Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

Rozpoczęły się żniwa, okres wzmożonych prac przy zbiorze zbóż i innych płodów rolnych. Pracujący w polu rolnicy częściej niż zazwyczaj narażeni są na zagrożenia wypadkowe związane z koszeniem zbóż i traw, prasowaniem i transportem słomy oraz siana.

W okresie żniwnym (od początku czerwca do końca sierpnia), podczas pracy w gospodarstwach rolnych wypadkom ulega około 6 000 rolników ubezpieczonych w KRUS. Zdarzenia te stanowią jedną czwartą wypadków zgłaszanych do Kasy w roku kalendarzowym. Struktura wypadków w okresie letnim odpowiada strukturze zdarzeń zgłaszanych w ciągu roku - połowę stanowią "upadki osób", około 11% wypadki z grupy "pochwycenie i uderzenie przez części ruchome maszyn i urządzeń", a około 12% z grupy "uderzenie, przygniecenie, pogryzienie przez zwierzęta".

Podczas żniw dochodzi do wielu drastycznych, tragicznych i skutkujących rozległymi urazami zdarzeń z udziałem maszyn do zbioru siana, słomy i zielonek (150-180 wypadków) oraz kombajnów zbożowych (190-200 wypadków).
W czasie obsługi kombajnów zbożowych dochodzi najczęściej do upadków osób podczas wchodzenia i schodzenia z maszyny, skaleczeń kończyn ostrymi elementami aparatu tnącego, przygnieceń przez elementy urządzenia oraz pochwyceń i uderzeń przez jej ruchome części.

Wypadki z prasami do zbioru siana, słomy i zielonek to w większości pochwycenia i uderzenia przez ruchome części maszyn. W ostatnich latach od trzech do pięciu rolników rocznie traciło życie podczas zbioru słomy i siana prasą.

Przyczyną wypadków z maszynami do zbioru siana, słomy i zielonek było nie wyłączenie maszyny przed rozpoczęciem naprawiania, lub zakładania sznurka albo usuwania zapchań, a niekiedy zbyt szybkie rozpoczęcie tych czynności po unieruchomieniu napędu. Część z tych zdarzeń była skutkiem nieużywania nieodpowiedniego obuwia. Rolnicy wpadali w poślizg i upadając odruchowo próbowali chwytać się prasy, co kończyło się zmiażdżeniem palców dłoni lub ich amputacją. Odnotowano również przypadki wciągnięcia przez wirujące elementy maszyny obsługującego maszynę za luźną odzież, a także przystępowanie do pracy w gospodarstwie pod wpływem alkoholu.

W okresie żniwnym dochodzi również do licznych upadków rolników z przyczep
i wozów, na których przebywają podczas transportu ładunków objętościowych, porażeń piorunem podczas wyładowań atmosferycznych oraz nagłych zachorowań spowodowanych długotrwałą wyczerpującą pracą w wysokich temperaturach.

Zdarzeniom wypadkowym można zapobiec poprzez właściwą organizację pracy
i przestrzeganie następujących zasad:

• dbanie o ład i porządek w obejściu gospodarstwa,
• użytkowanie sprawnych maszyn i urządzeń, wyposażonych w osłony
  i zabezpieczenia ruchomych części, sprawny układ hamulcowy i kierowniczy oraz sygnalizację świetlną,
• wykonywanie napraw, usuwanie awarii, zanieczyszczeń i zapchań
  po wyłączeniu silnika i WOM,
• przebywanie w bezpiecznej odległości od pracujących maszyn i urządzeń,
• prawidłowe zabezpieczenie maszyn i urządzeń podczas pracy i postoju,
• używanie maszyn wyposażonych w mocne i dobrze zamontowane drabinki oraz schodki wejściowe do kabin, przyczep i na pomosty oraz wchodzenie
  i schodzenie z nich przodem do maszyny,
• nie przewożenie ludzi na przyczepach, błotnikach ciągników,
  w nieprzystosowanych do tego celu kabinach ciągników, na zaczepach, pomostach i ładunkach,
• zabezpieczenie przewożonych ładunków objętościowych przed upadkiem i osunięciem ze środka transportu,
• stosowanie odzieży roboczej przylegającej do ciała i obuwia przylegającego do kostki na protektorowanej podeszwie,
• zapewnienie właściwej opieki dzieciom, oraz wydzielenie dzieciom specjalnego miejsca do zabawy, z dala od miejsca wykonywania pracy w gospodarstwie,
• stosowanie przerw w pracy na odpoczynek i regenerację sił,
  ograniczenie ekspozycji ciała na działanie słońca i wysokich temperatur.

Należy pamiętać, że zły stan techniczny użytkowanych maszyn i urządzeń, wykonywanie wielu różnorodnych i wyczerpujących czynności jednocześnie, spiętrzenie pracy i pośpiech, który towarzyszy zmiennym warunkom pogodowym są przyczyną wielu tragicznych w skutkach wypadków.