Historia

DZIEJE STRAŻY POŻARNYCH W GARWOLINIE

Straże pożarne, niezależnie od ich kategorii, ochotnicze lub zawodowe, pełnią bardzo ważną rolę w systemie bezpieczeństwa wewnętrznego państwa. Prowadzą akcje propagandowe w zakresie bezpieczeństwa przeciwpożarowego, uczestniczą w akcjach gaśniczych, likwidacji klęsk żywiołowych: pożarów, huraganów, powodzi, wypadków drogowych oraz zagrożeń miejscowych. To wszystko powoduje, że straże cieszą się dużym szacunkiem

Początki zorganizowanego ruchu strażackiego na terenie powiatu garwolińskiego datuje się na II połowę XIX wieku. W czerwcu 1881 r. gubernator siedlecki zatwierdził statut Towarzystwa Straży Ogniowej Ochotniczej w Garwolinie, dając tym samym zgodę na działalność. W latach 80. XIX wieku działała także straż fabryczna w Hucie Czechy. Następne straże, ale już na początku XX wieku powstały w Parysowie, Żelechowie, Łaskarzewie i Maciejowicach. Z czasem ruch strażacki rozrósł się, tak jak obecnie, do ponad 100 jednostek

Od 1949 r., w miarę narastania procesu stalinizacji, występowały w Polsce tendencje do przejmowania przez instytucje państwowe bezpośredniego nadzoru nad organizacjami społecznymi. Rozporządzeniem Rady Ministrów z 24 października 1949 r. rozwiązano Związek Straży Pożarnych RP[1]. Kilka miesięcy później, w dniu 4 lutego 1950 r. Sejm RP uchwalił ustawę o ochronie przeciwpożarowej i jej organizacji[2]. Państwo przyjęło na siebie główny ciężar zabezpieczenia przed pożarami majątku narodowego oraz życia i mienia obywateli. Zapoczątkowano wówczas jednolity system działań ratowniczych, pozwalający na racjonalne wykorzystanie sił i środków, tak w okresie pokoju, jak i konieczności obrony terytorium kraju.

Jako centralny organ administracji państwowej ustawa powołała Komendę Główną Straży Pożarnych, podległą ministrowi gospodarki komunalnej, a od grudnia 1954 r. – ministrowi spraw wewnętrznych. Na jej czele stanął komendant główny straży pożarnych, mianowany przez prezesa Rady Ministrów. Do zakresu działania komend straży pożarnych należało kierownictwo i nadzór nad całokształtem ochrony przeciwpożarowej. Miesiąc później, 20 marca 1950 r., została uchwalona ustawa o terenowych organach jednolitej władzy państwowej[3]. Utworzyła ona nowe terenowe organy administracji państwowej – prezydia rad narodowych i stwierdziła, że wszystkie jednostki administracji terenowej, w tym komendy straży pożarnych powinny być zespolone w prezydiach rad narodowych. Zaszła więc konieczność nowelizacji ustawy z 4 lutego 1950 r. 21 października 1951 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o ochronie przeciwpożarowej i jej organizacji[4]. W odniesieniu do komend straży pożarnych wprowadziła ona: Komenda Główna SP została podporządkowana ministrowi gospodarki komunalnej; wojewódzkie, powiatowe i miejskie komendy straży pożarnych ustanowiono przy prezydiach rad narodowych , od szczebla wojewódzkiego do miejskiego. Jednolity tekst ustawy z dnia 4 lutego 1950 r. o ochronie przeciwpożarowej o jej organizacji opublikowano w obwieszczeniu ministra gospodarki komunalnej[5].

Stopniowo przy prezydiach wojewódzkich i powiatowych rad narodowych powstały komendy straży pożarnych na czele z komendantami. Z dniem 1 września 1951 r. funkcję tę w powiecie garwolińskim objął ppor. poż. Bolesław Rękawek[6], dotychczasowy instruktor Straży Pożarnych. W opinii przełożeni napisali o nim: „Dużo poświęca czasu na przygotowanie Ochotniczych Straży Pożarnych na terenie całego powiatu, dba o ich gotowość bojową i należyte wykonanie zadań. Cieszy się dużym zaufaniem i autorytetem wśród załóg strażackich”[7].

Ustawa z 1950 r. określała, że pracownicy jednostek straży pożarnych, posiadający kwalifikacje do zawodowej służby stanowią Korpus Techniczny Pożarnictwa, na którego czele stoi komendant główny straży pożarnych. Korpus ten objął również podoficerów i szeregowców zawodowych i stał się formacją państwową.

Zgodnie z rozkazem Nr 27/51 przesłanym przez Komendę Wojewódzką Straży Pożarnych przy Wojewódzkiej Radzie Narodowej w Warszawie przy piśmie z dnia 13 sierpnia 1951 r. Gminne Rady Narodowe wytypowały i zatwierdziły kandydatów na Komendantów Gminnych w powiecie. Zostali nimi:

Garwolin - Tadeusz Pawłowski

Górzno - Stanisław Gałkowski

Wola Rębkowska – Franciszek Zawadka

Kłoczew - Henryk Król

Osieck - Józef Siwek

Parysów - Wacław Romanek

Łaskarzew - Zygmunt Gąska

Podłęż - Jan Czyżewski

Maciejowice - Stanisław Polak

Sobolew - Franciszek Babik

Miastków - Jan Bąk

Sobienie Jeziory – Piotr Tkaczyk

Wilga - Wacław Miller

Żelechów - Władysłąw Papliński

Irena - Edward Strzałkowski

Stężyca - Władysław Oleksy

Ryki - Franciszek Bożek

Trojanów - Bronisław Szewczyk

Ułęż (Nowodwór) – Wacław Boczek[8].

W drugiej połowie 1951 r. w Komendzie Powiatowej Straży Pożarnej powstało stanowisko zastępcy Komendanta do Spraw Politycznych. W listopadzie 1951 r. objął je Tadeusz Pawłowski[9]. Rok później, w grudniu 1952 r. stanowisko to objął, za namową B. Rękawka, Tadeusz Jaroń, absolwent kursu kierowników wydziałów wojskowych Prezydiów Powiatowych i Wojewódzkich Rad Narodowych[10]. W lutym 1953 r. został on skierowany do rocznej oficerskiej szkoły pożarniczej w Poznaniu po ukończeniu której otrzymał stopień aspiranta pożarnictwa i wrócił do Garwolina na poprzednio zajmowane stanowisko[11].

Komenda Powiatowa organizowała m.in. akcję obchodów Dnia Ochrony Przeciwpożarowej. I tak np. w dniach 3-4 listopada 1951 r. wygłoszono 293 pogadanek w szkołach, zakładach pracy i innego rodzaju punktach, w których uczestniczyło 9874 osób.

Zarządzeniem ministra gospodarki komunalnej z dnia 28 sierpnia 1951 r. o umundurowaniu, oznakach i dystynkcjach personelu technicznego komend straży pożarnych (MP nr A-83 poz. 1152) wprowadzono nowe dystynkcje i nomenklaturę stopni służbowych m.in. ogniomistrza i kapitana), ale zamiast gwiazdek pięcioramiennych wprowadzono kule płonącą w obramowaniu kółka zębatego.

W czerwcu 1953 r. biuro Powiatowej Komendy Straży Pożarnych w Garwolinie zostało przeniesione do budynku Bolesława Kałaski przy ul. Waryńskiego 24, w pobliżu remizy OSP Garwolin. Od 15 czerwca tego roku został uruchomiony punkt informacyjny przy Komendzie. Jak informowano telefon „jest czynny całą dobę bez przerwy, wszelkie rozmowy i meldunki telefoniczne o pożarach należy kierować na nr. telefonu 150”[12].

W Komendzie Powiatowej pracowały wówczas 4 osoby: komendant, jego zastępca, sekretarka i kierowca. Na wyposażenie składały się: samochód gaśniczy Bedford, półciężarówka Dodge i motocykl marki BMW 350. Komenda obsługiwała ponad 100 OSP działających na terenie ówczesnego powiatu, od Wieprza na południu, aż pod Otwock[13].

1 maja 1954 r. pracę w Komendzie rozpoczął Czesław Trzciński (ur. 19 VI 1930 r. w Garwolinie, zm. 13 IX 2010 r. w Wołominie). 20 grudnia 1956 r. ukończył Szkołę Oficerów Pożarnictwa w Łodzi i otrzymał stopień aspiranta. Z dniem 1 stycznia 1957 r. objął funkcję zastępcy Komendanta Powiatowego, którą pełnił do 31 sierpnia 1963 r. Z dniem 1 września tegoż roku został komendantem powiatowym Straży Pożarnych w Wołominie[14].

Dekretem z dnia 7 grudnia 1954 r. o naczelnych organach administracji państwowej w zakresie spraw wewnętrznych i bezpieczeństwa publicznego straże pożarne podporządkowane zostały ministerstwu spraw wewnętrznych[15].

W pierwszej połowie lat pięćdziesiątych rozpoczął działalność Punkt Dyspozycyjno-Alarmowy. Zatrudniono w nim początkowo jeden, a następnie trzech kierowców, pracujących na zmiany: Stanisława Makulca, Tadeusza Tkaczyka i Franciszka Michalika.

W maju 1955 r. teren powiatu został podzielony na 11 rejonów. Do każdego z nich zostały przydzielone straże na zawody rejonowe wg typów:

Rejon 1 Parysów: typ „S” – Parysów, Wygoda; typ „Km” – Gocław, Głosków; typ „Kr” – Puznówka, Starowola, Wola Starogrodzka, Puznów, Borowie, Brzuza.

Rejon 2 Sobienie Jeziory: typ „S” – Sobienie Jeziory, Warszawice; typ „Km” – Sobienie Biskupie, Dziecinów, Kosumce, Wysoczyn, Wilga, Goźlin; typ „Kr” – Sobienie Szlacheckie, Zambrzyków, Trzcianka.

Rejon 3 Ryki: typ „S” – Ryki, Dęblin. Żelechów; typ „Km” – Swaty, Przykwa; typ „Kr” – Rososz, Dąbia Nowa, Zalesie, Bazanów, Czernic, Grabów Szlachecki.

Rejon 4 Ułęż: typ „Km” – Ułęż; typ „Kr” – Drążgów, Grabowce, Wólka Sobieszyńska, Sobieszyn, Nowodwór, Sarny, Trzcianki, Zawitała, Żabianka.

Rejon 5 Osieck: typ „S” – Osieck, Pilawa; typ „Km” – Jaźwiny, Stara Huta; typ „Kr” – Rudnik, Wola Władysławowska, Lipówki.

Rejon 6 Miastków: typ „Km” – Glinki, Zwola, Wola Miastkowska; typ „Kr” – Ryczyska, Zabruzdy, Miastków Stary, Oziemkówka, Przykory, Gościewicz, Filipówka, Chromin.

Rejon 7 Stążyca: typ „Km” – Stężyca, Kletnia, Bobrowniki; typ „Kr” – Pawłowice, Paprotnia, Rokitnia Stara.

Rejon 8 Łaskarzew: typ „Km” – Łaskarzew, Podwierzbie; typ „Kr” – Dąbrowa, Izdebno, Pilczyn, Żabieniec Nowy, Wróble-Wargocin, Oronne, Sobolew, Helenów, Podłęż, Krzywda-Uścieniec.

Rejon 9 Trojanów: typ „Km” – Trojanów, Niwa Babicka, Wola Korycka; typ „Kr” – Ownia, Dudka, Kozice, Brzeziny, Babice, Wola Życka, Więcków, Mroków.

Rejon 10 Żelechów: typ „Kr” – Ostrożeń, Piastów, Zakrzówek, Chotynia, Kłoczew, Gęsia Wólka, Zadybie Stare, Wola Zadybska, Stryj.

Rejon 11 Garwolin: typ „S” – Garwolin, Maciejowice; typ „Km” – Czyszków, Wola Rębkowska, Rębków, Górzno; typ „Kr” – Zawady, Jagodne, Miętne, Wilkowia, Niecieplin, Unin, Goździk, Ruda Talubska[16].

W sierpniu 1955 r. na terenie powiatu działało ogółem 112 OSP. 59 z nich wzięło udział w zawodach rejonowych, 14 w powiatowych.

Z dniem 1 stycznia 1956 r., w wyniku zmian administracyjnych, powstał powiat rycki, obejmujący południowe gminy powiatu garwolińskiego. Funkcję komendanta nowo powstałej Komendy Powiatowej objął dotychczasowy zastępca Bolesława Rękawka, asp. poż. Tadeusz Jaroń. Funkcje powyższą pełnił do 31 maja 1963 r.

W połowie lat pięćdziesiątych (1957 r.) XX. Wieku, dzięki inicjatywie kpt. poż. Bolesława Rękawka, wybudowano w Garwolinie przy ul. Targowica Zwierzęca 5 (później 22 Lipca) nową remizę strażacką. Plac pod budowę OSP otrzymała w 1950 r. Prace wykończeniowe oraz rozbudowa remizy trwały jeszcze kilka lat. W remizie OSP została zlokalizowana również siedziba Komendy Powiatowej oraz Punkt Dyspozycyjno-Alarmowy.

Zarządzeniem ministra spraw wewnętrznych z dnia 18 sierpnia 1958 r. wprowadzono wytyczne dotyczące organizacji i zakresu działania komend wojewódzkich, powiatowych i miejskich (Dz.U. MSW 1958, nr 27, poz. 84). Zlikwidowały one funkcję zastępcy komendanta ds. polityczno-wychowawczych i podległą im służbę.

Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 1958 r. (Dz.U. nr 4, poz. 25 z 1959 r.) wprowadzono zmiany do ustaleń z 1951 r. Przywrócono dystynkcje dla oficerów i podoficerów wg wzorów wojskowych, wprowadzono nowy wzór odznaki na czapkę - stylizowany orzeł oraz emblemat na kołnierz.

13 kwietnia 1960 r. Sejm uchwalił nową ustawę o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U 1960, nr 20, poz. 120). Utrzymała ona dotychczasowe państwowe organy ochrony przeciwpożarowej – Komendę Główną, wojewódzkie i powiatowe komendy straży pożarnych. Koordynowały one i kierowały pod względem fachowym całokształtem spraw ochrony przeciwpożarowej oraz sprawowały nadzór nad wszystkimi organami i strażami na swoim obszarze działania.

6 września 1963 r., w czasie pożaru budynku przy ul. Dolny Rynek w Garwolinie (obecnie teren Zieleniaka i dworca PKS) zmarł nagle kpt. poż. Bolesław Rękawek, Komendant Powiatowy Straży Pożarnych. Jego następcą został początkowo por. poż. Edmund Kocon (6 IX 1963 - 30 XI 1963) a następnie kpt. poż. Tadeusz Jaroń (1 XII 1963 - 9 III 1976), były komendant Komendy Powiatowej w Piasecznie od 1 czerwca 1963 r. O przeniesienie T. Jaronia do Garwolina wystąpił do komendanta wojewódzkiego Stanisław Matusiak, przewodniczący Powiatowej Rady Narodowej w Garwolinie. W związku z przydziałem dodatkowych zadań wzrosła liczba etatów w Komendzie do ośmiu[17].

24 grudnia 1970 r. ukazało się bardzo ważne rozporządzenie Rady Ministrów[18]. Wyłączyło ono komendy straży pożarnych z urzędów i wydziałów spraw wewnętrznych i ustanowiło je jako samodzielne organy podporządkowane bezpośrednio prezydiom rad narodowych. Usprawniło to znacznie działalność komend straży pożarnych.

22 listopada 1973 r. Sejm PRL zmienił ustawę o radach narodowych; ustanowił nowe jednoosobowe organy administracji państwowej: wojewodów, prezydentów miast, naczelników powiatów, miast, dzielnic i gmin (Dz.U 1973, Nr 47, poz. 276 i 277). Ustawa ta weszła w życie z dniem 9 grudnia 1973 r., i wtedy terenowe komendy straży pożarnych, które na mocy ustawy o ochronie przeciwpożarowej (art. 14 ustawy z 13 kwietnia 1960 r.) były organami administracji państwowej, utraciły ten status. Kompetencje komend w tym zakresie przejęły terenowe organy administracji państwowej, tj. wspomniani wyżej wojewodowie, prezydenci miast, naczelnicy powiatów, miast i gmin. Komendy straży pożarnych weszły wówczas jako wydziały w skład urzędów terenowych organów administracji państwowej stopnia wojewódzkiego i powiatowego stając się częścią aparatu pracy tych organów[19].

1 stycznia 1974 roku w oparciu o zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 15 sierpnia 1967 r. (M.P. 1967 nr 51, poz. 257) powstała w Garwolinie Zawodowa Straż Pożarna. Przejęła ona od OSP jeden samochód bojowy marki „Star-25”. Komendantem ZSPoż. został komendant powiatowy kpt. T. Jaroń. Siedziba Straży Zawodowej aż do listopada 1995 r. mieściła się w budynku OSP Garwolin przy ul. ks. Kard. Stefana Wyszyńskiego (poprzednio 22 lipca) 5, kiedy przeszła do własnego obiektu przy ul. Targowej 2a.

27 grudnia 1974 r. Rada Państwa wydała dekret o służbie funkcjonariuszy pożarnictwa. Wprowadził on zasadę nawiązywania stosunku służbowego w drodze mianowania, a nie jak dotychczas - zwykłej umowy o pracę. Członkowie KTP stali się funkcjonariuszami co zapewniło większą dyspozycyjność kadry. Ponadto wprowadzono stopnie pożarnicze odpowiadające wojskowym. Dekret ten wszedł w życie z dniem 1 stycznia 1975 r.

W maju 1975 r. Sejm wprowadził dwustopniową strukturą organów władzy i administracji państwowej (gminy i województwa) i nowy podział administracyjny państwa. Zlikwidowano wówczas powiaty i zwiększono liczbę województw z 17 do 49[20]. Zmiany powyższe, tj. w strukturze i funkcjonowaniu organów władzy i administracji państwowej wpłynęły na konieczność zmian w ustawie o ochronie przeciwpożarowej. Nową ustawę Sejm uchwalił 12 czerwca 1975 r. (Dz.U. 1975 nr 20, poz. 106). Zwierzchni nadzór nad ochroną przeciwpożarową sprawował minister spraw wewnętrznych, który na podstawie art. 19 ust. 2 ustawy zarządzeniem z dnia 24 stycznia 1976 r. ustalił sieć komend rejonowych straży pożarnych (M.P. 1976 nr 6, poz. 28). Jedna z nich w województwie siedleckim ustanowił z siedzibą w Garwolinie.

1 października 1979 r. funkcję komendanta Rejonowej Straży Pożarnej objął kpt. Wiesław Wieraszka.

4 września 1980 r. ukazało się zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych do którego dołączony był regulamin organizacyjny Zawodowej Straży Pożarnej (M.P. 1980 nr 22, poz. 105). Jego & 1. stanowił:

1. Zawodowa straż pożarna jest jednostką organizacyjną ochrony przeciwpożarowej, powołaną do zwalczania pożarów i współdziałania w ich zapobieganiu, składającą się z osób pełniących służbę zawodową na podstawie stosunku służbowego.

2. Do zadań zawodowej straży pożarnej należy w szczególności:

1) prowadzenie działa ratowniczych w czasie pożarów,

2) udział w zapobieganiu pożarom,

3) prowadzenie szkolenia pożarniczego i doskonalenia zawodowego,

4) podejmowanie innych działań związanych z ochroną przeciwpożarową;

5) współdziałanie w zwalczaniu klęsk żywiołowych oraz w innych akcjach ratowniczych w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach”.

Pod koniec 1988 roku Komenda Rejonowej Straży Pożarnych w Garwolinie liczyła 43 etaty, w tym 27 pluton gaśniczy. Funkcję komendanta pełnił kpt. poż. Wiesław Wieraszka, zastępcą komendanta był mjr poż. Adam Dąbrowski . Dowódcą plutonu był od 1 marca 1988 r. chor. poż. Dariusz Sadkowski, dowódcami sekcji: ogn. Stanisław Duchna, ogn. Henryk Piesio i plut. Bogdan Pasik[21]. Dwa lata później, w dniu 18 września 1990 r. Zawodowa Straż Pożarna w podziale bojowym zatrudniała 32 osoby: 29 funkcjonariuszy pożarnictwa i 3 junaków OC[22].

Zarządzeniem Nr 46/90 z dnia 4 grudnia 1990 r. Wojewoda Siedlecki Krzysztof Tchórzewski nadał statut Komendzie Rejonowej Straży Pożarnych w Garwolinie. Określił w nim zakres działania, organizację wewnętrzną i podstawowe zadania KRSP.

KRSP objęła swym zasięgiem, miasta: Garwolin, Łaskarzew, Pilawa, Żelechów oraz gminy: Borowie, Garwolin, Górzno, Kłoczew, Łaskarzew, Maciejowice, Miastków Kościelny, Osieck, Parysów, Pilawa, Sobienie Jeziory, Sobolew, Trojanów, Wilga i Żelechów. Do zakresu działania Komendy zaliczył m.in.:

-współdziałanie oraz udzielanie fachowej pomocy rządowej administracji ogólnej oraz organom samorządu terytorialnego w sprawach ochrony przeciwpożarowej, a zwłaszcza w zakresie przygotowania warunków na rzecz operacyjnego zabezpieczenia miejscowości, zakładów pracy i obszarów leśnych;

-analizowanie stanu ochrony przeciwpożarowej na obszarze objętym terytorialnym zasięgiem działania oraz inicjowania przedsięwzięć zmierzających do zmniejszenia zagrożenia pożarowego;

-wykonywanie zadań kontrolnych w zakresie ochrony przeciwpożarowej;

-dysponowanie siłami i środkami straży pożarnych, organizowanie działań ratowniczych, kierowanie działaniami ratowniczymi oraz analizowanie tych działań;

-współdziałanie w zwalczaniu klęsk żywiołowych oraz w akcjach ratownictwa w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

Zgodnie ze statutem komórkami organizacji wewnętrznej KRSP były jedno lub wieloosobowe stanowiska pracy:

-ds. organizacyjno-kadrowych,

-ds. prewencji,

-ds. operacyjno-szkoleniowych,

-ds. kwatermistrzowskich,

ds. technicznych,

ds. finansowych,

-Rejonowe Stanowisko Kierowania (RSK),

-rejonowy punkt konserwacji i napraw sprzętu pożarniczego[23].

Na mocy ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. (Dz.U. 2009 nr 12, poz. 68,.tekst jednolity) powstała Państwowa Straż Pożarna – zawodowa, umundurowana i wyposażona w specjalistyczny sprzęt formacja przeznaczona do walki z pożarami i innymi miejscowymi zagrożeniami. Do zadań jej zgodnie z ustawą należą m.in.:

- organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w czasie pożarów, klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń;

- nadzór nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych;

- wykonywanie pomocniczych specjalistycznych czynności ratowniczych w czasie klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń.

Zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 8 października 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz.U. Nr 88 poz. 400 z późn. zm.) PSP tworzą m.in. komendy wojewódzkie i rejonowe PSP oraz jednostki ratowniczo-gaśnicze PSP. Zarządzeniem Nr 1 Komendanta Głównego PSP z dnia 8 czerwca 1992 r. został określony zakres działań terenowych organów PSP. Niedługo później, z dniem 1 lipca 1992 r. zostały określone struktury organizacyjne Komend Rejonowych i zorganizowane Jednostki ratowniczo – gaśnicze PSP. Taka też JRG powstała w Garwolinie. Prowadzi ona zadania gaśnicze podczas pożarów oraz prowadzi działania ratownicze podczas klęsk żywiołowych i innych miejscowych zagrożeń. Realizując ratownictwo techniczne i chemiczno-ekologiczne JRG wykonuje m.in.: odszukanie i uwalnianie osób losowo uwięzionych w budynkach, pojazdach, urządzeniach i na wodzie; udrażnianie dróg i szlaków; zabezpieczenie konstrukcji obiektów; wydobycie zatopionych osób i przedmiotów, odwadnianie budowli i terenu, identyfikację substancji; określenie strefy skażenia; ewakuację osób ze strefy skażenia, likwidację źródeł emisji, neutralizację substancji w terenie.

Dowódca JRG podlega Komendantowi Rejonowemu PSP. W Garwolinie dowódcami JRG byli: st. kpt./mł. bryg. inż. Tadeusz Czamara (1 VII 1992- 31 V 1998), st. asp. Robert Piekarski (1 VI 1998- 30 VI 2013), st. kpt. Marcin Gawinek (1 VII 2013- 15 II 2015), st. kpt Karol Marcinkowski (16 II 2015- )

W dniu 1 sierpnia 1992 r. JRG liczyła 34 ludzi, w tym dowódca i jego zastępca i dzieliła się na trzy zmiany[24] oraz posiadała następujące samochody: GBA 2,5/16 – Star 244 – typ 005; GCBA 6/32 Jelcz – typ 004; GCBM – 18/8 Jelcz – typ CN-18; SD –30 IFA; samochód dowodzenia i łączności Żuk oraz samochód oświetleniowy Żuk. 1 grudnia 1992 r. JRG liczyła ogółem 39 osób, w tym: dowódca, zastępca, 3 dowódców sekcji, 3 dowódców zastępu, 1 starszy ratownik, 4 młodszych ratowników, 13 ratowników kierowców i 13 stażystów.

Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (DzU nr 81 z 1991 r. poz. 351), określiła, że KSRG jest integralną częścią organizacji bezpieczeństwa wewnętrznego państwa i skupia jednostki ochrony przeciwpożarowej, a także inne służby, inspekcje, straże, instytucje i podmioty, które dobrowolnie w drodze umowy cywilnoprawnej zgodziły się współdziałać w akcjach ratowniczych. KSRG skupia w uporządkowanej wewnętrznie strukturze jednostki ochrony przeciwpożarowej w celu ratowania życia, zdrowia, mienia i środowiska. Rozporządzeniem z dnia 28 grudnia 1994 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego (DzU nr 140, 1994, poz. 799), Minister Spraw Wewnętrznych określił zadania dla jednostek PSP i OSP włączonych do KSRG. Jednostki KSRG realizują zadania w szczególności przez:

1.analizowanie i rozpoznawanie zagrożeń,

2.utrzymanie gotowości do prowadzenia działań ratowniczych,

3.podejmowanie działań zmierzających do ograniczenia i likwidacji:

a. pożarów,

b. awarii, wypadków i katastrof technicznych oraz chemicznych,

c. zdarzeń wymagających stosowania sprzętu specjalistycznego ratownictwa ekologicznego, wodnego i wysokościowego.

Ustawą z 8 listopada 1996 r. (DzU nr 152, 1996, poz. 723) o zmianie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej rozszerzono zadania KSRG o ratownictwo ekologiczne i medyczne. Rozporządzenie MSWiA z 25 września 1997 r. rozszerzyło zadania KRSG w zakresie ograniczania i likwidacji katastrof komunikacyjnych oraz udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach na miejscu zdarzenia, w akcjach w których bierze udział jednostka z KRSG (DzU nr 120, 1997, poz. 765). Zgodnie z rozporządzeniem MSWiA z 14 września 1998 r. (DzU nr 121, 1998) do KSRG może być włączona jednostka OSP, która posiada:

1. co najmniej dwa średnie lub ciężkie samochody pożarnicze,

2. wyszkolonych ratowników w liczbie zapewniającej pełną obsadę co najmniej dwóch samochodów pożarniczych,

3. skuteczny stan łączności, powiadamiania i alarmowania,

4. urządzenia łączności w sieci radiowej systemu na potrzeby działań ratowniczych.

Należy dodać, że do systemu może być włączona także jednostka OSP, która nie spełnia ww. czterech warunków, jeśli jej działalność ma zastosowanie w warunkach przewidzianych w planie działań ratowniczych. Ocenę warunków przeprowadza komendant powiatowy PSP.

W latach 1995-2017 Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej włączył do KSRG 24 OSP z terenu powiatu:

- 15 marca 1995 r.: OSP Łaskarzew, OSP Parysów i OSP Żelechów;

- 15 maja 1995 r.: OSP Rębków;

- 18 kwietnia 1997 r.: OSP Ruda Talubska, OSP Wola Rębkowska, OSP Unin, OSP Izdebno, OSP Wola Miastkowska, OSP Gończyce, OSP Ostrożeń i OSP Wola Żelechowska;

- 29 czerwca 2004 r.: OSP Pilawa;

- 9 lutego 2005 r.: OSP Trojanów;

- 22 marca 2005 r.: OSP Garwolin;

- 27 maja 2009 r.: OSP Borowie i OSP Maciejowice;

- 14 grudnia 2009 r.: OSP Melanów;

- 30 grudnia 2010 r.: OSP Wilga;

- 26 listopada 2013 r.: OSP Kozice.
- 4 maja 2016r.: OSP Górzno i OSP Podebłocie
- 1 maja 2017r.: OSP Sobolew
- 15 grudnia 2017r.: OSP Gocław

Rozkazem Nr 3/94 z dnia 11 stycznia 1994 r. Komendant Rejonowej PSP w Garwolinie powołał na terenie rejonu odwód operacyjny w sile 1 kompanii pożarniczej oraz odwód operacyjny zabezpieczenia miasta Garwolina w sile 1 plutonu pożarniczego. W skład ich weszły jednostki OSP typ. S. W skład kompanii pożarniczej weszły 3 plutony gaśnicze: pluton 1 – OSP Unin, Łaskarzew, Pilawa; pluton 2 – OSP Rębków, Ostrożeń, Parysów; pluton 3 – OSP Żelechów, Wola Miastkowska, Wólka Ostrożeńska oraz pluton specjalny: OSP Gończyce – sekcja wężowa, Podłęż – sekcja kwatermistrzowska, JRG Garwolin - sekcja dowodzenia i łączności. Funkcję dowódcy kompanii objął kpt. inż. Dariusz Sadkowski, zastępcy dowódcy mł. asp. Jarosław Latuszek, szefa kompanii st. ogn. Andrzej Tomala. W skład plutonu odwodowego zabezpieczenia miasta Garwolina weszły trzy sekcje gaśnicze: OSP Wola Rębkowska GBA4, 8/2,4; OSP Ruda Talubska GBM2, 5/8; OSP Zawady GLM. Dowództwo plutonu objął asp. Robert Piekarski, zastępca dowódcy JRG w Garwolinie[25].

Z dniem 1 stycznia 1999 r., tj. z chwilą wprowadzenia powiatów teren działalności KP PSP i JRG w Garwolinie zmniejszył się o trzy gminy: Kłoczew, Osieck i Sobienie Jeziory.

Zgodnie z Regulaminem Organizacyjnym z dnia 12 marca 2012 r. Komendantowi Powiatowemu PSP podlegają bezpośrednio: wydział operacyjny, sekcja organizacyjno-kadrowa, samodzielne stanowisko pracy ds. finansowych i zastępca komendanta powiatowego, który nadzoruje: sekcję kontrolno-rozpoznawczą, sekcję kwatermistrzowsko-techniczną i jednostkę ratowniczo-gaśniczą.

Wspomniana sekcja kwatermistrzowsko-techniczna odpowiada za rozliczanie dofinansowania jednostek KSR-G.

Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej posiada 12 pojazdów pożarniczych i zatrudnia 58 osób: 56 funkcjonariuszy, w tym 39 pełniących służbę w systemie zmianowym i 2 pracowników cywilnych. Każdego roku strażacy uczestniczą średnio w 1400 akcjach ratowniczo-gaśniczych.

opracował: Zbigniew Gnat-Wieteska

[1] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 października 1949 r. w sprawie rozwiązania stowarzyszenia wyższej użyteczności „Związek Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej”, Dziennik Ustaw RP 1950 nr 6, poz. 56.

[2] Ustawa o ochronie przeciwpożarowej i jej organizacji z dnia 4 lutego 1950 r., Dziennik Ustaw RP 1950 Nr 6, poz. 51.

[3] Ustawa z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej, Dziennik Ustaw RP 1950 nr 14, poz. 130.

[4] Ustawa z dnia 21 października 1951 r. o zmianie ustawy o ochronie przeciwpożarowej i jej organizacji, Dziennik Ustaw RP 1951 nr 58, poz. 401.

[5] Obwieszczenie ministra gospodarki komunalnej z dnia 6 listopada 1951 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy z dnia 4 lutego 1950 r. o ochronie przeciwpożarowej i jej organizacji, Dziennik Ustaw RP 1951 nr 58, poz. 404.

[6] Bolesław Rękawek s. Franciszka, ur. się 14 września 1905 r. w Garwolinie, zmarł nagle 6 września 1963 r. podczas pożaru na Dolnym Rynku w Garwolinie. W 1947 r. ukończył 3 m. Kurs Oficerski, mł. kpt. poż. 22 VII 1954 r., kpt. poż. 22 VII 1958 r.

[7] Wniosek nominacyjny z 1955 r.

[8] Pismo Powiatowego Komendanta B. Rękawka z dnia 22 sierpnia 1951 r. do Wojewódzkiej Komendy Straży Pożarnej przy Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie. Ustalenia te straciły ważność w 1954 r. kiedy zlikwidowano gminy a w ich miejsce utworzono gromady i osiedla jako najmniejsze jednostki podziału terytorialnego. Ustawą z dnia 29 listopada 1972 r. (weszła w życie 1 stycznia 1973 r.) zlikwidowano gromady i osiedla i ponownie utworzono gminy.

[9] Pismo Komendanta Powiatowego B. Rękawka z dnia 3 listopada 1951 r. do Wojewódzkiej Komendy Straży Pożarnych przy Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie.

[10] Relacja Tadeusza Jaronia z 8 stycznia 2014 r.

[11] Tamże, oraz patrz pismo Z-cy Powiatowego Komendanta z dnia 9 sierpnia 1955 r. do Wojewódzkiej Komendy Straży Pożarnych w Warszawie.

[12] Pismo Powiatowego Komendanta B. Rękawka z dnia 15 czerwca 1953 r. do Komend Straży Pożarnych w powiecie.

[13] Relacja Tadeusza Jaronia z 8 stycznia 2014 r.

[14] Anna Wojtkowska, Czesław Zygmunt Trzciński 19 VII 1930 – 13 IX 2010, „Rocznik Wołomiński, t.VII, Wołomin 2011, s.463-486.

[15] Dekret z dnia 7 grudnia 1954 r. o naczelnych organach administracji państwowej w zakresie spraw wewnętrznych i bezpieczeństwa publicznego, Dziennik Ustaw 1954 nr 54, poz. 269.

[16] Podział powiatu na rejony wg stanu na dzień 6 maja 1955 r.

[17] Relacja Tadeusza Jaronia z 8 stycznia 2014 r.

[18] Rozporządzenie rady Ministrów z dnia 24 grudnia 1970 r. w sprawie przekształcenia komend straży pożarnych w organy bezpośrednio podporządkowane prezydiom rad narodowych oraz w sprawie obsadzania i zmian na stanowiskach pracowniczych w tych komendach, Dziennik Ustaw 1970 nr 31, poz. 261.

[19] Patrz: Załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 listopada 1973 r. w sprawie zasad organizacji urzędów terenowych organów administracji państwowej.

[20] Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. „Dziennik Ustaw” 1975 nr 16, poz. 91; jednolity tekst ustawy o radach narodowych „Dziennik Ustaw” 1975 nr 26, poz.139.

[21] Książka etatowa Komendy Rejonowej Straży Pożarnych Garwolin. 1988 r.

[22] Pismo Komendanta Zawodowej Straży Pożarnej, mj r. poż. inż. Wiesława Wieraszki z dnia 18 września 1990 r. Nr Poż.I-111/3/90 do Komendy Wojewódzkiej Straży Pożarnych w Siedlcach.

[23] Statut Komendy Rejonowej Straży Pożarnych w Garwolinie z 1990 r.

[24] Rozkaz Nr 1/92 z dnia 1 sierpnia 1992 r. dowódcy JRG PSP w Garwolinie w sprawie obsady stanowisk i zmian służbowych.

[25] Rozkaz Nr 3/94 Komendanta Rejonowego Państwowej Straży Pożarnej w Garwolinie z dnia 11 stycznia 1994 r. w sprawie organizacji odwodów operacyjnych straży pożarnej na terenie rejonu Garwolin.