ust.1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. Nr 20. poz.106) - celem zapewnienia ochrony przeciwpożarowej oraz zwalczania pożarów postanowiono utworzyć Komendę Rejonową Straży Pożarnych w Jastrzębiu Zdroju, obejmującą zasięgiem działania obszar miasta Jastrzębie Zdrój oraz gmin: Godów, Mszana, Pawłowice, Świerklany, Zebrzydowice. Z tym samym dniem utworzono także Zawodową Straż Pożarną w Jastrzębiu Zdroju, z obszarem własnym działania, stanowi±cym miasto Jastrzębie Zdrój oraz obszarem pomocy wzajemnej, obejmującym teren odległy o 15 km od granic miasta.

Decyzja, którą podpisał Stanisław Kiermaszek - ówczesny Wojewoda Katowicki, weszła w życie z dniem 1 stycznia 1976 roku, a "poruczono" jej realizację ówczesnemu Komendantowi Wojewódzkiemu Straży Pożarnych i Prezydentowi Miasta Jastrzębie Zdrój.

Na siedzibę Komendy Rejonowej Straży Pożarnych i Zawodowej Straży Pożarnej w Jastrzębiu Zdroju przeznaczono budynek w dzielnicy Zdrój, zlokalizowany przy ul. 1 Maja 15.

W dniu 2 stycznia 1976 roku przyjęto pierwszych pracowników. Należeli do nich:

• st. kpr. Alfons Salamon,
• kpr. Jan Jeszka,
• kpr. Józef Kornas,
• kpr. Henryk Rduch,
• str. Kazimierz Kawalerowicz,
• str. Andrzej Królik.

Na stanowisko Komendanta nowej jednostki został powołany mł. chor. Stanisław Wąsek.

W przedstawionym na ilustracji budynku znajdowała przedtem swą siedzibę Miejska Rada Narodowa, która następnie budynek przekazała w użytkowanie Komendzie Milicji Obywatelskiej, następnym użytkownikiem obiektu była Straż Pożarna w Jastrzębiu Zdroju.

Pierwszym odnotowanym zdarzeniem w kronice pamiątkowej było otrzymanie w dniu 5 stycznia 1976 roku "przechodzonego" samochodu operacyjnego SOp "Warszawa" przekazanego z KRSP Będzin. Pierwszy pożar odnotowany w annałach Komendy miał miejsce w dniu 30 stycznia 1976 roku. Do zdarzenia doszło na terenie Rybnickiego Przedsiębiorstwa Spedycyjno - Transportowego Przemysłu Węglowego w Jastrzębiu Szerokiej.

Na dzień 31 grudnia 1976 roku stan załogi wynosił 35 osób:

• 1 chorąży - komendant,
• 11 podoficerów,
• 20 szeregowych,
• 3 pracowników cywilnych.

W dniu 11 maja 1976 roku Jednostka otrzymała pierwszy samochód bojowy GBA 2,5/16, natomiast w sierpniu 1978 roku wzbogaciła się o następny. Była to drabina SD - 30 "Magirus". Systemem gospodarczym wykonano garaż dla "nowego" samochodu . Budynek przeznaczony na ówczesną siedzibę nie spełniał najmniejszych wymagań sprawnego funkcjonowania jednostki. Dużym utrudnieniem było znajdujące się na wyjeździe z obiektu targowisko, a zatłoczona przechodniami i samochodami ulica stanowiła poważny problem w szybkim podjęciu interwencji na terenie miasta.

W prasie pojawiły się ostrzeżenia:

W oczekiwaniu na wypadek?

Obecna siedziba Straży Pożarnej w Jastrzębiu przy ul. 1 Maja nie jest zbyt funkcjonalna, ze względu nie tylko na ciężkie warunki garażowe, ale także z powodu ograniczonych możliwości manewrowania. Pogarsza sytuację targowisko rozłożone po obu stronach wąskiej jedynej dojazdowej drogi do bazy, którą strażacy zdążają w pośpiechu do gaszenia pożaru. Każdy wyjazd nie tylko opóźnia się, ale jest niebezpieczny, a w SP boją się, że może dojść do wypadku. Mimo obietnic Urzędu Miejskiego w Jastrzębiu, w sprawie zmiany miejsca targowiska, dotychczas nic nie uczyniono".

Powstała potrzeba budowy nowej strażnicy, spełniającej warunki m.in. pod względem socjalnym, dogodności dojazdu do chronionych obiektów i bezpieczeństwa pełniących w niej strażaków.

W roku 1979 dała się we znaki bardzo ostra zima. Strażacy z Jastrzębia mieli "pełne ręce roboty" podczas tzw. zimy 100-lecia.

W międzyczasie trwała budowa nowej strażnicy.

Prasa relacjonuje:

"Oczekiwanie na strażnicę"

Budowa strażnicy i siedziby Komendy Rejonowej SP w Jastrzębiu, realizowana w osiedlu "Chrobrego" posuwa się powoli na przód, mimo że jej generalny wykonawca Wodzisławskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego i podwykonawca Przedsiębiorstwo Robót Budowlanych PW z Katowic natrafiają na duże trudności materiałowe

Aktualnie budynek znajduje się w stanie surowym, wkrótce przystąpi się do montażu centralnego ogrzewania, aby zim± można prowadzić roboty wykończeniowe. Zaasfaltowano dojazd do strażnicy do strony ul. Południowej.

Nowa strażnica, siedziba Zawodowej Straży Pożarnej i Komendy Rejonowej SP w Jastrzębiu zlokalizowana została 1.85-hektarowej działce. Będzie to strażnica kategorii "B" wyposażona w 6 podwójnych garaży, zaplecze warsztatowe oraz budynek socjalno - administracyjny.

Przekazanie obiektu do użytku ma nastąpić w połowie 1983 roku. Czekają na to nie tylko strażnicy, ale i harcerze, a także członkowie LOK-u.

"W Łaziskach spłonęło 27 świń i dwie krowy"

Niedziela, 11 bm. w Łaziskach (gmina Godów) przyniosła groĽny pożar w gospodarstwie rolnika indywidualnego Stanisława M. Ogień zniszczył chlewnię wraz z 25 dużymi tucznikami, dwiema maciorami, dwiema krowami i cielakiem.

Straty oszacowano wstępnie na 2,5 mln zł. W akcji gaśniczej wzięło udział osiem sekcji straży pożarnej, w tym pięć ochotniczych. Przyczyny pożaru ustala specjalna komisja. Nie wyklucza się umyślnego podpalenie przez nieznanych sprawców.

Przekazanie nowej strażnicy

W dniu 21 lipca 1984 roku o godz.16.00 z okazji 40-lecia PRL odbyła się uroczystość przekazania do użytku nowej strażnicy - siedziby Komendy Rejonowej Straży Pożarnych i Zawodowej Straży Pożarnej w Jastrzębiu Zdroju. Obiekt został zlokalizowany przy ul. Jagiełły i spełniał, jak na ówczesne czasy, komfortowe warunki.

Przez szereg lat zarówno struktura Komendy jak i jej wyposażenie ulegały zmianom.

Od chwili wejścia w życie nowych ustaw, tj. od 1991 roku, o ochronie przeciwpożarowej i Państwowej Straży Pożarnej straż przeszła bardzo dużą transformację, poszerzając zakres realizowanych zadań o szeroko pojęte ratownictwo, w tym: drogowe, techniczne, chemiczne, ekologiczne, medyczne, a później także wysokościowe.

1 lipca 1992 roku Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej powołał Jednostkę Ratowniczo - Gaśniczą Państwowej Straży Pożarnej w Jastrzębiu Zdroju. (Akt Powołania na zdjęciu poniżej)

26 sierpnia 1992 roku strażacy z Jastrzębia zostali skierowani do akcji na teren Kuźni Raciborskiej, do największego w historii Europy pożaru lasu. W pożarze zginęło dwóch strażaków z Raciborza i Kłodnicy. Szalejący ogień udało się opanować dopiero cztery dni później, a dogaszanie trwało do 12 września. W akcji, wraz ze strażakami z całej Polski uczestniczyły wszystkie jednostki z terenu Jastrzębia.

Od 1998 roku po przejściu na emeryturę bryg. Stanisława Wąska, obowiązki Komendanta Miejskiego Państwowej Straży Pożarnej przejąął mł. bryg. Edward Deberny, piastujący dotychczas funkcję Dowódcy Jednostki Ratowniczo - Gaśniczej w Jastrzębiu Zdroju. Na stanowisku Zastępcy Komendanta pozostał mł. kpt. Mirosław Juraszczyk, natomiast Dowódcą JRG został mł. kpt. Jan Kieloch.

Oczywiście rys historyczny jastrzębskiej jednostki to nie głównie przemiany kadrowe i w wyposażeniu. Z roku na rok wzrasta w sposób bardzo dynamiczny ilość interwencji. Dla porównania w roku 1976 było ich zaledwie kilkadziesiąt, a w latach obecnych sięga ponad 1000 mimo, iż zmniejszył się rejon działania jednostki, który obejmuje w chwili obecnej teren samego miasta. Niemniej jastrzębska jednostka zabezpiecza ponadto (ze względu na bliższą odległość) część terenu gminy Zebrzydowice, Pawłowice, Godów i Mszana. Strażacy są wzywani często do pomocy podczas akcji na teren obcych rejonów.

W wyniku reformy administracyjnej kraju z dniem 1 stycznia 1999 roku Komendę Rejonową Państwowej Straży Pożarnej w Jastrzębiu Zdroju przekształciła się w Komendę Miejską PSP.

Grupa Ratownictwa Wysokośściowego

Od 1999 roku przy Komendzie Państwowej Straży Pożarnej w Jastrzębiu Zdroju działa Grupa Ratownictwa Wysokościowego i jest jedną z zaledwie dwóch takich formacji na Śląsku. Obecnie Grupa liczy 26 członków, z czego 12 wyszkolonych strażaków - ochotników może brać udział w akcji z użyciem technik alpinistycznych. Ich pomoc w ratowaniu ludzi już niejednokrotnie okazała się niezbędna w przypadku zagrożeń na wysokości. Potrafią dotrzeć tam gdzie nie sięga drabina i działać w trudnych, nietypowych warunkach.

Na przykład w ubiegłym roku byliśmy na ćwiczeniach w Szczyrku, na stoku Skrzyczne dyspozytor z Katowic poinformował strażaków z Jastrzębia, iż w Ustroniu na Czantorii doszło do awarii i pasażerowie kolejki krzesełkowej są uwięzieni na wysokości. Jako że większą część Grupy stanowią strażacy zawodowi w możliwie krótkim czasie udali się na miejsce i wspólnie z grupą GORP podjęli się ewakuacji 15 pasażerów.

Przebudowa strażnicy

W obiekcie obecnej strażnicy Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Jastrzębiu Zdroju od 1987 roku zaobserwowano postępujące, zgubne działanie eksploatacji górniczej prowadzonej przez Jastrzębską Spółkę Węglową.

Po licznych staraniach, Jastrzębska Spółka Węglowa wyłoniła wykonawców prac, a w miesiącu sierpniu 2005 przystąpiła do naprawy obiektu.

Omawiane prace obejmowały jednak tylko usunięcie szkód związanych z eksploatacją górniczą, a więc rektyfikację obiektu, położenie nowych tynków, regulację posadzek i założenie na nowo starych bram garażowych, stolarki okiennej i drzwiowej, która nie nadawała się już do zainstalowania. W budynku istniała już także konieczność pilnej wymiany praktycznie wszystkich instalacji wewnętrznych, gdyż od dłuższego czasu, mając przed sobą odwlekającą się perspektywę naprawy obiektu, zaniechano wykonywania koniecznych prac remontowych i modernizacyjnych w strażnicy.

Przy okazji naprawy strażnicy zrodziła się niepowtarzalna możliwość jej modernizacji i dostosowania do obecnie pełnionej funkcji, gdyż do roku 2002 w budynku znalazło swą siedzibę jastrzębskie Pogotowie Ratunkowe (łącznie 5 zespołów wyjazdowych Pomocy Doraźnej) oraz powstało zintegrowane stanowisko kierowania, w którym wspólnie służby pełnią dyżurni PSP i Pogotowia Ratunkowego.