Tragiczne skutki pracy po alkoholu
Wypadek przy pracy po spożyciu alkoholu lub środków odurzających jest winą umyślną poszkodowanego i pozbawia go prawa do świadczeń odszkodowawczych.
Zawód rolnika wiąże się z koniecznością posiadania wielu umiejętności, w tym pozornie niezwiązanych z rolnictwem. Rolnik to m.in. operator maszyn, mechanik, meteorolog, specjalista od nawożenia gleby, botanik, planista finansowy, operator komputera, opiekun zwierząt. Wielozadaniowość pracy rolniczej połączona z obecnością szeregu niezależnych od człowieka czynników wpływających na jej efektywność, a także nielimitowany czas pracy w gospodarstwie rolnym, wymagają nieprzerwanej koncentracji, czujności i zaangażowania. Szczególne groźne dla bezpieczeństwa rolnika oraz innych mieszkańców gospodarstwa jest podejmowanie pracy po spożyciu alkoholu.
Powszechnie wiadomo, że w takim stanie może być ona groźna w skutkach, a jednak każdego roku statystyki wypadkowe powiększają się o kolejne zdarzenia spowodowane pracą pod wpływem używek.
Alkohol etylowy, składnik wszystkich napojów alkoholowych, jest substancją psychoatywną. Oznacza to, że przenika do mózgu i w zależności od stężenia we krwi powoduje zmiany w funkcjonowaniu organizmu. Maksymalne stężenie we krwi odnotowuje się ok. 1-1,5 h po spożyciu alkoholu, jednak już po kilku minutach od spożycia jego stężenie we krwi wzrasta.
Dlaczego spożywanie alkoholu kojarzone jest z szybko pojawiającym się uczuciem rozluźnienia, lekkości, euforii? Za ten stan odpowiada zjawisko spowolnienia przepływu impulsów wzdłuż włókien nerwowych, w pierwszej kolejności dotyczące mózgowych ośrodków kontroli. Stąd bierze się popularność trunków z zawartością tej substancji. W miarę wzrostu stężenia alkoholu we krwi człowieka, dają o sobie znać inne zaburzenia:
| Stężenie | Objawy |
|---|---|
| 0,2-0,5‰ | Euforia, obniżenie krytycyzmu, zaburzenia równowagi, widzenia, a także upośledzenie koordynacji wzrokowo-ruchowej. |
| do 0,7‰ |
Zaburzenia sprawności ruchowej (osłabienie refleksu), nadmierna pobudliwość i gadatliwość, obniżenie samokontroli, a także błędna ocena własnych możliwości, co prowadzi do nieadekwatnej oceny sytuacji. |
| do 2‰ | Zwiększanie się problemów z równowagą, sprawnością i koordynacją ruchową, obniżenie progu bólu, obniżenie sprawności intelektualnej polegające m.in. na błędach w wyciąganiu wniosków czy logicznym rozumowaniu, opóźnienie czasu reakcji, wyraźna drażliwość, zachowania o charakterze agresywnym, wzrost ciśnienia krwi, przyśpieszenie akcji serca oraz pobudzenie seksualne. |
| do 3‰ | Bełkotliwa mowa, spowolnienie ruchowe, dalsze zaburzenia równowagi, wzmożona senność, znacznie obniżona zdolność do samokontroli. |
| do 4‰ | Na tym etapie ciśnienie krwi spada, a ciepłota ciała się obniża. Odruchy fizjologiczne ulegają osłabieniu. Występują również głębokie zaburzenia świadomości, mogące prowadzić do śpiączki |
| powyżej 4‰ | Stan zagrożenia życia – głęboka śpiączka, zaburzenia czynności ośrodka oddechowego i naczyniowo-ruchowego, aż do porażenia. |
Problem skutków spożywania alkoholu bywa niestety bagatelizowany, a zmianę tego stanu rzeczy utrudniają obiegowe złudne przekonania. Jednym z nich jest mit, że jeśli po piciu alkoholu człowiek trochę się prześpi, to po obudzeniu może spokojnie prowadzić samochód czy pracować z użyciem maszyn rolniczych. Prawda jest inna.
Stężenie alkoholu we krwi i w wydychanym powietrzu zależy od ilości spożytego alkoholu, ciężaru ciała osoby pijącej i czasu, jaki upłynął od spożycia alkoholu. Wątroba metabolizuje alkohol ze stałą prędkością ok. 8-10 g na godzinę u kobiety i 10-12 g na godzinę u mężczyzny. Sen nie wpływa na przyspieszenie tego procesu. Kolejny mit dotyczy wypicia kawy po spożyciu alkoholu, co ma usunąć jego szkodliwe działanie. W rzeczywistości picie kawy nie wpływa na poziom stężenia alkoholu we krwi i w wydychanym powietrzu. Choć może wywoływać mylne, subiektywne wrażenie bycia trzeźwym.
Należy pamiętać, że również niektóre leki upośledzają funkcje psychomotoryczne, tak ważne dla bezpiecznego użytkowania pojazdów i maszyn. Ponadto alkohol zmienia działanie niektórych popularnych medykamentów. Przykładem niech będą środki antyhistaminowe, które w połączeniu z alkoholem mogą działać silnie uspokajająco, wywołać zawroty głowy i nadmierne spowolnienie reakcji. Należy czytać ulotki farmaceutyków, w których zawarte są informacje na temat funkcjonowania organizmu po ich zażyciu. Konsekwencje bagatelizowania wpływu alkoholu na bezpieczeństwo szczególnie mocno widoczne są w statystykach wypadkowych.
Prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości, czyli ze stężeniem alkoholu we krwi przekraczającym 0,5‰, pociąga za sobą konsekwencje określone w art. 178a kk. Sąd może orzec m.in. karę grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2. Jeśli sprawca, kierując pojazdem w stanie nietrzeźwości spowodował wypadek, w którym są zabici lub ranni, sąd może orzec dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych. Ale kodeks karny nie wskazuje konsekwencji w postaci konieczności dalszego życia ze świadomością, że przez brak odpowiedzialności ucierpiał ktoś niewinny.
Wyobraźnia i zdrowy rozsądek wystarczą, by uniknąć tragicznych sytuacji. Warto również pamiętać, że współodpowiedzialność za wypadki związane z piciem alkoholu spoczywa również na świadkach, którzy widząc osobę w stanie wskazującym na jego spożycie i przystępującą do pracy czy do uruchomienia maszyny, nie reagują na zagrożenie, dając ciche przyzwolenie na tego typu lekkomyślne zachowania. Tymczasem obawa przed zareagowaniem może kosztować utratę zdrowia, a nawet życia.
Uwaga ubezpieczeni w KRUS!
Jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu albo śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej nie przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli będąc w stanie nietrzeźwości lub będąc pod wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych lub innych środków o podobnym działaniu, sam w znacznym stopniu przyczynił się do wypadku.
W 2015 roku miały miejsce 93 wypadki, które zakończyły się odmową prawa do jednorazowego odszkodowania z tego powodu.