Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

Oczywistym jest, że podczas pracy zabronione jest spożywanie alkoholu. Jednak aż 17% badanych przyznaje się do konsumpcji napojów alkoholowych w miejscu zatrudnienia. W ostatniej dekadzie liczba ta wyraźnie się obniżyła, ale niestety zjawisko to nadal występuje. Picie alkoholu w środowisku pracy może nieść za sobą wiele dotkliwych skutków, ale przede wszystkim naraża człowieka na niebezpieczeństwo utraty zdrowia, a nawet życia. Problem ten nie omija również polskiej wsi dotykając grupę zawodową, jaką są rolnicy.

Skłonność do nadużywania alkoholu, bez względu na płeć, dotyczy osób w różnym wieku - tak z rodzin ubogich, jak i zamożnych. W stosunkowo krótkim czasie może przerodzić się w uzależnienie, które jest uznawane za jeden z największych nałogów naszego społeczeństwa. Alkohol to również główny powód nagłych zgonów w wypadkach komunikacyjnych, upadkach osób, utonięciach, pożarach czy poparzeniach. Ponadto spożywaniu alkoholu bardzo często towarzyszą próby samobójcze - aż połowa samobójców to alkoholicy.1

Jak wpływa alkohol na funkcjonowanie organizmu człowieka

Tuż po wypiciu alkohol trafia do żołądka, skąd szybko przedostaje się do krwi a wraz z nią do mózgu, gdzie oddziałuje bezpośrednio na ośrodkowy układ nerwowy. Nawet niewielka jego ilość upośledza zdolność racjonalnego myślenia, powoduje szereg zmian w procesie odbioru i przetwarzania bodźców zewnętrznych oraz ma wpływ na różne zachowania, m.in.:

• pogarsza koordynację ruchową – zaburza równowagę;
• zmniejsza szybkość reakcji – wydłuża jej czas;
• rozprasza uwagę – obniża koncentrację, powodując trudności w wykonywaniu kilku czynności jednocześnie;
• powoduje pogorszenie wzroku, a także zawęża i ogranicza pole widzenia;
• powoduje błędną ocenę odległości i prędkości;
• wzmaga senność.

Spożywanie nadmiernych ilości alkoholu negatywnie wpływa na zdrowie fizyczne i psychiczne człowieka. Jest przyczyną szeregu dolegliwości, upośledza pracę wątroby i trzustki, powoduje zaburzenia w układach krążenia, nerwowym, oddechowym oraz trawiennym. Alkohol jest także odpowiedzialny za powstawanie nowotworów.2

Zaczynasz pracę? Nie pij!

Spożywanie alkoholu jest wrogiem bezpiecznej pracy, prowadzi do popełniania błędów, za które najwyższą ceną jest śmierć lub kalectwo a w konsekwencji dramat całej rodziny. Każdego roku u 10% ofiar wypadków śmiertelnych przy pracy rolniczej odnotowanych przez KRUS stwierdza się zawartość alkoholu we krwi.3 

Szczególnie groźne dla bezpieczeństwa rolnika oraz innych mieszkańców gospodarstwa jest podejmowanie pracy po spożyciu alkoholu, oraz jego konsumpcja w czasie i miejscu pracy. W ramach działania na rzecz zapobiegania wypadkom w gospodarstwach rolnych KRUS wielokrotnie apelował o zachowanie trzeźwości podczas wykonywania codziennych obowiązków.

Z kroniki wypadków:
Rolnik podczas wchodzenia po drabinie na strop wewnątrz budynku gospodarczego spadł na betonową posadzkę. Poszkodowany doznał licznych obrażeń ciała. Został przewieziony przez pogotowie ratunkowe do szpitala, gdzie wskutek odniesionych urazów zmarł. Był pod wpływem alkoholu. Niewątpliwie przyczyniło się to do tragedii, której można było uniknąć.

Piłeś? Odłóż kluczyki!

Alkohol jest przyczyną wielu wypadków na polskich drogach położonych zarówno na obszarach miejskich, jak i wiejskich. W dalszym ciągu wśród wypadków komunikacyjnych odnotowywane są te z udziałem pojazdów i maszyn rolniczych prowadzonych przez osoby pod wpływem alkoholu lub środków psychoaktywnych. Nietrzeźwy kierowca, jak i pieszy, jest zagrożeniem nie tylko dla siebie, ale także dla innych uczestników ruchu drogowego. Stwarza także niebezpieczeństwo utraty zdrowia i życia dla domowników i osób przebywających na terenie gospodarstwa.
Jeżeli zachowanie kierowcy lub pieszego na drodze wzbudza podejrzenie i wskazuje, że jest on osobą nietrzeźwą, należy natychmiast powiadomić policję i nie pozwolić mu prowadzić samochodu. Tym samym można uratować czyjeś życie.

Z kroniki wypadków:
Rolnik udał się ciągnikiem sprzęgniętym z dwiema przyczepami do lasu po drzewo opałowe. Po załadunku wracał do swojego gospodarstwa leśną drogą. Do domu jednak nie dotarł. Doprowadził do wywrócenia ciągnika, który zmiażdżył mu klatkę piersiową. Prawdopodobnie nie doszłoby do tego, gdyby kierujący był trzeźwy.

Wybór należy do Ciebie

W 2018 roku główną przyczyną ponad 120 wypadków przy pracy rolniczej była nietrzeźwość lub praca pod wpływem środków odurzających i substancji psychoaktywnych.4 Rolnicy powinni pamiętać, że w takich sytuacjach nie przysługuje im prawo do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy.

Pomimo, że działania prewencyjne Kasy, jak również akcje edukacyjne Policji, Państwowej Inspekcji Pracy i wielu innych instytucji, każdego roku uświadamiają rolników o możliwych tragicznych skutkach wykonywania pracy i prowadzenia pojazdów pod wpływem alkoholu, inspektorzy prewencji KRUS wciąż odnotowują wypadki powodowane właśnie tym czynnikiem.

Innym powszechnym i zarazem szkodliwym nawykiem jest rozpoczynanie pracy przez osoby pozornie trzeźwe, na tzw. „kacu”. W ich organizmie nie można stwierdzić obecności alkoholu, ale skutki jego spożycia są wciąż odczuwalne. Osoba taka charakteryzuje się złym samopoczuciem, często cierpi z powodu odwodnienia, odczuwając przy tym osłabienie i dekoncentrację. Będąc w takim stanie stwarza zagrożenie dla siebie i innych.5

Psychoaktywne substancje to nie tylko alkohol. Zaliczamy do nich również inne środki chemiczne o wielorakim działaniu, tj.: odurzającym, halucynogennym, pobudzającym, jak i uspakajającym oraz nasennym. Wśród nich można znaleźć lekarstwa, ale przede wszystkim są to narkotyki oraz środki zastępcze tzw. dopalacze. Związki te działają podobnie jak alkohol na ośrodkowy układ nerwowy, upośledzając funkcje mózgu oraz bardzo silnie uzależniają. Najpoważniejsze skutki ich zażywania to wypadki drogowe, przemoc, ciężkie zatrucia oraz śmiertelne przedawkowania. Przyjmowanie tych substancji często niesie za sobą nieodwracalne szkody na zdrowiu.

Z kroniki wypadków:
Rolnik pojechał autem osobowym po części do maszyny rolniczej. Jadąc drogą publiczną uderzył w inny pojazd uczestniczący w ruchu a następnie w przyczepę podczepioną do ciągnika. Poszkodowany w wyniku odniesienia wielonarządowych obrażeń zmarł. W tragicznym w skutkach wypadku ucierpiały również dwie kobiety poruszające się drugim samochodem. We krwi rolnika wykryto substancje psychoaktywne.

___________________

1, 2 - A. Ryszkowski, A. Wojciechowska, Z. Kopański, I. Brukwicka, Y. Lishchynskyy, M. Mazurek, Objawy i skutki nadużywania alkoholu, Review papers – Journal of Clinical Healthcare 1 (2015).
3Według danych statystycznych Kasy Rolniczego Ubezpieczenie Społecznego.
4 Według danych statystycznych Kasy Rolniczego Ubezpieczenie Społecznego.
5 J. Fudała, Środowisko pracy a alkohol, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Warszawa 2012.