Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

Około 12% wypadków odnotowanych przez KRUS w ciągu roku to pochwycenia i uderzenia przez ruchome części maszyn i urządzeń rolniczych. Ich przyczyną jest najczęściej niewłaściwe posługiwanie się sprzętem stosowanym w produkcji rolniczej. Warto pamiętać, że żadne zabezpieczenia, najnowocześniejsze rozwiązania techniczne i elektroniczne nie wystarczą, jeśli obsługując maszynę rolniczą nie będziemy przestrzegać instrukcji obsługi i podstawowych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Przypominamy, że maszyny i urządzenia rolnicze mogą obsługiwać osoby:

• dorosłe i sprawne fizycznie;
• zdrowe, nieodczuwające jakichkolwiek dolegliwości;
• niebędące pod wpływem środków odurzających, substancji psychoaktywnych lub innych o podobnym działaniu;
• przeszkolone w zakresie obsługi danej maszyny oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w gospodarstwie rolnym;
• posiadające wymagane uprawnienia.

Ponadto podczas pracy z maszynami należy stosować wygodne, przylegające do ciała ubranie robocze, a także robić przerwy w pracy, ponieważ zmęczenie, podobnie jak choroba, znacznie obniża sprawność i koncentrację operatora.

Właściwa eksploatacja maszyn

Przy nabywaniu sprzętu rolniczego należy sprawdzić czy posiada on oznaczenie CE – Certyfikat Europejski oraz deklarację zgodności z obowiązującymi przepisami w państwach Wspólnoty Europejskiej WE, zawartą w instrukcji obsługi. Bezpieczeństwo podczas pracy z maszynami w bardzo dużym stopniu zależy od umiejętnej ich obsługi. Dlatego przed uruchomieniem maszyny należy dokładnie zapoznać się z instrukcją obsługi i stosować się do jej postanowień. Jeśli dołączona do maszyny instrukcja nie jest dość jasno sformułowana, należy poprosić sprzedawcę o dodatkowe wyjaśnienia. Operator nie powinien uruchamiać maszyny, jeśli ma jakiekolwiek wątpliwości. Konieczne jest również zapoznanie się z ostrzegawczym i informacyjnym oznakowaniem maszyny.

Osłony, obudowy i inne zabezpieczenia

Aby zmniejszyć ryzyko wypadku, maszyny wyposaża się w elementy ograniczające kontakt operatora z niebezpiecznymi częściami – osłony, obudowy, podajniki. Ponieważ kolor żółty symbolizuje ostrzeżenia, a czerwony niebezpieczeństwo – osłony zwykle maluje się na żółto, a niebezpieczne części – na czerwono (lub inny kolor, kontrastujący z obudową).

Ruchome części maszyn rolniczych i urządzeń, takie jak: koła pasowe, pasy, koła zębate i łańcuchowe, łańcuchy, wały, przekładnie, przeguby oraz końcówki wałów, a także aktywne części zespołów roboczych – gdy nie mogą pozostawać odsłonięte ze względu na swoją funkcję – powinny być zabudowane lub wyposażone w osłony lub inne zabezpieczenia. Wały przegubowo-teleskopowe powinny być osłonięte na całej ich długości. W przypadku wałów odbioru mocy (WOM) ciągników i wałów przyjęcia mocy (WPM) maszyn współpracujących, konieczne jest wyposażenie w certyfikowane osłony kielichowe.

Nie pozbawiaj maszyn i urządzeń osłon fabrycznych!

Niedopuszczalny jest demontaż osłon fabrycznych w maszynach i urządzeniach oraz praca z maszynami i urządzeniami bez osłon. Jeśli użytkownik zdjął osłonę na czas remontu lub smarowania, po wykonaniu tych czynności należy założyć ją z powrotem. Jeśli użytkowana maszyna nie posiada koniecznych zabezpieczeń – uzupełnij te braki.

Przygotuj maszynę i urządzenie do pracy!

Przed rozpoczęciem pracy ciągnika, maszyny rolniczej lub urządzenia należy sprawdzić prawidłowość działania poszczególnych mechanizmów oraz stan osłon zabezpieczających. Regulowanie i sprawdzanie poszczególnych mechanizmów oraz konserwacja ciągników i maszyn rolniczych mogą być wykonywane tylko w czasie postoju, przy unieruchomionym silniku, przy wyjętym ze stacyjki kluczyku i uruchomionym hamulcu postojowym. Jeśli z ciągnikiem zagregowana jest maszyna, sprawdź, czy odłączone jest jej zasilanie (w przypadku kilku punktów odbioru mocy, skontroluj wszystkie), a potem stan osłon, zabezpieczeń, mechanizmów napędowych i układów przekazu mocy (w szczególności pasów i łańcuchów) oraz połączenie maszyny z ciągnikiem. Systematycznie sprawdzaj i utrzymuj w dobrym stanie instalacje elektryczne urządzeń (wyłączniki, przewody, bezpieczniki, spirale itp.).

 Przerwa w pracy

Odpoczynek podczas pracy jest niezwykle istotny. Należy jednak pamiętać, że nie wolno opuszczać ciągnika lub maszyny samobieżnej bez uprzedniego wyłączenia silnika i napędu wału odbioru mocy (napędu WOM). Przed wyjściem z ciągnika należy bezwzględnie wyjąć kluczyk ze stacyjki i uruchomić hamulec postojowy. Jeśli postój odbywa się na stoku, zaciągnij hamulec ręczny i włącz najniższy bieg przeciwstawny do kierunku staczania się ciągnika. Nawet jeśli przerwa w pracy ma trwać tylko chwilę, należy bezwzględnie wyłączyć silnik i napęd WOM!

Bieżące naprawy, konserwacja i regulacje

Przed przystąpieniem do napraw, konserwacji, sprawdzenia, regulowania lub czyszczenia ciągnika lub maszyny z nim zagregowanej lub samobieżnej, również należy wyłączyć silnik i napęd, a następnie poczekać, aż zatrzymają się wszystkie elementy robocze. Zakładanie sznurka, regulacja przyrządu wiążącego, smarowanie pasa transmisyjnego i koła pasowego, usuwanie zapchań kombajnów, kopaczek, pras, naprawa urządzeń elektrycznych, wymiana, naprawa i ostrzenie elementów tnących (np. maszyn żniwnych), a nawet zdejmowanie i zakładanie ich osłon – wszystkie te czynności należy wykonywać dopiero po wyłączeniu silnika i odłączeniu napędu maszyny.

Niezwykle ważne jest opuszczenie na ziemię maszyn i narzędzi zawieszanych na ciągniku przed przystąpieniem do ich naprawy. Podczas reperowania maszyn nie należy używać lin, łańcuchów czy pasów naprawianych za pomocą nitów, śrub, drutu. Uszkodzone osłony i zabezpieczenia należy wymienić, a brakujące uzupełnić.