Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) nadwaga i otyłość są to stany, w przebiegu których w organizmie magazynowany jest nadmiar tkanki tłuszczowej, co przekłada się na zwiększoną masę ciała.

Nadwaga jest pierwszym skutkiem nadmiernego odkładania się nadwyżki energii w postaci tłuszczu w organizmie, gdzie przy braku działań korygujących w żywieniu i zakresie aktywności fizycznej prowadzi do otyłości. Wskaźnikiem używanym do diagnozowania nadwagi i otyłości u ludzi jest BMI, który określa stosunek masy ciała do wzrostu. Jeśli BMI wynosi 25 i więcej, to stwierdzamy nadwagę, a powyżej 30 to otyłość. Warto również pamiętać, że BMI nie jest najlepszym wskaźnikiem i nie może być zastosowany u osób uprawiających sporty siłowe, tj. mających dużą ilością tkanki mięśniowej, osób z obrzękami i kobiet w ciąży.

Częstość występowania otyłości wzrasta na całym świecie. Badania przeprowadzone w 2019 wykazują, iż obecnie ponad 1,9 miliarda ludzi po 18 roku życia ma nadmierną masę ciała (średnio 39% populacji), z czego aż 650 mln stanowią osoby otyłe (13% populacji). Również w Polsce skala problemu nadwagi i otyłości jest bardzo duża: 3 na 5 dorosłych Polaków ma nadwagę, a co czwarty jest otyły.

Niepokojące jest to, że ogromną dynamikę wzrostu zaburzeń odżywiania obserwuje się również wśród najmłodszych członków naszego społeczeństwa – dzieci i młodzieży (18% dzieci w wieku 5-19 lat ma nadwagę, a 7% jest otyłych). Polskie dzieci należą do najszybciej tyjących w Europie. Co piąty polski uczeń zmaga się z nadwagą lub otyłością, co trzeci ośmiolatek i co dziesiąte dziecko w wieku 1-3 lat ma nadmierną masę ciała. Dzieci mają zbyt mało ruchu. Zmiana stylu życia, korzystanie ze środków transportu, ograniczenie zabaw na świeżym powietrzu, rezygnowanie z lekcji wychowania fizycznego i brak uprawiania sportu przyczyniają się do obniżenia ilości wysiłku fizycznego niezbędnego dla zachowania zdrowia. Tylko co trzecie dziecko wykazuje wystarczającą, odpowiednią do wieku aktywność fizyczną. Coraz częściej i coraz więcej dzieci czas wolny spędza przy komputerach, telewizorach i telefonach, praktycznie bez ruchu.

Typowe przyczyny otyłości obejmują:

• nieprawidłowe nawyki żywieniowe - sięganie po smakowitą, wysokokaloryczną żywność, typu fast-food oraz picie słodzonych napojów, co w konsekwencji wpływa na spożywanie dziennie zbyt dużej liczby kalorii w stosunku do zapotrzebowania kalorycznego,
• zbyt mała ilość aktywności fizycznej - spędzanie czasu wolnego przed komputerem, i telewizorem zamiast ruchu, korzystanie z komunikacji miejskiej i auta, wybieranie windy a nie schodów, itp.,
• przewlekły stres – rozładowywanie stresu polegające na zajadaniu smakowitych, wysokokalorycznych produktów, które mogą powodować zaburzenie trawienia;
• predyspozycje genetyczne - tendencje do nadmiernej masy ciała mogą wynikać z predyspozycji genetycznych,
• zaburzenia emocjonalne, które mogą prowadzić do objadania się,
• zaburzenia hormonalne działają najczęściej na dwóch płaszczyznach: zmniejszają podstawową przemianę materii lub zwiększają apetyt,
• zażywane leki - niektóre leki np. sterydy czy leki działające na ośrodkowy układ nerwowy mogą zwiększać apetyt.

Dodatkowe kilogramy to nie tylko efekt estetyczny, ale realne zagrożenie zdrowotne. Otyłość zwiększa ryzyko chorób i problemów zdrowotnych takich jak:

• choroby serca, zawał i udar,
• wysokie ciśnienie krwi,
• cukrzyca typu 2,
• miażdżyca,
• problemy ze stawami spowodowane przeciążeniami,
• problemy z oddychaniem, w tym bezdech senny,
• kamica żółciowa,
• depresja.

Otyłość wśród rolników może być wynikiem złej diety i małej aktywności ruchowej. Ciężka praca fizyczna w wielu przypadkach jest zastępowana przez zautomatyzowane wyposażenie gospodarstw i coraz nowocześniejszy sprzęt rolniczy. I choć mechanizacja pracy w gospodarstwie rolnym przynosi oczywiste korzyści pod względem wydajności i poprawy bezpieczeństwa, to bez wątpienia wpływa na zwiększenie ryzyka nadwagi i otyłości.

Łatwość i szybkość dostępu do gotowego i przetworzonego pożywienia sprawiły, że wielu rolników zrezygnowało z upraw roślin i hodowli zwierząt na własne potrzeby. Zdrowe posiłki ustąpiły miejsca jedzeniu bogatemu w tłuszcz, sól i cukier. Na obszarach wiejskich często brakuje również infrastruktury zachęcającej do aktywności fizycznej, a także placówek zdrowotnych, gdzie można by uzyskać profesjonalną pomoc. Barierę stanowi również odległość, którą trzeba pokonać aby uzyskać do nich dostęp. Rzadko też w zakładach opieki zdrowotnej na terenach wiejskich pracują dietetycy bądź specjaliści w zakresie kontroli masy ciała.

Kliknij na obrazek, żeby zobaczyć powiększenie

Źródło: http://www.izz.waw.pl/zasady-prawidowego-ywienia 

Rolniku, aby zapobiegać otyłości zastosuj się do podstawowych zasad:

1. Aktywność fizyczna to podstawa - bez niej nie ma zdrowego stylu życia. Ma sprawiać nam przyjemność, to może być spacer, rower, itp. Bądź aktywny minimum 2 razy w tygodniu.
2. Odżywiaj się regularnie - co 2,5 -3,5 godziny. Regularne spożywanie posiłków zapewnia stały dopływ glukozy do organizmu i zabezpiecza nas przed nagłym i nieprzyjemnym uczuciem głodu, nad którym trudno zapanować. Już teraz zastanów się jak wygląda Twój dzień i ustal godziny posiłków. Najważniejsza zasada: do godziny po przebudzeniu zjedz śniadanie, następne posiłki co 2,5-3,5 h, a ostatni posiłek na 2,5-3 h przed snem!
3. Dbaj o różnorodność posiłków - im bardziej różnorodna będzie dieta, tym więcej substancji odżywczych, witamin i składników mineralnych zostanie dostarczonych do organizmu.
4. Warzywa powinny być podstawą diety. Są niskokaloryczne i mają niski indeks glikemiczny, zawierają duże ilości błonnika, witamin i składników mineralnych.
5. Spożywaj produkty zbożowe: pieczywo graham, razowe, pełnoziarniste, makarony razowe, kasze, brązowy ryż. Produkty te zawierają węglowodany złożone, które długo się rozkładają, przez co dłużej masz poczucie sytości.
6. Pij wodę! Picie odpowiedniej ilości wody sprzyja utracie wagi. Dzięki temu pobudzamy metabolizm, organizm zaczyna więc działać szybciej i sprawniej. Woda jest niezbędna do prawidłowej pracy mózgu i innych narządów. Pomaga oczyszczać nerki, a zawarty w niej sód usprawnia pracę serca. Wypijaj ok. 2 litrów wody dziennie.
7. Pij mleko! Jeżeli nie masz alergii lub nietolerancji na mleko, pamiętaj o dwóch porcjach mleka dziennie lub jego przetworów i wybieraj produkty półtłuste.
8. Wybieraj chude gatunki mięs: kurczaka, indyka, chudą wołowinę lub cielęcinę. Ważna jest również metoda ich przyrządzenia. Nie smaż i nie panieruj. W obróbce termicznej mięsa stosuj: pieczenie w folii, rękawie, naczyniu żaroodpornym, duszenie, podsmażanie na niewielkiej ilości oliwy bez panierki – w samych ziołach, gotowanie na parze, w wodzie, grillowanie w piekarniku. Po jajka sięgaj parę razy w tygodniu.
9. Jedz ryby! Szczególnie polecane są te chude: dorsz, flądra, morszczuk, mintaj oraz bardziej tłuste, jak: łosoś, halibut, tuńczyk czy śledź. Tłuste ryby dostarczają ważnych witamin A i D oraz kwasów omega-3, które sprzyjają wzmocnieniu odporności i łagodzą procesy zapalne. Zmniejszają ryzyko rozwoju chorób cywilizacyjnych, tj. nadciśnienia, miażdżycy, chorób układu krążenia.

Pamiętaj! Niewłaściwy sposób odżywiania może spowodować ograniczenie możliwości przyswajania wiedzy, a także przewlekłe zmęczenie prowadzące do osłabienia koncentracji, co może mieć wpływ na Twoje bezpieczeństwo podczas pracy w gospodarstwie rolnym!