Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

Środki ochrony roślin to substancje chemiczne pochodzenia naturalnego lub syntetycznego wykorzystywane do zmniejszania ryzyka chorób roślin oraz zwalczania chwastów i szkodników. Niewłaściwie używane i przechowywane mogą negatywnie wpływać na zdrowie i życie ludzi i zwierząt, a także obniżać jakość i skuteczność zabiegów agrotechnicznych. Zasady ich przetrzymywania określono w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 22 maja 2013 r. w sprawie sposobu postępowania przy stosowaniu i przechowywaniu środków ochrony roślin (Dz. U. 2013, poz. 625), a także w Kodeksie Dobrej Praktyki Ochrony Roślin.

Według zapisów we wspomnianych wyżej dokumentach substancje te należy przechowywać tak, by nie stwarzały zagrożenia dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz bezpieczeństwa wód powierzchniowych i podziemnych, a także zabezpieczyć je przed dostępem dzieci i osób trzecich. Środki ochrony roślin nie mogą być przetrzymywane w sąsiedztwie pomieszczeń na żywność, płody rolne i pasze dla zwierząt. Nie wolno ich składować w budynkach mieszkalnych, inwentarskich, spichlerzach, garażach, sieniach i stodołach.

W zależności od ilości środków ochrony roślin przechowywanych w gospodarstwie rolnym oraz częstotliwości ich stosowania, preparaty te powinny być przetrzymywane w metalowej szafce lub specjalnym magazynie. Miejsca te (magazyny, szafki) muszą znajdować się z daleka od wód powierzchniowych i podziemnych, tj. co najmniej 20 m od najbliższej studni, zbiornika wodnego lub cieku wodnego. Miejscu temu nie może grozić zalanie. 

Magazyn środków ochrony roślin należy wyposażyć w: 

1. utwardzone, nieprzepuszczalne i nienasiąkliwe podłogi z materiałów niepalnych, łatwo zmywalnych, ograniczających poślizg oraz odpornych na uderzenia i działanie substancji żrących;
2. instalację elektryczną gazoszczelną i pyłoszczelną;
3. niezbędne akcesoria do neutralizacji wycieków i rozproszeń, takie jak: szczotka, szufelka, wiaderko z trocinami (lub innym absorbentem), torby plastikowe, pojemnik na skażone materiały; 
4. oddzielną, bezodpływową kanalizację, wyposażoną w urządzenie służące do neutralizacji powstałych ścieków;
5. system wentylacji: ciągłej – uruchamiany z zewnątrz magazynu, na godzinę przed rozpoczęciem pracy, zapewniający co najmniej 3-krotną wymianę powietrza w ciągu godziny; awaryjnej – uruchamiany z zewnątrz i od wewnątrz magazynu, zapewniający co najmniej 10-krotną wymianę powietrza w ciągu godziny. 
6. okna z przydymionymi szybami ograniczającymi oddziaływanie promieni słonecznych; 
7. termometr i higrometr – w miejscu przechowywania środków ochrony roślin musi być utrzymywana odpowiednia temperatura (0-30 stopni Celsjusza) i wilgotność. Wahania temperatur mogą spowodować zwiększone wchłanianie wody przez nieprawidłowo przechowywane preparaty. Najmniejsze odstępstwo od tej normy może mieć wpływ na ich jakość i skuteczność. Preparaty w formie granulowanej i proszkowej o właściwościach higroskopowych (wykazujące tendencje do pochłaniania wody) należy chronić przed wilgocią, tj. składować w szczelnie zamkniętych oryginalnych opakowaniach. Warunki przechowywania środków ochrony roślin są podane na etykiecie;
8. zamieszczoną w widocznym miejscu czytelną instrukcję bezpiecznego stosowania środków ochrony roślin, objaśnienia symboli i znaków graficznych (piktogramów) występujących na etykietach opakowań, listę telefonów alarmowych na wypadek wystąpienia sytuacji awaryjnej, a także wykaz przechowywanych preparatów;
9. wydzielone miejsce do przechowywania: preparatów toksycznych, środków przeterminowanych i w uszkodzonych opakowaniach, zużytych opakowań i materiałów skażonych przeznaczonych do utylizacji, elementów opryskiwacza, a także przedmiotów służących do przygotowania cieczy roboczej (menzurka, mieszadło, waga);
10. apteczkę zawierającą środki do udzielania pierwszej pomocy w przypadku zatrucia środkami ochrony roślin lub nawozami. 

Uwaga Rolnicy! 

• środki ochrony roślin muszą być chronione przed pożarem; minimalna odległość od miejsc wrażliwych na ogień wynosi 50 m dla magazynów o pojemności powyżej 1 t, 20 m dla magazynów mniejszych i 10 m dla magazynów wykonanych z materiałów ogniotrwałych;
• miejsce rozładunku środków ochrony roślin, mieszania ich i napełniania opryskiwacza należy zlokalizować w pobliżu miejsca przechowywania. 
• magazyn lub szafkę na środki ochrony roślin należy zabezpieczyć i oznakować, na drzwiach umieścić napis: Magazyn środków ochrony roślin i ostrzeżenie Nieupoważnionym wstęp wzbroniony, a na szafce napis: Uwaga! Środki ochrony roślin; 
•  magazyn, jak i szafka muszą być zamykane na klucz, a okna w pomieszczeniu zabezpieczone przed dostaniem się do środka osób niepowołanych – dostęp do szafki lub magazynu mogą mieć wyłącznie osoby przeszkolone; nie wolno zostawiać otwartego magazynu lub szafki bez dozoru; półki na środki ochrony roślin muszą być wykonane z materiału, który nie stwarza ryzyka uszkodzenia opakowań, ani nie nasiąka, a sposób ułożenia preparatów ma ułatwiać ich identyfikację; preparaty w stanie ciekłym powinny być ułożone poniżej granulatów lub proszków, żeby nie było ryzyka ich przypadkowego zalania; cięższe opakowania należy ustawić na paletach tak, by nie miały kontaktu z podłogą;
• przedmiotów służących do kontaktu ze środkami ochrony roślin nie należy stosować do innych celów.

Ważne!

Organem uprawnionym do kontroli miejsca i sposobu przechowywania środków ochrony roślin są inspektorzy Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa.

Podczas zapowiedzianych inspekcji w gospodarstwie rolnym mają prawo sprawdzić:

• dokumenty potwierdzające odbycie szkolenia w zakresie stosowania chemicznych środków ochrony roślin;
• ewidencję zabiegów wykonanych w ciągu ostatnich 3 lat;
• potwierdzenie badań stanu technicznego opryskiwacza.

W przypadku dużych uchybień może zostać nałożona na rolnika kara grzywny. Zgodnie z art. 76 ust. 1 znowelizowanej Ustawy o środkach ochrony roślin (tekst jednolity: Dz. U. 2022 poz. 2185) kara grzywny grozi za:

• przechowywanie i unieszkodliwianie środków ochrony roślin w sposób niebezpieczny dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz zagrażający środowisku; 
• używanie lub unieszkodliwianie opakować po środkach ochrony roślin w sposób zagrażający zdrowiu ludzi i zwierząt oraz środowisku;
• brak wymaganej dokumentacji przeprowadzanych zabiegów;
•  brak aktualnych uprawnień do stosowania środków ochrony roślin;
•  brak aktualnych badań technicznych opryskiwacza.

Opracowano na podstawie:

1. Kodeks Dobrej Praktyki Ochrony Roślin 
2. https://akademiapsor.pl
3. https://piorin.gov.pl
4. https://dlaroslin.pl/content/373-jak-prawidlowo-przechowywac-srodki-ochrony-roslin