Komenda Miejska
Państwowej Straży Pożarnej
w Suwałkach

Przełom zimy i wiosny to okres, w którym wyraźnie wzrasta liczba pożarów traw na łąkach i nieużytkach rolnych. Spowodowane jest to wypalaniem suchych traw i pozostałości roślinnych. Obszary zeszłorocznej wysuszonej roślinności są doskonałym materiałem palnym, co w połączeniu z nieodpowiedzialnością ludzi skutkuje gwałtownym wzrostem pożarów. 
Za większość pożarów traw odpowiedzialny jest człowiek. Niestety, wśród wielu ludzi panuje przekonanie, że spalenie suchej trawy użyźni w sposób naturalny glebę, co spowoduje szybszy i bujniejszy wzrost młodej trawy, a tym samym przyniesie korzyści ekonomiczne.

Wypalanie traw niesie za sobą szereg konsekwencji:

• Ziemia wyjaławia się, zahamowany zostaje bardzo pożyteczny, naturalny rozkład resztek roślinnych oraz asymilacja azotu z powietrza.
• Do atmosfery przedostaje się szereg związków chemicznych będących truciznami zarówno dla ludzi jak i zwierząt.
• Podczas pożaru powstaje duże zadymienie, które jest szczególnie groźne dla osób przebywających w bezpośrednim sąsiedztwie miejsca zdarzenia, z uwagi na możliwość zaczadzenia. 
• Zadymienie powoduje  zmniejszenie widoczności na drogach, co może prowadzić do powstania groźnych w skutkach kolizji i wypadków drogowych.
• W wyniku rozprzestrzeniania się pożaru może dość do zapalenia się budynków.
• Od palącego się poszycia gleby, zapaleniu ulega podziemna warstwa torfu, który może zalegać nawet do kilkunastu metrów w głąb.
• Wypalanie traw to także bardzo duże zagrożenie dla lasów. Tereny upraw rolniczych
  i leśnych dość często ze sobą sąsiadują, a czasami wręcz przenikają się. Ogień z nieużytków niejednokrotnie przenosi się na obszary leśne, niszcząc bezpowrotnie bezcenne drzewostany, które po pożarze odradzają się przez wiele dziesiątek lat.
• Pożary nieużytków, z uwagi na ich charakter i zazwyczaj duże rozmiary, angażują znaczną liczbę sił i środków straży pożarnych. Każda interwencja to poważny wydatek finansowy. Strażacy zaangażowani w akcję gaszenia pożarów traw, łąk
  i nieużytków, w tym samym czasie mogą być potrzebni do ratowania życia i mienia ludzkiego w innym miejscu.
• Pożary traw powodują również spustoszenie dla flory i fauny. Niszczone są miejsca lęgowe wielu gatunków gnieżdżących się na ziemi i w krzewach. Palą się również gniazda już zasiedlone, a zatem z jajeczkami lub pisklętami. Dym uniemożliwia pszczołom i trzmielom oblatywanie łąk. Owady  giną w płomieniach, co powoduje zmniejszenie liczby zapylonych kwiatów, a w konsekwencji obniżenie plonów roślin.
• Giną zwierzęta domowe, które przypadkowo znajdą się w zasięgu pożaru  (tracą orientację w dymie, ulegają zaczadzeniu). Dotyczy to również dużych zwierząt leśnych, takich jak sarny, jelenie czy dziki. Płomienie niszczą miejsca bytowania zwierzyny łownej.

Wypalanie traw jest zabronione, mówi o tym między innymi:

- ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody
(t. j. Dz. U. z 2021 r., poz. 1098), art. 124.ust.1 „Zabrania się wypalania łąk, pastwisk, nieużytków, rowów, pasów przydrożnych, szlaków kolejowych oraz trzcinowisk
i szuwarów”. Art. 131 pkt. 12: „Kto (...) wypala łąki, pastwiska, nieużytki, rowy, pasy przydrożne, szlaki kolejowe, trzcinowiska lub szuwary… – podlega karze aresztu albo grzywny”.

- ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1275), art. 30
ust. 3 „w lasach oraz na terenach śródleśnych, jak również w odległości do 100 m od granicy lasu, zabrania się działań i czynności mogących wywołać niebezpieczeństwo,
a w szczególności:

- rozniecenia ognia poza miejscami wyznaczonymi do tego celu przez właściciela lasu lub  

  nadleśniczego,

- korzystania z otwartego płomienia,

- wypalania wierzchniej warstwy gleby i pozostałości roślinnych”.

Za wykroczenia tego typu grożą surowe sankcje:

- art. 82 ustawy z dnia 20 maja 1971r. Kodeksu wykroczeń (t. j. Dz. U. z 2021 r., poz. 2008) – kara aresztu, nagany lub grzywny, której wysokość w myśl art. 24, § 1 może wynosić od 20 do 5000 zł.,

- art. 163. § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2345 ) stanowi: „Kto sprowadza zdarzenie, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach, mające postać pożaru, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10”.

 Inne akty prawne mówiące o problematyce wypalania traw.

- Rozporządzenie Rady Ministrów z 14 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków
i trybu udzielania pomocy finansowej na wspieranie działalności rolniczej na obszarach
o niekorzystnych warunkach gospodarowania objętej planem rozwoju obszarów wiejskich (Dz. U. z 2004 r. Nr 73 poz. 657).

- Obwieszczenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3 czerwca 2014 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie minimalnych norm (Dz. U. z 2014 r. poz. 1372), § 3. 1. - Zabrania się wypalania gruntów rolnych.

Prosimy o rozwagę i niewypalanie traw, gdyż może to skończyć się tragicznie dla życia
i zdrowia. Nagły podmuch wiatru lub zmiana jego kierunku, powoduje
że zapanowanie nad ogniem jest bardzo trudne i niebezpieczne, w bezpośrednim zagrożeniu wówczas mogą znaleźć się ludzie, zwierzęta, budynki, obszary leśne.

 

Opracowanie: bryg. Kazimierz Golubiewski, KM PSP w Suwałkach

Zdjęcia: OSP w Filipowie.