Historia Straży Pożarnej w Kędzierzynie-Koźlu
Zawodowa Straż Pożarna w Kędzierzynie
Zawodowa Straż Pożarna w Kędzierzynie utworzona została 1 stycznia 1957 r. decyzją Komendanta Wojewódzkiego Straży Pożarnych w Opolu.
W dniu powołania jednostka mieściła się w strażnicy przy ul. Matejki 15. Jej podstawowe wyposażenie stanowił samochód gaśniczy GM – 8 na podwoziu Stara 20. Załogę jednostki stanowiło 17 strażaków. Od roku 1958 jednostka dysponowała samochodami ze zbiornikiem wodnym – SBA na podwoziu Star 21 oraz SBM na podwoziu MAZ. Na tym ostatnim zamontowano pierwsze działko wodno – pianowe projektu płk Zdzisława Filingera - przystosowane do pracy w czasie ruchu pojazdu.
Pierwszym dowódcą jednostki został st. ogn. Stanisław Małecki, a od 1 lipca 1957 roku por. Mieczysław Jończy, który mianowany został Komendantem ZSP. Kolejnym komendantem, z dniem 1 marca 1959 r. został kpt. Eugeniusz Wyszyński, który funkcję tę pełnił do 31 grudnia 1975 r., to jest do czasu powołania na stanowisko Komendanta Rejonowego Straży Pożarnych w Kędzierzynie-Koźlu.
Rozwój bazy lokalowej
Bazę lokalową Zawodowej Straży Pożarnej stanowił, adaptowany na strażnicę obiekt byłej Ochotniczej Straży Pożarnej oraz plac wewnętrzny przy ul. Matejki 15. Dolną kondygnację stanowił garaż z czterema bramami wyjazdowymi, kolejne dwie kondygnacje to pomieszczenia podziału bojowego oraz pomieszczenia biurowe i magazynowe. W latach osiemdziesiątych ub. w. na części placu wybudowany został pawilon magazynowo-warsztatowy, który zabezpieczał potrzeby jednostki w zakresie zaplecza technicznego, a ponadto pełnił funkcję garażu dla części posiadanych pojazdów i sprzętu.
Rozwój bazy sprzętowej
Bazę sprzętową Zawodowej Straży Pożarnej w Kędzierzynie stanowiły średnie i ciężkie pojazdy gaśnicze oraz pojazdy specjalne. W przypadku pojazdów gaśniczych były to początkowo średnie samochody gaśnicze ze zbiornikiem wodnym o poj. 2 m³ oraz motopompą o wydajności 800 l/min GBM - 2/8, zastępowane z biegiem czasu przez średnie samochody gaśnicze ze zbiornikiem wodnym o poj. 2,5 m³ oraz autompą o wydajności 1600 l/min/ GBA 2,5/16, a wreszcie ciężkimi samochodami gaśniczymi ze zbiornikiem wodnym o poj. 6 m³ oraz autopompą o wydajności 3200 l/min GCBA 6/32 typu Jelcz 004 oraz 005. Pojazdy specjalne stanowiły; samochód ratownictwa technicznego SRT oraz samochód wężowy dysponujący linią wężową W 110 o długości 2000 m SW – 2000, karosowane na podwoziu Stara 660. 26 sierpnia 1992 r - w pierwszym dniu pożaru kompleksu leśnego w okolicach Kuźni Raciborskiej spaleniu uległ samochód gaśniczy GCBA 6/32 Jelcz 004.
Po powstaniu Państwowej Straży Pożarnej posiadane pojazdy i sprzęt przeniesione zostały do Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej nr 1, utworzonej na bazie przejętej od Zakładów Azotowych „Kędzierzyn” Zakładowej Zawodowej Straży Pożarnej, mieszczącej się przy ul. Mostowej 33. Przejęte obiekty i sprzęt w pełni zaspakajały ówczesne potrzeby jednostki w tym zakresie.
Wraz z pojawieniem się nowych zadań dla Państwowej Straży Pożarnej w kolejnych latach jednostka doposażana była w nowe pojazdy i sprzęt. Aktualnie dysponuje ona między innymi ciężkimi samochodami gaśniczymi 2 GCBA 8/50 i 13/50, GPr, tzw. „zestawem ciężkim” to jest samochodem wężowym z 3000 m węża W-110 z przewoźną pompą o wydajności prawie 6000 l/min. Wysoko specjalistycznym sprzętem i wyposażeniem dysponuje specjalistyczna grupa ratownictwa chemiczno-ekologicznego. Od roku 2012 wyposażenie jednostki stanowią; kontenery; ze sprzętem do usuwania skażeń chemicznych i ekologicznych. Wyposażenie pojazdów stanowią ponadto urządzenia pomiarowe do identyfikacji substancji chemicznych.
Stany osobowe, wyszkolenie, wykształcenie.
Jednostka w chwili powstania posiadała 17 etatów, jednak wraz z rozwojem miasta ilość ta zwiększała się w roku 1968 było to 39 etatów i utrzymywała się na tym poziomie do czasu powstania struktur Państwowej Straży Pożarnej. Trzon załogi stanowili strażacy z wykształceniem zawodowym oraz wyszkoleniem podoficerskim /kurs młodszych podoficerów, kurs starszych podoficerów lub zamiennie kurs kierowców I i II stopnia./
Część strażaków sukcesywnie uzupełniała swoje wykształcenie i wyszkolenie zawodowe w szkołach średnich oraz szkołach chorążych pożarnictwa. Od połowy lat siedemdziesiątych ub. wieku dowódcami Oddziału ZSP zaczęli zostawać oficerowie.
W momencie powstania Państwowej Straży Pożarnej Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza nr 1 posiadała 85 etatów. Jednak w związku ze spadkiem ilości ludności zamieszkującej obszar chroniony przez nią, ilość ta była kilkakrotnie obniżana.
Zmiany na stanowiskach dowódcy ZSP. Po zmianie struktury administracyjnej państwa – w latach 1975 – 1992, Dowódcami Oddziału Zawodowej Straży Pożarnej byli: por. Zbigniew Czurczak, por. Andrzej Nykiel, por. Karol Stępień oraz st. chor. Helmut Dolnicki.
Pierwszym dowódcą Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej Państwowej Straży Pożarnej był mł. kpt. Dariusz Witkowicz. Od 1 czerwca 1994 r do 2016 r. funkcję te pełnił bryg. Jarosław Karski. W jednostce funkcjonuje grupa ratownictwa chemiczno-ekologicznego jej dowódcą był bryg. Dariusz Żuber, a następnie bryg. Mirosław Stadniczuk. Aktualnie funkcję tę pełni mł. Bryg. Szymon Jędzrzejas.
Charakterystyczne akcje w których jednostka uczestniczyła to pożar Rafinerii w Czechowicach–Dziedzicach 26.06.1971 r. oraz pożar chłodni kominowej w Zakładach Chemicznych Blachownia, pożary kompleksów leśnych w latach 1976, 1983, 1990, usuwanie skutków powodzi w latach 1977 r. oraz 1985 r.
Stan na dzień powstania PSP – strażnica, sprzęt, załoga. Po powstaniu Państwowej Straży Pożarnej obiekty przy ulicy Matejki 15 przekazano Urzędowi Miasta Kędzierzyn-Koźle. Strażaków oraz sprzęt przeniesiono do obiektów przy ulicy Mostowej 33 przejętych po zlikwidowanej Zakładowej Zawodowej Straży Pożarnej Zakładów Azotowych „Kędzierzyn”. Na bazie tej jednostki utworzono Jednostkę Ratowniczo-Gaśniczą nr 1 Komendy Rejonowej Państwowej Straży Pożarnej z etatem 85 strażaków. Jej wyposażenie stanowiły między innymi; 4 ciężkie samochody gaśnicze w tym ciężki samochód proszkowy /6000 kg/, samochód wężowy z linią o dł. 2000 metrów oraz sprzęt i wyposażenie do ratownictwa chemicznego.
Historia Zawodowej Straży Pożarnej w Koźlu
Zawodowa Straż Pożarna w Koźlu powstała na bazie istniejącej od czerwca 1945 roku Ochotniczej Straży Pożarnej, którą reaktywowała grupa repatriantów przybyła tutaj z Budzanowa na Wschodzie. Strażacy ci przywieźli ze sobą sztandar, który „dostosowano” do ówczesnych wymagań. Polegały one na usunięciu korony z wizerunku godła oraz zmianę nazwy miejscowości na Koźle n/Odrą. Sam sztandar, oprócz ogromnej wartości historycznej jest swoistym dziełem sztuki ze względu na rzadko spotykaną technikę haftu wypukłego, zastosowaną do jego wykonania. Sztandar ten w roku 2008 został odrestaurowany w Pracowni Państwa Frątczak w Głubczycach i od tej pory zdobi gabinet Komendanta Powiatowego.
Aby symbolicznie zaakcentować ciągłość strażackiej służby, sztandar Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Kędzierzynie-Koźlu posiada taką samą sylwetkę Św. Floriana jak sztandar przedwojenny.
W roku 1951 utworzony został Posterunek Zawodowej Straży Pożarnej, jego dowódcą został kpr. Maksymilian Kubiczek, a nieco później stanowisko to objął st. ogn. Stanisław Włodarczyk. Utworzenie posterunku miało zasadniczy wpływ na operatywność istniejących Ochotniczych Straży Pożarnych z uwagi na fakt prowadzenia remontów i konserwacji sprzętu pożarniczego.
Zawodową Straż Pożarną w Koźlu powołano dnia 1 stycznia 1970 r. decyzją Komendy Wojewódzkiej Straży Pożarnych w Opolu. W dniu powołania jednostka mieściła się w strażnicy przy ul. Kraszewskiego 12. Jej załogę stanowiło 15 strażaków, a podstawowe wyposażenie, 2 samochody gaśnicze GBM 2/8 na podwoziu Stara 21.
Pierwszym dowódcą jednostki został st. ogn. Stanisław Włodarczyk, a następnie funkcję tę pełnił komendant powiatowy mjr poż. Franciszek Szała.
Pierwszą służbę w dniu 1 stycznia 1970 roku pełnili: st. ogn. Stanisław Włodarczyk – dowódca zmiany, mł. ogn. Stanisław Lachendro – dowódca sekcji, mł. ogn. Roman Jaskółka i st. str. Marian Wierny – kierowcy – mechanicy, oraz mł. ogn. Emil Krupka i st. str. Józef Zygmund. Funkcję oficera inspekcyjnego Komendy pełnił st. ogn. Stanisław Małecki.
Jednostka do pierwszego zdarzenia wyjechała 2 stycznia 1970 r o godzinie 17:03 na ulicę Chrobrego 18 w Koźlu.
W roku 1984 staraniem ówczesnego Komendanta Powiatowego Straży Pożarnych w Kędzierzynie-Koźlu por. poż. Jacka Dziewita, rozpoczęła się gruntowna przebudowa strażnicy. W jej trakcie wyburzone zostały stare garaże i wybudowany nowy, przestronny obiekt, w którym zmieściły się wszystkie pojazdy i sprzęt stanowiące wyposażenie jednostki. Zmodernizowane zostały wszystkie pomieszczenia socjalne, wykorzystywane przez strażaków w toku służby. Gruntownej przebudowie i modernizacji poddane zostało Rejonowe Stanowisko Kierowania. Wcześniej na placu wewnętrznym powstał budynek zaplecza technicznego. Znajdują się w nim boksy z kanałami najazdowymi oraz warsztat. W dolnej części znajduje się kotłownia dla całego kompleksu budynków oraz dodatkowe pomieszczenia magazynowe. Zakończenie modernizacji oraz oficjalne oddanie obiektu go do użytku nastąpiło w roku 1990.
Strażacy pełniący służbę z Zawodowej Straży Pożarnej sukcesywnie podnosili swoje wykształcenie oraz wyszkolenie zawodowe w Szkołach Chorążych w Krakowie i Poznaniu oraz na kursach podoficerskich prowadzonych przez Komendę Wojewódzką Straży Pożarnych w Opolu. Po zmianie struktury administracyjnej państwa - w latach 1975 – 1992, funkcję Dowódcy Oddziału Zawodowej Straży Pożarnej pełnili: kpt. Zbigniew Czurczak, por. Jan Barteczko, chor. Helmut Dolnicki, chor. Zygfryd Steuer.
Do charakterystycznych akcji ratowniczych, w których uczestniczyli strażacy tej jednostki należały; pożar wiertni Karlino w roku 1982, pożary w kompleksach leśnych na terenach Nadleśnictw; Kędzierzyn, Rudy Raciborskie, Rudziniec, Prudnik oraz Świerklaniec. Z uwagi na położenie w dorzeczu rzeki Odry, strażacy tej jednostki uczestniczyli w akcjach ratowniczych w czasie powodzi oraz usuwaniu jej skutków na terenie gmin; Kędzierzyn-Koźle, Bierwawa oraz Cisek w latach 1977 i 1985.
Uczestniczyli również w akcjach humanitarnych. Między innymi przy usuwaniu skutków trzęsienia ziemi w Armenii /Leninakan, Spitak/ w 1988 uczestniczyli mjr poż. Jacek Dziewit, st. ogn. Alojzy Sambok, realizując zabezpieczenie logistyczne polskich ratowników.
Po utworzeniu Państwowej Straży Pożarnej Zawodowa Straż Pożarna przekształcona została w Jednostkę Ratowniczo-Gaśniczą nr 2 Komendy Rejonowej Państwowej Straży Pożarnej z etatem 64 strażaków. Jej wyposażenie stanowiły między innymi; 3 samochody gaśnicze w tym dwa ciężkie, samochód drabina SD-37, cysterna na wodę o poj. 18 m3 oraz sprzęt i wyposażenie do ratownictwa wodnego.
Z biegiem czasu samochody starsze zastępowane były nowymi. W roku 2002 zakupiono sam. GBART na podwoziu Renault Midlum, natomiast w roku 2003 samochód ratownictwa wodnego SRW na podwoziu Iveco.
Strażacy jednostki uczestniczyli w wielu akcjach ratowniczo-gaśniczych. Do najpoważniejszych zaliczyć należy; działania w czasie pożaru kompleksu leśnego w okolicach Kuźni Raciborskiej w sierpniu 1992 r. akcję usuwania skutków powodzi w lipcu 1997 r., gaszenie pożaru 700 t kauczuku w grudniu 1996 r.
Dowódcami jednostki byli; od roku 1992 do 2000 - kpt. Janusz Chomiak, w latach 2000 - 2002 kpt. Mirosław Jelonek. Od roku 2002 do 2016 jednostką dowodził bryg. Dariusz Żuber. Obecnie Dowódcą jednostki jest mł. bryg. Tomasz Golasz.
W jednostce funkcjonuje grupa wodno nurkowa, która uczestniczy w działaniach ratowniczych lub poszukiwawczych oraz szkoleniach określonych wymogami służby.
Źródło: "Gdy obowiązek wezwie" Monografia jednostek ochrony przeciwpożarowej ziemi kędzierzyńsko-kozielskiej, autorstwa Zygfryda Steuera.