Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

Emerytura rolnicza, renta rolnicza z tytułu niezdolności do pracy oraz renta rolnicza szkoleniowa składa się z części składkowej i części uzupełniającej. Suma tych części stanowi pełne świadczenie.

Dla obu części ustalamy wskaźniki wymiaru i z zastosowaniem tych wskaźników podwyższamy (waloryzujemy) świadczenia emerytalno-rentowe.

Wysokość emerytury/renty rolniczej nie może być niższa od najniższej emerytury, która wynosi 1.878,91 zł (od 1.03.2025 r. do 28.02.2026 r.). 
Jeśli suma części składkowej i części uzupełniającej jest niższa od najniższej emerytury, to świadczenie podwyższamy do tej kwoty (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w przepisach). 

Co to jest wskaźnik wymiaru części składkowej i części uzupełniającej oraz od czego zależy wysokość tych wskaźników?

Wskaźnik wymiaru to liczba wyrażająca stały stosunek określonej części świadczenia do emerytury podstawowej (1.691,02 zł - od 1.03.2025 r. do 28.02.2026 r.). 

Wysokość wskaźników wymiaru uzależniona jest od długości okresów pracy i opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Obliczamy je indywidualnie dla każdego świadczeniobiorcy. 
Im dłuższy jest staż ubezpieczeniowy i wyższa kwota składek opłaconych na ubezpieczenie rolnicze w latach 1983-1990, tym wyższy jest wskaźnik wymiaru części składkowej i w konsekwencji wyższe jest świadczenie. 

Jak ustalamy wysokość części składkowej? 

Część składkową ustalamy przyjmując po 1% emerytury podstawowej za każdy rok podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu (ubezpieczenie wprowadzone od 1.01.1991 r.).
Do liczby tych lat doliczamy liczbę lat:

1. podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników w okresie od 1 stycznia 1983 r. do 31 grudnia 1990 r. – po 1% emerytury podstawowej za każdy rok (lub więcej niż 1% w przypadku opłacenia rocznej składki wyższej niż 120% przeciętnej emerytury podstawowej w danym roku),
2. prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie w okresie od 1 lipca 1977 r. do 31 grudnia 1982 r., za który była opłacana składka na Fundusz Emerytalny Rolników – po 1% emerytury podstawowej za każdy rok,
3. prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w nim – bez podlegania innemu ubezpieczeniu społecznemu – po ukończeniu 16 roku życia, przypadających przed 1 lipca 1977 r., jednak nie wcześniej niż 25 lat przed spełnieniem warunków nabycia prawa do emerytury rolniczej lub renty rolniczej – po 0,5% emerytury podstawowej za każdy rok (praktycznie ten przepis nie jest stosowany do osób, które uzyskują prawo do świadczenia po 30 czerwca 2002 r.),
4. podlegania innemu ubezpieczeniu społecznemu, działalności kombatanckiej, odbywania czynnej służby wojskowej (o ile z tego tytułu ubezpieczonemu nie przyznano emerytury lub renty na podstawie odrębnych przepisów), które przelicza się w wymiarze półtorakrotnym – po 1,5% emerytury podstawowej za każdy rok.

Ważne

Okresów, o których mowa w pkt 4, nie uwzględnia się przy ustalaniu wysokości emerytury rolniczej osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. 
Wyjątek od tej zasady stanowi okres odbywania czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim przed 1 stycznia 1999 r., który może być doliczony po 1% emerytury podstawowej za każdy rok, ale tylko osobom nieposiadającym prawa do emerytury z ZUS.

Jak ustalamy wysokość części uzupełniającej?

Część uzupełniająca wynosi 95% emerytury podstawowej, jeżeli liczba lat przyjęta do ustalenia części składkowej jest mniejsza od 20. Za każdy pełny rok powyżej 20 lat przyjęty do części składkowej część uzupełniającą obniża się o 0,5% emerytury podstawowej.
Część uzupełniająca nie może wynosić mniej niż 85% emerytury podstawowej. 

Przykład 1
Rolnik, ur. 15.08.1988 r. w marcu 2025 r. zgłosił wniosek o rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy. Udowodnił następujące okresy ubezpieczenia:

• od 1.09.2008 r. do 31.07.2014 r. oraz 
• od 1.08.2022 r. do 28.02.2025 r. – praca we własnym gospodarstwie rolnym i opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne rolników – łącznie 8 lat, 6 miesięcy; okres liczony po 1% emerytury podstawowej = 8,5%,
• od 01.08.2014 r. do 31.07.2022 r. – okres zatrudnienia poza rolnictwem – 8 lat liczone w wymiarze półtorakrotnym tj. 8 x 1,5 = 12 lat po 1% emerytury podstawowej = 12%.

Rolnik spełnił warunki do uzyskania renty rolniczej - został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy w gospodarstwie rolnym oraz posiada wymagany okres ubezpieczenia.

Wysokość części składkowej
8,5% + 12% = 20,5% 
20,5% x 1.691,02 zł (kwota emerytury podstawowej obowiązująca od 1.03.2025 r. do 28.02.2026 r.) = 346,66 zł

Liczba pełnych lat przyjętych do ustalenia części składkowej wynosi 20, zatem część uzupełniająca (95% emerytury podstawowej) nie ulega zmniejszeniu.

Wysokość części uzupełniającej
95% x 1.691,02 zł (kwota emerytury podstawowej obowiązująca od 1.03.2025 r. do 28.02.2026 r.) = 1.606,47 zł

Wysokość renty rolniczej wynosi 346,66 zł + 1.606,47 zł = 1.953,13 zł brutto.

Przykład 2

Rolniczka, ur. 28.08.1999 r. zgłosiła wniosek o rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy w marcu 2025 r. i udowodniła następujące okresy ubezpieczenia:

• od 01.09.2019 r. do 28.02.2025 r. – okres pracy we własnym gospodarstwie rolnym – 5 lat i 6 miesięcy; okres liczony po 1% emerytury podstawowej = 5,5%.

Rolniczka spełniła warunki do uzyskania renty rolniczej – została uznana za całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym oraz posiada wymagany okres ubezpieczenia.

Wysokość części składkowej

5,5% x 1.691,02 zł  = 93,01 zł

Liczba pełnych lat przyjętych do ustalenia części składkowej wynosi 5 lat zatem część uzupełniająca (95% emerytury podstawowej) nie ulega zmniejszeniu.

Wysokość części uzupełniającej

95% x 1.691,02 zł = 1.606,47 zł

Wysokość renty rolniczej wynosi 93,01 zł + 1.606,47 zł = 1.699,48 zł brutto i ulega podwyższeniu do najniżej emerytury określonej w przepisach emerytalnych tj. do kwoty 1.878,91 zł brutto.

Przykład 3

Rolniczka, ur. 1.07.1963 r. zgłosiła wniosek o emeryturę rolniczą w marcu 2025 r. i udowodniła następujące okresy pracy:

• od 1.07.1979 r. do 31.12.1982 r. – praca w gospodarstwie rolnym rodziców, którzy opłacali składkę na ubezpieczenie społeczne rolników – 3 lata i 6 miesięcy; okres liczony  po 1% emerytury podstawowej = 3,5%,
• od 01.01.1983 r. do 30.06.1985 r. – praca w gospodarstwie rolnym rodziców, którzy opłacali składkę za córkę jako domownika  – 2 lata i 6 miesięcy; okres liczony po 1% emerytury podstawowej = 2,5%,
• od 01.07.1985 r. do 31.12.1987 r. – praca we własnym gospodarstwie rolnym i opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne rolników – 2 lata i 6 miesięcy; okres liczony po 1% emerytury podstawowej = 2,5%,
• od 01.01.1988 r. do 28.02.1991 r. – zatrudnienie poza rolnictwem – 3 lata i  2  miesiące (w przypadku wnioskodawczyni – urodzona po 31 grudnia 1948 r. – okres ten nie ma wpływu na wysokość emerytury rolniczej),
• od 01.03.1991 r. do 28.02.2025 r. – praca we własnym gospodarstwie rolnym i opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne rolników – 34 lata; okres liczony po 1% emerytury podstawowej = 34%.

Rolniczka spełniła warunki do uzyskania emerytury rolniczej - osiągnęła wiek emerytalny oraz posiada wymagany, co najmniej 25-letni okres ubezpieczenia.

Wysokość części składkowej

3,5% + 2,5% + 2,5% + 34% = 42,5%  
42,5% x 1.691,02 zł = 718,68 zł

Liczba pełnych lat przyjętych do ustalenia części składkowej wynosi 42, zatem część uzupełniającą (95% emerytury podstawowej) zmniejsza się o 11% emerytury podstawowej (tj. /42 lata – 20 lat/ x 0,5%) i podwyższa do gwarantowanych 85% emerytury podstawowej.

Wysokość części uzupełniającej

85% x 1.691,02 zł = 1.437,37 zł
Wysokość emerytury rolniczej wynosi 718,68 + 1.437,37 zł = 2.156,05 zł brutto.

Przykład 4

Rolniczka, ur. 15.03.1965 r. zgłosiła wniosek o emeryturę rolniczą w kwietniu 2025 r. i udowodniła następujące okresy pracy:

• od 15.03.1981 r. do 31.12.1982 r. – praca w gospodarstwie rolnym rodziców, którzy nie opłacali składek na ubezpieczenie społeczne rolników i okres ten nie ma  wpływu na wysokość emerytury rolniczej wnioskodawczyni,
• od 01.01.1983 r. do 31.12.1986 r. – praca w gospodarstwie rolnym rodziców, którzy nie opłacali składek na ubezpieczenie społeczne rolników za córkę, jako domownika i okres ten nie ma wpływu na wysokość emerytury rolniczej,
• od 01.01.1989 r. do 31.12.1990 – praca we własnym gospodarstwie rolnym i opłacanie składek na ubezpieczenie rolnicze w wysokości dwukrotnie przekraczającej 120% przeciętnej emerytury podstawowej - 2 lata, które po przeliczeniu z tytułu opłacania wyższej składki wynoszą 4% emerytury podstawowej,
• od 1.01.1991 r. do 31.03.2025 r. – praca we własnym gospodarstwie rolnym i opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne rolników – 34 lata i 3 miesiące; okres liczony po 1% emerytury podstawowej = 34,25%.

Rolniczka spełniła warunki do uzyskania emerytury rolniczej, gdyż osiągnęła wiek emerytalny oraz posiada wymagany, co najmniej 25-letni, okres ubezpieczenia.

Wysokość części składkowej

4% + 34,25% = 38,25%
38,25% x 1.691,02 zł = 646,82 zł

Liczba pełnych lat przyjętych do ustalenia części składkowej wynosi 36, zatem część uzupełniającą (95% emerytury podstawowej) zmniejsza się o 8% emerytury podstawowej (tj. /36 lat – 20 lat/ x 0,5%) i wynosi 87% emerytury podstawowej.

Wysokość części uzupełniającej

87% x 1.691,02 zł  = 1.471,19 zł

Wysokość renty rolniczej wynosi 646,82 + 1.454,19 zł = 2.118,01 zł brutto.