Komenda Miejska
Państwowej Straży Pożarnej
w Poznaniu

HISTORIA POZNAŃSKIEJ ZAWODOWEJ STRAŻY POŻARNEJ

     Od czasu, gdy wybudowano pierwsze miasto, jednym z największych jego wrogów był ogień.

     Człowiek od wieków wytężał całą swoją inteligencję by opanować i zwalczyć niszczący żywioł. Drewniana zabudowa miasta Poznania nie mogła długo opierać się płomieniom, który w 1447 roku strawił kwartały miasta. Dopiero nakaz Zygmunta III Wazy aby budować tylko murowane domy, kryte dachówką-przyczynił się do poprawy dramatycznej sytuacji.

W 1553 roku pojawiły się pierwsze przepisy dotyczące sprzętu przeciwpożarowego i regulaminy dotyczące obrony przeciwpożarowej. Obowiązkiem walki z pożarami obarczono organizacje cechowe, którym przydzielono poszczególne dzielnice miasta. System ten przetrwał do XIX wieku.

     W roku 1793 miasto posiadało 162 sikawki, w tym 157 drewnianych  i 5 metalowych.

     6 października 1842 roku grupa obywateli Poznania utworzyła Towarzystwo, którego celem miałoby być ratowanie zagrożonego życia i mienia - „Ochotnicze Towarzystwo Ratunkowe w Poznaniu”. Ukonstytuowało się ono 9 października 1842 roku, na jego czele stanął sędzia Kuettner. W jego skład weszło 120 osób, oddział podzielono na 4 kompanie.

     W 1867 r. straż została wyposażona w nowoczesne drabiny, umundurowanie, liny, wozy, hełmy, sikawki.

     Boom budowlany jaki w związku z przyspieszonym wzrostem gospodarczym wystąpił w Poznaniu był wstępem do utworzenia pierwszej zawodowej straży pożarnej w Poznaniu. 10 grudnia 1877 roku przy ulicy Wolnica 1 do urządzonej przez miasto strażnicy wprowadził się pierwszy zawodowy zastęp, który składał się z 12 strażaków. Strażnica główna umieszczona w starym, adaptowanym budynku bardzo szybko okazała się niewystarczająca na potrzeby Straży, dlatego, w październiku 1886 r. rozpoczęto budowę nowego obiektu. Ukończono go we wrześniu 1887 r. W tym samym roku, 10 grudnia przeniesiono komendę i oddział I do strażnicy przy ul. Masztalarskiej 3.

 Strażnica oddziału I przy ul: Masztalarskiej, wybudowana w latach 1886-1887, budynek 2 piętrowy, 4 stoiska garażowe, 4 piętrowa wspinania.

Rozbudowana strażnica oddziału I przy ul: Masztalarskiej, w roku 1942 dobudowano 2 piętrowe skrzydło z jednym stoiskiem garażowym, w 1953 r. nadbudowano trzecie piętro.

Na początku XX wieku straż pożarna liczyła 101 osób w tym 72 w służbie czynnej i 29 w rezerwowej.

W listopadzie 1912 uruchomiono w strażnicy głównej przy ul. Masztalarskiej pierwszy w Polsce zmotoryzowany oddział straży pożarnej. Samochody pożarnicze firmy Daimler .

Pierwsze samochody pożarnicze jakie otrzymała poznańska straż pożarna w październiku 1912 r. 1 - osobowy, 2 - drabina mechaniczna, 3 - gazowy, 4 - z autopompą

 Drabina mechaniczna na podwoziu do zaprzęgu konnego, typ jaki poznańska straż otrzymała w 1888 r.

Sikawka o napędzie parowym na podwoziu do zaprzęgu konnego, typ jaki poznańska straż otrzymała w 1890 r.

 Budynek jednopiętrowy dobudowany dobudowany do strażnicy przy ul: Masztalarskiej od strony dziedzińca. Parter z dwoma stanowiskami garażowymi wybudowano w 1942 r., piętro nadbudowano w 1947 r. Dobudówkę wyburzono w 2003 r.

 Budynek warsztatowy oddziału I przy ul: Masztalarskiej z 1947 r., wybudowany w miejscu wypalonego w 1945 r. W budynku urządzone były warsztaty mechaniczne, kuźnia, stolarnia, warsztat krawiecki i szewski. Budynek wyburzono w 2003 r.

 Magistrat m. Poznania dnia 12 lutego 1924r. wydał pierwszy polski “Regulamin służbowy Straży Pożarnej m. stołecznego Poznania”, w którym określono wymagania dla kandydatów do straży, oraz obowiązki funkcjonariuszy straży pożarnej.

 Na skutek działań wojennych w lutym 1945 r. w oddziale I przy ul. Masztalarskiej 3 całkowicie został zniszczony – wypalony budynek gospodarczy z warsztatami mechanicznymi, kuźnią, stolarnią oraz warsztatami - szewskim i krawieckim. W tym czasie strażnica była zajęta przez wojska radzieckie, uczestniczące w walkach o Cytadelę. Dopiero po jej zdobyciu wojsko radzieckie, w końcu lutego opuściło strażnicę.

 Trzy podwozia samochodowe "Ford" V-8, które poznańska straż otrzymała w 1948 r.

      W 1944 roku powołany został Główny Inspektorat Pożarnictwa, agenda rządowa, której podlegały wszystkie jednostki straży zawodowej, zarówno w zakresie ustalanych norm pożarniczych jak i obsady stanowisk kierowniczych. Ten system dwuwładzy zniosła ustawa z 4 lutego 1950 roku, która utworzyła scentralizowany system państwowych organów ochrony ppoż włączony w ramy administracji państwowej. Komendy podporządkowane zostały nowo powołanym organom administracji Państwowej - Prezydiom Rad Narodowych. Jednym z efektów ustawy było poszerzenie zakresu działań straży pożarnej o czynności prewencyjne i kontrolne. W powojennym dziesięcioleciu istotne znaczenie miało kształcenie kadr.  W latach 1948-1950 wybudowano na Dębcu, przy ul. Czechosłowackiej 27, nową strażnicę z zapleczem szkoleniowym a w 1952 otwarto tu Wojewódzki Ośrodek Szkolenia Pożarniczego. Z czasem Ośrodek przekształcono w Szkołę Chorążych (dziś - Aspirantów).

 Lata 70-te to czas modernizacji, w związku z szerszym rozwinięciem krajowej produkcji sprzętu pożarniczego m.in. samochodów strażackich „Jelcz”. To również lata wielkich pożarów np. Zakładu Gumowego „Stomil” w 1972 roku.

      Rok 1989, rok przełomu w najnowszych dziejach Polski, nie pozostał bez wpływu także na środowisko strażackie. Z jego inicjatywy doszło do sformułowania głównych kierunków reformy straży pożarnej.

    24.VIII.1991 roku powołano Państwową Straż Pożarną jako nowoczesną, zawodową, umundurowaną i wyposażoną w specjalistyczny sprzęt ratowniczy formację przeznaczoną do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami.

    Obowiązki Komendanta Rejonowego PSP pełnił w latach 1992-1996 st. bryg. Stefan Korbacz. Od 1996 na Komendanta Rejonowego PSP w Poznaniu zostaje powołany st. kpt. Krzysztof Wiśniewski. Z dniem 1 stycznia po wprowadzeniu reformy administracji publicznej kraju PSP rozpoczęła działania w nowym układzie organizacyjnym. Została powołana do życia Komenda Miejska PSP w Poznaniu z jej komendantem na czele st. kpt. Krzysztofem Wiśniewskim

 Sztandar Komendy Miejskiej PSP w Poznaniu

 Dnia 15 maja 1998r. Prezes Zarządu Głównego ZOSP RP Waldemar Pawlak, odznaczył sztandar “Złotym Znakiem Związku” za wieloletnią ofiarną działalność w ochronie przeciwpożarowej dla dobra społeczeństwa i kraju

 10 grudnia 2004r. Poznańska Straż Pożarna obchodziła 127-lecie swego istnienia. Punktem kulminacyjnym uroczystości było przekazanie dwóch samochodów marki VW dla Jednostek Ratowniczo - Gaśniczych nr 1 i 6 z rąk Prezesa Wielkopolskiego Stowarzyszenia Międzynarodowych Przewoźników Samochodowych - Wojciecha Staniszewskiego

 POZNAŃSKA STRAŻ POŻARNA - DZIŚ

 Dziś poznańska straż pożarna jest jedną z największych i najlepiej wyszkolonych w Polsce. Komenda Miejska PSP skupia na terenie miasta Poznania 7 Jednostek Ratowniczo - Gaśniczych i 1 w powiecie.

 Jednostka Ratowniczo – Gaśnicza nr 1 została powołana 1 lipca 1992 roku. Na bazie ratowników i zaplecza techniczno - logistycznego jednostki została utworzona Grupa Ratownictwa Wodnego.

 Koncepcję architektoniczną budynku opracowało Studio ADS pod przewodnictwem architekta pana Piotra Barełkowskiego, wkomponował on budynek w staromiejską zabudowę i styl strażnicy przy ul. Masztalarskiej. Budowa Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej ruszyła 29 marca 2002 roku realizowana przez Firmę Budimex-Dromex Oddział Zachodni a została zakończona 9 października 2003r. Obiekt zrealizowano w 399 dni! Zaprojektowana strażnica jest budynkiem czterokondygnacyjnym na planie trójkata. Powierzchnia całkowita budynku wynosi 5.006,5 metrów kwadratowych, kubatura 11.866,42 metry sześcienne.

Jednostka Ratowniczo -Gaśnicza nr 2 przy ul. Grunwaldzkiej 16 a

Niegdyś - Strażnica oddziału II przy ul: Grunwaldzkiej, wybudowany w latach 1907-1909, budynek 2 piętrowy, 3 stanowiska garażowe, 5 piętrowa wspinalnia.Obecnie Jednostka Ratowniczo - Gaśnicza nr 2

Rzut poziomy JRG nr 2 (1908r.)

Budynek warsztatowy oddziału II przy ul" Grunwaldzkiej, częściowo wypalony w 1945 r., odbudowany w 1946 r., w którym urządzono warsztaty mechaniczne, stolarnie i warsztat sprzętu przeciwgazowo-dymowy.

 Jednostka Ratowniczo -Gaśnicza nr 3 przy ul. Warszawskiej 349

 Niegdyś, Strażnica oddziału III przy Rynku Wschodnim, przejęta przez zawodową straż pożarną w 1926 r., od Ochotniczej Straży Pożarnej. Placówka ta była najmniejszą w mieście, przyjmując nazwę "STRAŻNICA III". Budynek -1 - piętrowy z 3 stoiskami garażowymi dobudowany w 1942 r. do strażnicy, trzy piętrowa wspinalnia dobudowana w 1947 r.

 W późniejszym okresie została nazwana Oddziałem III  Zawodowej Straży Pożarnej. Podpisanie w dniu 6 maja 2002 r umowy pomiędzy Komendą Miejską PSP w Poznaniu a Volkswagen Poznań Sp. zo.o. zaowocowało wybudowaniem obiektu strażnicy przez Volkswagen  na terenie Zakładu nr 1 w Poznaniu. 1 października 2003 r. przeniesiono strażnicę z ul. Stary Rynek na ul. Warszawską do nowego obiektu. Symbolicznego otwarcia strażnicy dokonali: (od lewej) Wicewojewoda - Waldemar Witkowski, gen. bryg. Teofil Jankowski - Komendant Główny PSP Szefa Obrony Kraju, nadbryg. Ryszard Kamiński Wielkopolski Komendant PSP, Jörn Reimers - Prezes VW w Poznaniu i Zastępca Prezydenta m. Poznania - Tomasz Kayser.Uroczystośc ta była ukoronowaniem czteroletnich rozmów dotyczącej tej budowy pomiędzy Wielkopolskim Komendantem Wojewódzkim PSP nadbryg. Ryszardem Kamińskim i Komendantem Miejskim PSP w Poznaniu bryg. Krzysztofem Wiśniewskim a byłym Prezesem Zarządu Volkswagen w Poznaniu Panem Klausem Eberhartem. Budynek składa się z 3 kondygnacji z 6 boksami garażowymi i jest przewidziany do pełnienia w nim służby przez 15 strażaków na zmianie służbowej. Powierzchnia użytkowa strażnicy wynosi 1.358 m kw. i 7. 554 m sześciennych.

Jednostka Ratowniczo – Gaśnicza nr 3 - 1 października 2003 r.

Jednostka Ratowniczo -Gaśnicza nr 4 przy ul. Hetmańskiej 82

Jednostka Ratowniczo – Gaśnicza nr 4 została powołana 1 lipca 1992 roku. Na bazie ratowników i zaplecza techniczno – logistycznego JRG – 4 utworzono Grupę Poszukiwawczo – Ratowniczą.

Jednostka Ratownicza -Gaśnicza nr 5 na Oś. Bolesława Chrobrego 122

Jednostka Ratowniczo – Gaśnicza nr 5 w Poznaniu została powołana 1 lipca 1992 roku. Jednostka ta ma szczególny charakter bowiem w jej skład wchodzą Członkowie Grupy Ratownictwa Wysokościowego.

Grupę Ratownictwa Wysokościowego w Poznaniu powołał Komendant Miejski PSP w Poznaniu Decyzją nr 67/02 z dnia 2 września 2002 roku. Jednocześnie Wielkopolski Komendant Wojewódzki w Poznaniu Decyzją nr 115/02 z dnia 22 października włączył GRW do struktur Wielkopolskiej Brygady Obwodowej. Celem ratownictwa wysokościowego jest niesienie pomocy osobom poszkodowanym i zagrożonym, znajdującym się poza zasięgiem lub możliwościami użycia sprzętu i urządzeń do transportu pionowego.

Jednostka Ratowniczo -Gaśnicza nr 6 wraz z posterunkiem w Mosinie przy ul. Rudzkiej 1

Jednostka Ratowniczo – Gaśnicza nr 6 powstała 1 lipca 1992 roku. Grupa Ratownictwa Chemiczno – Ekologicznego powstała na bazie ratowników i zaplecza techniczno – logistycznego JRG nr 6 KM PSP Poznań. Jej początek datuje się na wiosnę roku 1990, gdy do jednostki został zakupiony ciężki samochód ratownictwa chemicznego  SCR_ch na podwoziu Jelcz.

Z dniem 31.01.2007 r. została rozwiązana Jednostka Ratowniczo Gaśnicza nr 9 w Mosinie.

 Jednostka Ratowniczo -Gaśnicza nr 7 przy ul. Bobrzańskiej 6

     Z dniem 1 września 2000 roku, po zakończeniu budowy nowej strażnicy przy ul. Bobrzańskiej 6, decyzją Komendanta Miejskiego została powołana nowa Jednostka nr 7 Poznań – Rataje. W obiekcie tym oprócz Jednostki Ratowniczo – Gaśniczej PSP, znajduje się Centrum Zarządzania Kryzysowego Poznania.

     Uroczystość oddania do użytku strażnicy odbyła się 20 września 2000 r. Otwarcia strażnicy dokonał Wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji Antoni Podolski, w towarzystwie Tomasza Kaysera Z-cy Prezydenta Miasta Poznania, Komendanta Głównego PSP - Szefa OCK: nadbryg. Jasińskiego Marka, Wielkopolskiego Komendanta Wojewódzkiego nadbryg. Ryszarda Kaminskiego. Poświęcenia nowo otwartej strażnicy dokonali: kapelan krajowy strażaków, st. bryg. ks. Jerzy Kołodziejczak i proboszcz miejscowej parafii, ks Henryk Szymczak. Równocześnie uległa likwidacji Jednostka w Luboniu, a powstała nowa w Mosinie na bazie dotychczasowego pododdziału jednostki w Luboniu.

 Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza nr 8 przy ul. Obornickiej 1 w Bolechowie

Jednostka Ratowniczo – Gaśnicza w Bolechowie została powołana do życia z dniem 15 listopada 1992 roku na bazie Zakładowej Zawodowej Straży Pożarnej „PRESTA”

Ponadto funkcjonują następujące jednostki ochrony przeciwpożarowej:

- 5 Ochotniczych Straży Pożarnych:

1.Mistral (włączona do KSRG),

2.OSP Głuszyna, OSP oś. Kwiatowe, OSP Krzesiny, Grupa Ratownictwa Specjalistycznego,

3.Zakładowa Straż Pożarna Portu Lotniczego Poznań-Ławica,

4.Zakładowa Służba Ratownicza Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacji,

5.Jednostka Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej w Krzesinach.