Uwaga na kleszcze!

W Polsce szczyt aktywności kleszczy przypada w okresie od maja do listopada, a ma to związek z wysoką temperaturą i wilgotnością w naszej strefie klimatycznej. Miejscem bytowania kleszczy są nie tylko lasy, spotkać je możemy również na łąkach, pastwiskach, a nawet przydomowych trawnikach. Mimo niewielkich rozmiarów są niebezpieczne zarówno dla ludzi, jak i zwierząt.

Rolnicy z racji wykonywanego zawodu są szczególnie narażeni na ryzyko ukąszenia przez te pajęczaki, dlatego warto aby stale poszerzali swoją wiedzę na temat zagrożeń zdrowotnych w przypadku ukąszeń oraz profilaktyki zapobiegania tym sytuacjom. Kleszcze najczęściej atakują dzikie zwierzęta, ale na ukąszenie narażone są również zwierzęta gospodarskie i domowe. Zwierzęta gospodarskie choć zwykle nie chorują na choroby odkleszczowe, bądź przechodzą choroby bezobjawowo, mogą je przenosić na ludzi np. poprzez spożycie przez człowieka niepasteryzowanego mleka od chorej krowy. Dlatego bardzo ważne jest zachowanie wysokiego poziomu higieny i środków ostrożności w kontaktach z nimi.

Choroby odkleszczowe są groźnymi przewlekłymi chorobami, a ich lista jest długa, to m.in.:

Borelioza

Choroba niełatwa w diagnozowaniu i leczeniu. Jednym z pierwszych objawów i najbardziej charakterystycznym jest zmiana skórna tzw. rumień. Występują również objawy grypopodobne – bóle głowy, stawów, gorączka. Może też przybierać formę utajoną (powodującą nadmierne zmęczenie, senność) a niezdiagnozowana przez lata, doprowadzić do wyniszczenia organizmu. Niestety na rynku nie ma dostępnej szczepionki, w związku z powyższym profilaktyka opiera się na stosowaniu środków odstraszających oraz mechnicznym usuwaniu kleszczy.

Kleszczowe Zapalenie Mózgu (KZM)

Bardzo groźna choroba wirusowa wywoływana przez wirus KZM, który przenika do mózgu prowadząc do uszkodzenia tkanki nerwowej. Podobnie jak borelioza w początkowej fazie daje objawy grypodobne. Natomiast w fazie drugiej pojawia się wysoka gorączka, wymioty, ostre bóle głowy, powikłania neurologiczne często trwałe w skutkach, zapalenie opon mózgowych, zapalenie rdzenia nerwowego (niedowład kończyn), w skrajnych przypadkach może prowadzić do śmierci. Co ważne, w przypadku KZM nie musi dojść bezpośrednio do ukłucia przez kleszcza, wystarczy spożyć niepasteryzowane mleko od zakażonej krowy. Obecnie jedynym skutecznym systemem ochrony przed tą chorobą jest poddanie się szczepieniom przeciw KZM, które uznane są przez PZH za wysoce skuteczne.

Babeszjoza

Jest to choroba występująca nie tylko u ludzi, ale również u zwierząt, najczęściej u psów, rzadziej u kotów i bydła. Chorobą tą mogą zarazić się ludzie, zwłaszcza z osłabionym systemem immunologicznym. Do charakterystycznych objawów zauważalnych u osoby chorej zalicza się występujący falami kaszel, chroniczne zmęczenie, uporczywe i nawracające migreny.

Gorączka Q

Jest to choroba zwierząt dzikich i domowych, jednak nie oznacza to, że nie atakuje ludzi. Chorobę tą wywołuje bakteria Coxiella burnetii, charakeryzująca się wysoką przeżywalnością w środowisku. Zarazić się nią można m.in. poprzez ukąszenie kleszcza. Może przebiegać bezobjawowo, ale gdy ma gwałtowny przebieg objawia się m.in. wysoką gorączką, zaburzeniami układu oddechowego i silnym bólem głowy oraz bólami mięśni. Zakażenie pomiędzy ludźmi są wyjątkowo rzadkie, wręcz incydentalne.

Tularemia

Jest to niebezpieczna, zakaźna choroba która może w swoich skutkach doprowadzić nawet do śmierci. Do zarażenia tym rodzajem choroby może dojść na wiele sposobów, głównie poprzez kontakt z chorym zwierzęciem lub ukąszenie komara bądź kleszcza. Objawy tularemii zaczynają występować od 3-5 dni od zakażenia. U osoby zarażonej może wystąpić między innymi: gorączka, dreszcze, ból głowy, biegunka, wymioty, bóle mięśniowo-stawowe, w wielu przypadkach pojawia się wysypka.

Anaplazmoza granulocytarna

Jest to choroba bardzo rzadko diagnozowana, w większości przypadków przebiega ona bezobjawowo, jednak może dojść do ciężkich powikłań, niewydolności wielonarządowej, a nawet śmierci. Jeżeli u człowieka zakażonego występują jakieś objawy to przypominają one te, które towarzyszą nam w czasie grypy: gorączka, mdłości, kaszel, pocenie się, biegunka, bóle brzucha. Choroba ta najczęściej diagnozowana jest u osób z osłabionym układem immunologicznym, u osób starszych.

Bartoneloza

Bartoneloza jest chorobą, która dotyczy ludzi mających kontakt z domowymi oraz dzikimi zwierzętami. Przenosicielami tej choroby są kleszcze, pchły oraz wszy. Wywołuje stany zapalne węzłów chłonnych, oczu, błony śluzowej, dreszcze, gorączkę.

Profilaktyka

spacerując po łąkach, pracując w polu, lesie wybieraj jasne ubrania, na nich łatwiej zauważysz kleszcza;
miej okryte nogi i ręce, nakrycie głowy;
nie wybieraj szlaków nie uczęszczanych bądź bardzo gęsto zarośniętych trawą, namokłych (to miejsca jest idealne dla rozwoju kleszczy);
używaj repelentów np. dostępnych w aptece;
zawsze po powrocie do domu sprawdzaj ciało sam lub z pomocą członków rodziny, w szczególności: zgięcia łokci, pachy, pachwiny, tył kolan;
gdy nie znajdziesz na ciele kleszcza, umyj ciało, a ubranie w którym pracowałeś, spacerowałeś etc. odłóż do prania.

Chroń zwierzęta przed kleszczami:

stosuj repelenty tj. preparaty odstraszające kleszcze w formie sprayu, płynu czy wcierki,
zwróć uwagę na ogrodzenie pastwisk, aby było na tyle mocne, by nie sforsowały go dzikie zwierzęta, jelenie lub sarny, które są najczęściej żywicielami kleszczy,
w miarę możliwości osuszaj podmokłe tereny na pastwisku, wycinaj miejsca zakrzaczone,
regularnie kontroluj swoje stado np. podczas udoju, przeczesywania palcami przede wszystkim pachwin, nóg i podbrzusza.

Jeżeli zauważysz żerującego na skórze kleszcza, bezzwłocznie przystąp do jego usunięcia (samodzielnie bądź przez lekarza)!

Jak usunąć kleszcza w domu?

wysterylizuj pęsetę bądź kartę do usuwania kleszczy;
uchwyć pajęczaka jak najbliżej powierzchni skóry;
delikatnie, ale stanowczo pociągnij przeciwnie do kierunku wkłucia i wyciągnij, aż widoczna będzie jego głowa;
po wyjęciu kleszcza, umieść go na kartce i sprawdź, czy został usunięty w całości;
miejsce po usunięciu kleszcza przemyj środkiem odkażającym;
po usunięciu kleszcza dokładnie umyj ręce, najlepiej mydłem antybakteryjnym.

W przypadku wystąpienia rumienia, opuchlizny lub objawów grypopodobnych należy od razu udać się do lekarza!

aaaaa