80. rocznica zwycięskiej bitwy o Monte Cassino
18.05.2024
18 maja 1944 roku rozegrała się bitwa, która rozsławiła imię polskiego żołnierza na całym świecie. 80 lat temu odziały 2 Korpusu Polskiego zdobyły ruiny klasztoru benedyktynów na Monte Cassino, na których najpierw załopotał proporczyk 12. Pułku Ułanów Podolskich, a następnie biało-czerwony sztandar. Zwycięstwo zostało okupione krwią ponad tysiąca polskich żołnierzy. O ich godne upamiętnienie poprzez renowację grobów oraz miejsc pamięci od lat dba Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
W głównych uroczystościach 80. rocznicy zwycięskiej bitwy o Monte Cassino z udziałem ostatnich żyjących weteranów, które odbyły się dziś na Polskim Cmentarzu Wojennym, wzięła udział delegacja MKiDN.
Bitwa o Monte Cassino
Natarcie 2 Korpusu Polskiego na wyznaczone cele rozpoczęło się 11 maja 1944 roku o godz. 23.00 przygotowaniem artyleryjskim. 12 maja do ataku ruszyła 3 Dywizja Strzelców Karpackich oraz 5 Kresowa Dywizja Piechoty. Pierwsze natarcie zakończyło się niepowodzeniem. Dopiero drugi atak, rozpoczęty 17 maja i kontynuowany następnego dnia, przyniósł sukces w postaci opanowania kluczowych celów: wzgórza „593”, Widma oraz San Angelo. Po przełamaniu niemieckich pozycji w rejonie Monte Cassino wydzielone oddziały 2 Korpusu Polskiego kontynuowały natarcie na Piedimonte san Germano, zakończone wyparciem Niemców z pozycji obronnych 25 maja 1944 roku.
Zwycięstwo w bitwie o Monte Cassino zostało okupione olbrzymimi stratami – w walkach zginęło ponad 1 000 żołnierzy, a około 3 000 odniosło rany. Poległych pochowano u stóp wzgórz Monte Cassino, na Polskim Cmentarzu Wojennym, gdzie później spoczął także gen. Władysław Anders.
Upamiętnienie polskich żołnierzy
Polski Cmentarz Wojenny znajduje się w tzw. Dolinie Śmierci – rejonie najcięższych walk 3 Dywizji Strzelców Karpackich, które miały miejsce między Monte Cassino a wzgórzem „593”. Został zbudowany w latach 1944-1945 przez żołnierzy-uczestników bitwy. Autorami projektu nekropolii byli architekci – Wacław Hryniewicz i Jerzy Skolimowski. Prace rzeźbiarskie wykonał Michał Paszyn oraz włoski artysta prof. Duilio Cambellotti. Otwarcie cmentarza nastąpiło w 6. rocznicę wybuchu II wojny światowej – 1 września 1945 r.
Od 2016 r. opiekę nad ponad tysiącem białych krzyży na Monte Cassino sprawuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W latach 2019-2020 pod nadzorem resortu kultury zrealizowane zostały prace konserwatorskie polegające na oczyszczeniu elementów kamiennych i uczytelnieniu liternictwa na mogiłach. Przedmiotem troski są również pomniki 3 Dywizji Strzelców Karpackich oraz 5 Kresowej Dywizji Piechoty położone w masywie Monte Cassino, które także zostały poddane gruntownej renowacji w ramach programu MKiDN „Miejsca pamięci narodowej za granicą”.
