Komenda Powiatowa
Państwowej Straży Pożarnej
w Nowej Soli

Nie ma roku, abyśmy nie słyszeli w naszym regionie o uszkodzeniu wzroku, urwanych palcach czy poparzonych dzieciach. Nieodpowiedzialne zabawy sylwestrowe z fajerwerkami niejednokrotnie kończą się wizytą w szpitalu. Uszkodzenia ciała bywają nieodwracalną pamiątką przykrych wydarzeń - mówi mł. bryg. Tomasz Duber, komendant powiatowy PSP w Nowej Soli.

Co to w ogóle są te fajerwerki?
Technicznie rzecz ujmując fajerwerki to łatwopalne i wybuchowe mieszaniny wykorzystywane do celów widowiskowych. Działają poprzez efekt akustyczny, czyli huk, oraz efekt wizualny, tzn. różnego rodzaju efekt świetlny. Fajerwerki to przede wszystkim silnie skompresowany proch lub inny ładunek wybuchowy. Odpowiednia konstrukcja pozwala na wyniesienie ładunku w powietrze, a tam eksplozji i zapłonowi ulegają dodatkowe składniki. Zostają one rozrzucone w przestrzeń dookoła. Konsekwencją jest efekt świetlny i dźwiękowy.

Czy to prawda, że fajerwerków można używać tylko w sylwestra?
Zgodnie z polskim prawem używanie fajerwerków dozwolone jest na terenach prywatnych przez cały rok. Artykuły pirotechniczne mogą być również używane na terenach publicznych od 31 grudnia do 1 stycznia. Jedynym przepisem ograniczającym używanie petard lub fajerwerków jest przepis kodeksu wykroczeń, który dotyczy zakłócania spokoju, porządku publicznego i spoczynku nocnego. Nie dotyczy on konkretnie fajerwerków, lecz każdego działania, które zaburzałoby powyższe zasady funkcjonowania społecznego, jak np. głośnego słuchania muzyki, śpiewu czy też po prostu hałasowania. Konsekwencją tego typu „wybryków” jest kara w postaci grzywny, która waha się między 20 a 500 złotych lub bardziej restrykcyjna kara w postaci aresztu.

Gdzie możemy kupić fajerwerki i czy są one dostępne dla wszystkich chętnych?
Co do tego nie ma wątpliwości: materiały pirotechniczne, w tym właśnie fajerwerki, należy kupować w miejscach specjalizujących się w tego rodzaju asortymencie. W dzisiejszych czasach sklepy z fajerwerkami można znaleźć zarówno online, jak i stacjonarnie. Rzetelnego sprzedawcę poznamy po tym, że wyjaśni, jak bezpiecznie korzystać z wybranego produktu, posiada wszelkie niezbędne atesty bezpieczeństwa, a na opakowaniu sprzedawanego przez niego produktu zamieszczona jest instrukcja obsługi w języku polskim. Dodatkową zaletą robienia tego rodzaju zakupów u sprawdzonych sprzedawców jest to, że nie musimy się martwić, iż dostaniemy produkt uszkodzony, przeterminowany lub niewłaściwie przechowywany. Więc nawet jeśli cena u ulicznego sprzedawcy, czy też w pierwszym lepszym sklepie internetowym może wydawać się dość atrakcyjna - w pierwszej kolejności zawsze warto zadać sobie pytanie, czy mamy do czynienia ze sprzedawcą, któremu możemy zaufać. To nie tylko kwestia znalezienia fajerwerków, które zrobią wrażenie. Chodzi tu przede wszystkim o zdrowie i bezpieczeństwo, a w tym przypadku nie możemy pozwolić sobie na bylejakość. Ale przede wszystkim proszę nie korzystać z przepisów internetowych na wyprodukowanie własnych fajerwerków, gdyż to kończy się często tragedią.

Kto może nabyć fajerwerki?
Według polskiego prawa sprzedający mają zakaz sprzedaży fajerwerków osobom niepełnoletnim. Niepełnoletni klient nie może nabyć fajerwerków, niemniej jednak ma możliwość odpalenia ich wyłącznie pod nadzorem rodziców lub prawnych opiekunów, którzy ponoszą za niego odpowiedzialność.

Czy fajerwerki są bezpieczne?
Należy powiedzieć - tak, ale tak jak inne różnego rodzaju produkty - tylko w rękach odpowiedzialnych ludzi. Fajerwerki czy petardy hukowe nieumiejętnie użytkowane zagrażają nie tylko zdrowiu, ale i życiu. Niektórzy zdecydowanie ich unikają, choć widok jest nieraz fantastyczny. Warto podkreślić, że profesjonalnie wykonane materiały pirotechniczne z użyciem dobrej jakości komponentów, a do tego odpalane zgodnie z instrukcją obsługi z zachowaniem wszelkich zasad, są bezpieczne.

Jeśli zdecydujemy się na strzelanie petardami, to jak to robić, aby było bezpiecznie?
Żeby fajerwerki były uznane za bezpieczne, konieczne jest spełnienie kilku warunków: zakup profesjonalnego produktu, właściwie dobrane miejsce i odpowiedzialna obsługa. Jest jeszcze jedna ważna kwestia. Postępujmy zgodnie z instrukcjami i czytajmy też zasady postępowania w sytuacji awaryjnej. W większości przypadków kończymy czytanie instrukcji w momencie, gdy znajdziemy informację, jak znaleźć lont i odpalić ładunek. Przy nieudanej próbie brakuje nam wiedzy, jak postępować, doczytać nie możemy, gdyż instrukcja jest na opakowaniu ładunku, który właśnie nie wybuchł. Wtedy dochodzi do najgorszych błędów. Wydane pieniądze, brak efektów, widzowie czekają i co dalej. Wracamy i próbujemy zaradzić sytuacji, często pochylając się nad ładunkiem. Nie muszę wyjaśniać, co może się stać. Na instrukcji opisane są takie zasady postępowania z podaniem odstępu czasowego do kolejnej próby. Zawsze należy zachować bezpieczną odległość. Przed podjęciem decyzji o ich użyciu należy wybrać odpowiednie miejsce, w którym nie występują przeszkody nad odpalanymi fajerwerkami, które mogą zakłócić jego lot, np. drzewa, linie energetyczne, zadaszenie. W trakcie odpalania warto założyć okulary ochronne. Nie trzymajmy fajerwerków, nawet tych najmniejszych, w kieszeniach. I chyba najważniejsza zasada podczas stosowania materiałów pirotechnicznych, a mianowicie nie należy ich odpalać, będąc pod wpływem alkoholu.

A jeśli petarda nam wybuchnie w rękach, jakimi to grozi konsekwencjami?
Najczęstszymi skutkami wybuchu petardy w rękach są oparzenia twarzy i rąk. Zdarzają się także ciężkie urazy, takie jak urwane palce, dłonie, uszkodzenie wzroku czy słuchu, głębokie rany twarzy i dłoni. Głośny huk petard może powodować czasowe lub trwałe uszkodzenia słuchu ludzi oraz zwierząt, które są szczególnie wrażliwe na dźwięk.

W jaki sposób można pomóc osobie poszkodowanej, której w ręku wybuchła petarda?
Przede wszystkim należy upewnić się, że nam ratującym nic nie grozi. Osobę poszkodowaną należy odsunąć od miejsca, gdzie nastąpił wybuch. Jeśli zapaliło się ubranie poszkodowanego, należy je jak najszybciej ugasić. Można użyć koca, polać płonącą powierzchnię wodą, a nawet przewrócić poszkodowanego na ziemię i go przeturlać. Należy pamiętać, że nie należy gasić osoby poszkodowanej żadną gaśnicą, nie należy również zdejmować ubrań, które przykleiły się do ciała. Następnie, jeśli doszło do poparzenia, które nie jest poważne, schładzamy je zimną wodą. Jeżeli poparzenia są poważniejsze, ochładzamy te miejsca przy pomocy czystego, najlepiej jałowego materiału, nasączonego zimną wodą. Podczas wybuchu petardy może dojść również do zranienia ciała. Jeśli kończyna mocno krwawi, starajmy się umieścić ją ponad poziomem serca osoby poszkodowanej i próbujmy zatamować krwotok. Używamy do tego jałowej gazy i bandaży. Następnie wzywamy pomoc i czekamy na przyjazd karetki lub udajemy się z poszkodowanym na Szpitalny Oddział Ratunkowy. Jeśli natomiast dojdzie do uszkodzenia oka, należy przemyć je chłodną i czystą wodą. Może również dojść do uszkodzenia słuchu spowodowanego pęknięciem błony bębenkowej. W tych przypadkach konieczna jest szybka interwencja lekarska.

Ku przestrodze, czy może Pan przytoczyć jakieś zdarzenia, które były spowodowane niewłaściwym użytkowaniem fajerwerków?
Mówiąc o tragedii związanej z fajerwerkami, od razu przychodzi mi na myśl zdarzenie, podczas którego doszło do wybuchu na jednym z targowisk. Przybyłe na miejsce zdarzenia jednostki straży pożarnej, w blasku i huku przelatujących nad głowami strażaków i obserwatorów fajerwerków, podejmowały próby ugaszenia objętych pożarem stanowisk handlowych. W wyniku eksplozji, zgromadzonych na stoisku handlowym materiałów wybuchowych, uszkodzone zostały budynki mieszkalne oraz usługowe, znajdujące się po drugiej stronie drogi. Części konstrukcyjne pawilonów handlowych i znajdujące się w nich przedmioty zostały rozrzucone w promieniu około 80 m. Nie ma roku, abyśmy nie słyszeli w naszym regionie o uszkodzeniu wzroku, urwanych palcach czy poparzonych dzieciach. Nieodpowiedzialne zabawy sylwestrowe niejednokrotnie kończą się wizytą w szpitalu. Uszkodzenia ciała bywają nieodwracalną pamiątką przykrych wydarzeń. Fajerwerki odpalane są w pośpiechu i bezmyślnie, przez co często wybuchają pod oknami innych ludzi, nierzadko strasząc zarówno mieszkańców pobliskich budynków, jak i ich zwierzęta. Zdarzają się również sytuacje, kiedy młodzi ludzie, chcąc podnieść poziom adrenaliny, wrzucają odpalone petardy do koszy na śmieci lub na dachy budynków, co prowadzi do powstawania pożarów.

Jest jakaś alternatywa dla fajerwerków?
Pokazy laserowe. W ostatnim czasie zyskały na popularności, głównie dzięki rosnącej świadomości społeczeństwa na temat zagrożeń, jakie niosą za sobą pokazy fajerwerków. Mowa tu nie tylko o nieodpowiedzialnym odpalaniu sztucznych ogni w tłumie ludzi będących często pod wpływem alkoholu, co może wyrządzić krzywdę nie tylko śmiałkowi, ale też obcym ludziom znajdującym się w pobliżu. Fajerwerki są również szkodliwe dla zdrowia ze względu na hałas, jaki generują, i substancje, które wytwarzają podczas spalania. Odkąd zaczęły pojawiać się głosy sprzeciwu właścicieli zwierząt domowych, ale także bardziej świadomych osób na temat szkodliwości sztucznych ogni, władze poszczególnych miast zaczęły wycofywać się z organizowania pokazów fajerwerków w sylwestra. Zastępuje się je spektakularnymi i co najważniejsze - całkowicie bezpiecznymi pokazami laserowymi.

 

Opracowanie: Gazeta Lubuska