Komenda Powiatowa
Państwowej Straży Pożarnej
w Pile

 Opisując historię powstawania i działania służb ochrony przeciwpożarowej na terenach dawnego powiatu, później miasta  nie sposób pominąć  wydarzeń  jakie zaistniały w XVI wieku.

Pożary zdarzały się często. Najtragiczniejszy wybuchł w 1626 r. Ogień zaprószony został w domu niejakiego Żyda – Joachima mieszkającego przy kościele. W krótkim czasie ogień ogarnął niemal całe miasto trawiąc je doszczętnie, zamieniając ludną osadę handlowo-rzemieślniczą w pogorzelisko. Na ratunek miastu pospieszyła jego opiekunka, królowa Konstancja. Skierowała tu swojego sekretarza Samuela Tarjowskiego nakazując wykonanie pomiarów i opracowanie nowego planu zabudowy bezpieczniejszego w przypadku wybuchu kolejnego pożaru .

Kolejnym, tragicznym w skutkach był pożar, który wybuchł w 1834 roku. W samo południe dnia 7 lipca ogień, w ciągu kilkunastu godzin spopielił całe miasto. Zabudowa kryta słomą i gontami, dachy budynków w oka mgnieniu zapalały się jeden od drugiego. Feralnego dnia spłonęło około 200 domów wraz z ratuszem i miejskim archiwum. Z całej zabudowy pozostały zaledwie 63 domki na przedmieściach, a 1500 ludzi pozostało bez dachu nad głową. Z pomocą składek od ludności z Wielkopolski i Niemiec miasto zostało szybko odbudowane. W trzy lata po tym tragicznym w skutkach pożarze zbudowano 350 domów dla prawie trzech i pół tysiąca mieszkańców.

Swoje zniszczenia pozostawiły też działania wojenne. Po II Wojnie Światowej miasto zostało zniszczone w 75-80 %. Na tych zgliszczach zaczyna tworzyć się Straż Pożarna.

Po zakończeniu działań wojennych w roku 1945, na zgliszczach Piły, podoficer pochodzący z Bochni organizuje pierwszą po wojnie Zawodową Straż Pożarną. Jak wspomina kierownik poznańskiej ekipy straży pożarnej

,, … w drodze do Szczecina z pomocą palącemu się miastu, niszczonym przez panujące pożary, ekipa dowodzona przez niego zatrzymała się w Pile. Tu została przyjęta przez ówczesnych strażaków pilskich. Dowodził nimi ogn. Kawalec Kazimierz, któremu pomagał syn. Obaj posiadali mundury jakie nosili strażacy z Generalnej Guberni, pozostała załoga występowała w ubraniach cywilnych. Brak było sprzętu i osobistego uzbrojenia, stanowiło je jedynie niemiecki hełm i pas bojowy. …”

Podstawowym sprzętem gaśniczym była motopompa na wozie ciągniona przez parę koni. Dodatkowo posiadano węże pożarnicze i drobny sprzęt typu bosak, łom, łopata. Pierwszym lokum – REMIZĄ był obiekt zlokalizowany u zbiegu obecnych ulic Kujawskiej i Budowlanych.

W 1945 r. Zawodowa Straż Pożarna w Pile liczy 29 członków. Działania strażaków napotykały na wiele przeszkód wynikających z braku samochodów. Wykorzystywane zwierzęta – konie nie zawsze podołały trudowi sprawnego poruszania się po zagruzowanych ulicach. Były też niedokarmione z uwagi na powszechny brak wszelkich pożywienia.

W roku 1945 odnotowano:

•        21 pożarów dużych
•        13 pożarów średnich
•        16 pożarów małych,

   ogółem spaliło się 12 h lasu.

Oddział Związku Straży Pożarnej dzielił się na:

•        Powiatowe Pogotowie Pożarowe
•        Gminne Pogotowie Pożarowe
•        Żywotne Ochotnicze Straże Pożarne

W związku z brakiem funduszy na uposażenia dla strażaków ZARZĄD MIEJSKI w Pile z dniem 1 stycznia 1947 roku rozwiązał Zawodową Straż Pożarną, powołując jednocześnie płatne pogotowie Pożarowe przy Ochotniczej Straży Pożarnej.

Dnia 23 października 1949r. ówczesny prezydent Piły kieruje pismo do Poznańskiego Urzędu Wojewódzkiego Ekspozytury w Gorzowie Wielkopolskim z prośbą o utworzenie w mieście Zawodowej Miejskiej Straży Pożarnej.

W tym samym roku na posiedzeniu w dniu 19 maja (protokół 4-49), Miejska Rada Narodowa tytułem awansu przyznaje limit budżetowy na samochód pożarniczy w kwocie 250 000 zł, a na posiedzeniu w dniu 20 sierpnia (protokół nr 42) akceptuje wniosek inwestycyjny na rok 1950 w kwestii przebudowy i modernizacji pozyskanego budynku na zaplecze dla załogi –strażaków w kwocie 3.795 000 złotych.

Urząd Miejski pismem nr X-2-24-50 wnioskował do KOMUNALNEGO BANKU KREDYTOWEGO w Poznaniu o włączenie do planu na 1950 rozpoczętej inwestycji z 1949 (dotyczy remizy – po przeciwnej stronie ulicy, przy której istniały już obiekty straży)

Kolejny etap działalności pożarników na terenie Piły jest pomyślny. Otrzymano samochód pożarniczy BETFORD typu GM (tj. gaśniczy z motopompą), a w krótkim czasie jeszcze Stara 20 typ GA.

W dniu 4 lutego 1950 r Sejm uchwalił USTAWĘ O OCHRONIE PRZECIWPOŻAROWEJ i jej organizacji. Na mocy ustawy powołano Komendę Główną Straży Pożarnych, na podstawie rozporządzenia Ministra Gospodarki Komunalnej z 1950r. w sprawie organizacji komend straży pożarnych powstała Komenda Powiatowa Straży Pożarnej w Pile. Jej pierwszym Komendantem był kpt. Jan TOMASZEWICZ.

Rok 1967 był rokiem pomyślnym dla Zawodowej Straży Pożarnej w Pile. Z puli Komendy wojewódzkiej z Poznania zostały przyznane fundusze na budowę nowej remizy (lokalizacja – przy dzisiejszej ul. Moniuszki).

W ramach reorganizacji administracji Państwowej z dniem 1 czerwca 1975 r. przestały istnieć powiaty. Powołano nowe województwa.

Utworzenie województwa wiązało się z rozbudową sektora administracyjnego. Komendant Wojewódzki podejmuje decyzje o rozbudowie istniejącego obiektu w roku 1977 (budynku Zawodowej Straży Pożarnej). Rozbudowa prowadzona była siłami pracowników komendy wojewódzkiej, zawodowej straży i ochotników z jednostek OSP. Powstały w ten sposób budynek pomieścił zawodową, rejonową i wojewódzką straż pożarną.

Stopniowo poprawia się zaplecze sprzętowe. Następuje wycofywanie samochodów typu Star, zasilanie bazy samochodowej nowymi autami głównie typu JELCZ.

Zawodowa straż pożarna zaczęła dysponować coraz to bogatszym wyposażeniem, posiadając jednocześnie większe możliwości działania ratowniczego. W 1987 roku wyposażono ją w zestaw cysterny 18 t + ciągnik.

W okresie działania w Pile Komendy Wojewódzkiej w granicach jej działania wystąpiło wiele zdarzeń, spośród których największe to dwa pożary lasów. Pierwszy to wielki pożar areałów leśnych w okolicach jeziora PŁOTKI (1983r.) z którego dym i sadza ze spalonego drewna była widoczna w odległości około 7 kilometrów (również w oddalonej o kilka kilometrów Pile). W akcji gaszenia brały udział jednostki OSP z okolicy miasta, łącznie było około 35 jednostek. Spaliło się ponad 100 hektarów lasu.

Drugie zdarzenie miało miejsce w sierpniu 1992r. 10 sierpnia ok. godziny 16:20 iskry z uszkodzonych hamulców pociągu relacji Miały – Krzyż wywołały kilka ognisk, które przy bardzo suchej ściółce (temperatura powietrza 38,4 stopni Celsjusza) i silnym wietrze w bardzo krótkim czasie połączyły się w trzykilometrowy język ognia. Pożar trwał kilka godzin, spaleniu uległo 5770 hektarów lasu. Był to jeden z największych pożarów w historii polskiego pożarnictwa.

Po reformie administracyjnej powstała Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej. Terenem działania jest obszar 9 gmin woj. Wielkopolskiego. Z dniem 1 marca 1999 powołany  został na stanowisko :

• Komendanta Powiatowego PSP w  Pile – st.bryg.inż. Ryszard Urbański 
• Zastępca Komendanta Powiatowego bryg.inż. Ryszard Kamiński

Na terenie powiatu funkcjonują następujące jednostki ochrony przeciwpożarowej:

• 2 Jednostki Ratowniczo-Gaśnicze KP PSP w Pile,
• 53 jednostki Ochotniczych Straży Pożarnych,

Jednostki OSP posiadają 46 samochodów gaśniczych i specjalnych. 10 jednostek (spełniających kryteria kwalifikacyjne i wyposażeniowe) włączono do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.

Już od pierwszych dni pracy nowe Kierownictwo podjęło prace dążące do poprawy socjalnej obiektu i pracujących funkcjonariuszy.

W ramach remontów bieżących poprawiono funkcjonalność korytarzy, pomieszczeń sanitarnych, socjalnych, Zmieniło się tez otoczenie wokół Komendy. Odnowiony budynek jest na eksponowanym miejscu w otaczającej go okolicy.

Dążono także do zakończenia budowy drugiego obiektu zlokalizowanego przy ul. Lelewela (budowa rozpoczęta w 1997 r). Jednostkę Ratowniczo – Gaśniczą NR 2  oddano do użytku w maju 2001

Narastające w Kraju trendy do tworzenia Zintegrowanych Centrów Powiadamiania Ratunkowego ( CPR ) znalazły i swoje miejsce w naszym powiecie. Zespół do spraw Ochrony Przeciwpożarowej i Ratownictwa funkcjonujący przy Staroście Pilskim wespół z kierownictwem Komendy Powiatowej podjął starania o stworzenie takiego CPR-u w Pile na bazie istniejącego Powiatowego Stanowiska Kierowania . Uwieńczeniem prac było uruchomienie w dniu 30.06.2003  Centrum Powiadamiania Ratunkowego w Pile przy KP PSP.

Na uwagę zasługuje fakt b. dobrej współpracy straży pożarnej ze służba medyczną co odzwierciedla się zlokalizowaniem Zespołów Wyjazdowych karetek pogotowia w siedzibach Komendy PSP w Jrg I i Jrg II.

Jednym z priorytetów jest pozyskanie nowego sprzętu.  Komenda Powiatowa  we współpracy z podmiotami, organizacjami samorządowymi  zakupiła :

• samochód ratowniczo-gaśniczy typu GBA na podwoziu RENAULT
• samochód gaśniczy ciężki  -GCBA – 4/24  JELCZ 011 R-35    
• samochód ratownictwa technicznego SLRt – 1,3/16  Star M-55
• samochód operacyjny SOp – Astra

w ostatnim okresie czasu – grudzień 2003 zakupiono – samochód ratownictwa technicznego na podwoziu RENAULT

Wdzięczność społeczności powiatu, za ofiarna pracę na rzecz ratowania mienia i życia zaowocowała ufundowaniu Komendzie Powiatowej  w  Pile sztandaru.

Dbając nie tylko o warunki pracy  podjęto starania o zaadaptowanie baraków na domki letniskowe. Uwieńczeniem tego zamiaru jest wyremontowanie i postawienie w/w domków  w nadmorskiej miejscowości UNIEŚCIE.

Poprawiono tez warunki socjalno bytowe w domkach letniskowych stojących w m. Sławianowo. ( prace remontowe, adaptacyjne wykonali pracownicy Komendy i JRG ).