Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

Wypadek przy pracy po spożyciu alkoholu lub środków odurzających jest winą umyślną poszkodowanego i pozbawia go prawa do świadczeń odszkodowawczych.

Zawód rolnika wiąże się z koniecznością posiadania wielu umiejętności, w tym pozornie niezwiązanych z rolnictwem. Rolnik to m.in. operator maszyn, mechanik, meteorolog, specjalista od nawożenia gleby, botanik, planista finansowy, operator komputera, opiekun zwierząt. Wielozadaniowość pracy rolniczej połączona z obecnością szeregu niezależnych od człowieka czynników wpływających na jej efektywność, a także nielimitowany czas pracy w gospodarstwie rolnym, wymagają nieprzerwanej koncentracji, czujności i zaangażowania. Szczególne groźne dla bezpieczeństwa rolnika oraz innych mieszkańców gospodarstwa jest podejmowanie pracy po spożyciu alkoholu.

Powszechnie wiadomo, że w takim stanie może być ona groźna w skutkach, a jednak każdego roku statystyki wypadkowe powiększają się o kolejne zdarzenia spowodowane pracą pod wpływem używek.

Alkohol etylowy, składnik wszystkich napojów alkoholowych, jest substancją psychoatywną. Oznacza to, że przenika do mózgu i w zależności od stężenia we krwi powoduje zmiany w funkcjonowaniu organizmu. Maksymalne stężenie we krwi odnotowuje się ok. 1-1,5 h po spożyciu alkoholu, jednak już po kilku minutach od spożycia jego stężenie we krwi wzrasta.

Dlaczego spożywanie alkoholu kojarzone jest z szybko pojawiającym się uczuciem rozluźnienia, lekkości, euforii? Za ten stan odpowiada zjawisko spowolnienia przepływu impulsów wzdłuż włókien nerwowych, w pierwszej kolejności dotyczące mózgowych ośrodków kontroli. Stąd bierze się popularność trunków z zawartością tej substancji. W miarę wzrostu stężenia alkoholu we krwi człowieka, dają o sobie znać inne zaburzenia:

Stężenie	Objawy
0,2-0,5‰	Euforia, obniżenie krytycyzmu, zaburzenia równowagi,  widzenia, a także upośledzenie koordynacji wzrokowo-ruchowej.
do 0,7‰	Zaburzenia sprawności ruchowej (osłabienie refleksu), nadmierna pobudliwość i gadatliwość, obniżenie samokontroli, a także błędna ocena własnych możliwości, co prowadzi do nieadekwatnej oceny sytuacji.
do 2‰	Zwiększanie się problemów z równowagą, sprawnością i koordynacją ruchową, obniżenie progu bólu, obniżenie sprawności intelektualnej polegające m.in. na błędach w wyciąganiu wniosków czy logicznym rozumowaniu, opóźnienie czasu reakcji, wyraźna drażliwość, zachowania o charakterze agresywnym, wzrost ciśnienia krwi, przyśpieszenie akcji serca oraz pobudzenie seksualne.
do 3‰	Bełkotliwa mowa, spowolnienie ruchowe, dalsze zaburzenia równowagi, wzmożona senność, znacznie obniżona zdolność do samokontroli.
do 4‰	Na tym etapie ciśnienie krwi spada, a ciepłota ciała się obniża. Odruchy fizjologiczne ulegają osłabieniu. Występują również głębokie zaburzenia świadomości, mogące prowadzić do śpiączki
powyżej 4‰	Stan zagrożenia życia – głęboka śpiączka, zaburzenia czynności ośrodka oddechowego i naczyniowo-ruchowego, aż do porażenia.

Problem skutków spożywania alkoholu bywa niestety bagatelizowany, a zmianę tego stanu rzeczy utrudniają obiegowe złudne przekonania. Jednym z nich jest mit, że jeśli po piciu alkoholu człowiek trochę się prześpi, to po obudzeniu może spokojnie prowadzić samochód czy pracować z użyciem maszyn rolniczych. Prawda jest inna.

Stężenie alkoholu we krwi i w wydychanym powietrzu zależy od ilości spożytego alkoholu, ciężaru ciała osoby pijącej i czasu, jaki upłynął od spożycia alkoholu. Wątroba metabolizuje alkohol ze stałą prędkością ok. 8-10 g na godzinę u kobiety i 10-12 g na godzinę u mężczyzny. Sen nie wpływa na przyspieszenie tego procesu. Kolejny mit dotyczy wypicia kawy po spożyciu alkoholu, co ma usunąć jego szkodliwe działanie. W rzeczywistości picie kawy nie wpływa na poziom stężenia alkoholu we krwi i w wydychanym powietrzu. Choć może wywoływać mylne, subiektywne wrażenie bycia trzeźwym.

Należy pamiętać, że również niektóre leki upośledzają funkcje psychomotoryczne, tak ważne dla bezpiecznego użytkowania pojazdów i maszyn. Ponadto alkohol zmienia działanie niektórych popularnych medykamentów. Przykładem niech będą środki antyhistaminowe, które w połączeniu z alkoholem mogą działać silnie uspokajająco, wywołać zawroty głowy i nadmierne spowolnienie reakcji. Należy czytać ulotki farmaceutyków, w których zawarte są informacje na temat funkcjonowania organizmu po ich zażyciu. Konsekwencje bagatelizowania wpływu alkoholu na bezpieczeństwo szczególnie mocno widoczne są w statystykach wypadkowych.

Prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości, czyli ze stężeniem alkoholu we krwi przekraczającym 0,5‰, pociąga za sobą konsekwencje określone w art. 178a kk. Sąd może orzec m.in. karę grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2. Jeśli sprawca, kierując pojazdem w stanie nietrzeźwości spowodował wypadek, w którym są zabici lub ranni, sąd może orzec dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych. Ale kodeks karny nie wskazuje konsekwencji w postaci konieczności dalszego życia ze świadomością, że przez brak odpowiedzialności ucierpiał ktoś niewinny.

Wyobraźnia i zdrowy rozsądek wystarczą, by uniknąć tragicznych sytuacji. Warto również pamiętać, że współodpowiedzialność za wypadki związane z piciem alkoholu spoczywa również na świadkach, którzy widząc osobę w stanie wskazującym na jego spożycie i przystępującą do pracy czy do uruchomienia maszyny, nie reagują na zagrożenie, dając ciche przyzwolenie na tego typu lekkomyślne zachowania. Tymczasem obawa przed zareagowaniem może kosztować utratę zdrowia, a nawet życia.

Uwaga ubezpieczeni w KRUS!
Jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu albo śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej nie przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli będąc w stanie nietrzeźwości lub będąc pod wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych środków o podobnym działaniu, sam w znacznym stopniu przyczynił się do wypadku.

W 2015 roku miały miejsce 93 wypadki, które zakończyły się odmową prawa do jednorazowego odszkodowania z tego powodu.