Kasa Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego

Osiąganie przez osobę uprawnioną do renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy albo do renty rodzinnej, dodatkowego przychodu z tytułu wykonywania działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego (dotyczy również przychodów uzyskiwanych z tytułu działalności wykonywanej za granicą), może spowodować częściowe zawieszenie lub zmniejszenie rolniczych świadczeń emerytalno-rentowych.

Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników w art. 34 ust. 1 stanowi, iż prawo do emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia ulega zawieszeniu na zasadach określonych w art. 103-106 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Jednocześnie ustawa ta gwarantuje, iż zawieszeniu nie podlega część składkowa emerytury lub renty rolniczej bądź nadwyżka świadczenia emerytalno-rentowego ponad 95% emerytury podstawowej (w przypadku świadczeń przyznanych przed dniem 1 stycznia 1991 r.) lub ponad 85% emerytury podstawowej (w przypadku rent rodzinnych).

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają zmniejszeniu w przypadku osiągania przychodu (np. z tytułu zatrudnienia, służby, innej pracy zarobkowej lub prowadzenia pozarolniczej działalności) przekraczającego tak zwane dopuszczalne kwoty obliczane od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS (przeciętne miesięczne wynagrodzenie w drugim kwartale 2024 r. wyniosło 8 038 zł 41 gr). 

Jeśli osiągane przez rencistę przychody nie przekraczają 70% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (od dnia 1 września 2024 r. – 5 626 zł 90 gr), świadczenie jest nadal wypłacane w dotychczasowej wysokości.

Natomiast przychody przekraczające kwotę 5 626 zł 90 gr, a nieprzekraczające kwoty stanowiącej130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (od dnia 1 września 2024 r. – 10 450 zł 00 gr), powodują zmniejszenie części uzupełniającej (części wynoszącej 95% emerytury podstawowej w przypadku świadczeń przyznanych przed 1 stycznia 1991 r. lub 85% emerytury podstawowej w przypadku rent rodzinnych) o kwotę przekroczenia, ale nie więcej niż o maksymalną kwotę zmniejszenia ustaloną dla danego świadczenia (890,63 zł dla rent z tytułu niezdolności do pracy oraz 757,08 zł dla rent rodzinnych, do których uprawniona jest jedna osoba lub część tej kwoty obliczonej proporcjonalnie do liczby osób uprawnionych do renty rodzinnej).

W razie osiągania przychodu przekraczającego kwotę 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (od dnia 1 września 2024 r. – 10 450 zł 00 gr) ulega zawieszeniu część
uzupełniająca rolniczego świadczenia rentowego.

W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, za przychód mający wpływ na zawieszenie/zmniejszenie świadczenia emerytalno-rentowego przyjmuje się przychód  stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne (nie faktyczny przychód).

Osoba wykonująca nierejestrową (nieewidencjonowaną) tzw. drobną, działalność zarobkową osób fizycznych, która nie wymaga rejestracji firmy, nie ma obowiązku zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego i opłacania składek na to ubezpieczenie. Tym samym osiągany przychód z powyższej działalności nie ma wpływu na zawieszenie/zmniejszenie świadczenia emerytalno-rentowego.

Bez względu na wysokość osiąganego przychodu nie podlegają zawieszeniu ani zmniejszeniu świadczenia osób, które mają ustalone prawo do emerytury rolniczej. Emeryci ci mogą zarobkować bez ograniczeń.

Natomiast na wysokość renty rodzinnej pobieranej przez uczniów gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych oraz studentów, do czasu ukończenia 26 lat, nie mają wpływu przychody w związku z wykonywaniem umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Ponadto na zawieszenie (zmniejszenie) renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy i renty rodzinnej nie mają wpływu dochody z działalności rolniczej, jednakże fakt niezaprzestania prowadzenia działalności rolniczej decyduje o zawieszeniu (ograniczeniu wysokości) części uzupełniającej tych świadczeń.

 

oprac. Biuro Świadczeń Centrali KRUS