Ministra Hanna Wróblewska zwiedziła również wystawę „Maria Pinińska-Bereś: Retrospektywa” w Galerii Sztuki Współczesnej w Lipsku oraz wzięła udział w wernisażu wystawy „Zmiana, która nadejdzie” w Kunsthalle im Lipsiusbau w Dreźnie, której kuratorką jest Magdalena Komornicka we współpracy z Marią Isserlis.

Wielowiekowe tradycje i dziedzictwo łączą nas i stają się punktem wyjścia dla różnych projektów kulturalnych. Wystawy inaugurowane w Dreźnie i w Lipsku, to przykłady rozwijającej się współpracy międzynarodowej artystek i artystów, a także kolektywów – powiedziała Hanna Wróblewska, ministra kultury i dziedzictwa narodowego.

Wspólne projekty kulturalne

Jesteśmy otwarci na współpracę i rozwijanie wspólnych projektów. Przykładem m.in.  współpraca z Państwowymi Zbiorami Sztuki w Dreźnie, kierowanymi przez prof. Marion Ackermann. Obecnie na Zamku Królewskim na Wawelu możemy podziwiać wystawę „Niech żyje Król. Koronacje Sasów na Wawelu” z eksponatami pochodzącymi właśnie z tych zbiorów.

Wiosną 2025 roku Zamek Królewski w Warszawie planuje we współpracy z Instytutem Sztuki PAN i Saksońskim Archiwum Państwowym prezentację architektonicznych rysunków z archiwum w Dreźnie. Na ekspozycji zobaczymy projekty warszawskiej rezydencji królów Polski, którymi wówczas byli August II i August III Wettynowie, wykonane przez wysokiej klasy architektów zatrudnionych przez saski urząd budowlany działający w Warszawie (Bauamt) w latach 1710-1765.

Wystawa „Maria Pinińska-Bereś: Retrospektywa” prezentowana w Galerii Sztuki Współczesnej w Lipsku

Ekspozycja przedstawia szeroki wybór prac Marii Pinińskiej-Bereś, które powstały od lat 50. do końca minionego stulecia, w tym najważniejsze rzeźby i performanse. Wczesne prace Pinińskiej-Bereś z lat 50. XX w. to rzeźby reprezentujące popularny wówczas nurt figuralny. Tworząc je sięgała przede wszystkim po gips, cement i żelazo. Z czasem jej sztuka stała się bardziej abstrakcyjna pod względem formy, a artystka coraz odważniej sięgała po nietradycyjne materiały rzeźbiarskie. Począwszy od lat 60. solidne tworzywa najpierw zestawiała, a następnie zastępowała lżejszymi i „kobiecymi”, takimi jak kołdry, derki, tkaniny i papier mâché. Wśród prac z tego okresu na wystawie zobaczymy m.in. cementową „Rotundę z wotami” (1961), której postument artystka okryła kołderką, czy kolejne masywne rzeźby z serii „Rotundy” (1960–1963), w których już całkowicie zrezygnowała z cokołu, zastępując go poduszkami lub pikowanymi kołdrami kładzionymi bezpośrednio na ziemi pod ciężkimi obiektami. Na ekspozycji nie zabrakło też prac z najsłynniejszej serii „Gorsety” (1965–1967). Lekkie rzeźby artystka wykonywała z masy papierowej, drewna oraz tkanin ze sznureczkami i sprzączkami. Prace podwieszała pod sufitem lub ustawiała jak część umeblowania.

Prezentowane prace pochodzą z rodzinnej kolekcji Fundacji im. Marii Pinińskiej-Bereś i Jerzego Beresia, z kolekcji muzealnych – Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Narodowego w Krakowie oraz Muzeum Narodowego w Poznaniu, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK w Krakowie, Muzeum Śląskiego w Katowicach, Muzeum Ziemi Chełmskiej w Chełmie, Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu oraz kolekcji prywatnych.

Maria Pinińska-Bereś studiowała na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie kształciła się w pracowni jednego z najważniejszych polskich rzeźbiarzy współczesnych – Xawerego Dunikowskiego. Artystka, przez lata pozostająca w cieniu swojego męża Jerzego Beresia, uznanego rzeźbiarza i performera, zaczyna obecnie zdobywać należne jej uznanie.

Wystawa „Zmiana, która nadjedzie” prezentowana w Kunsthalle im Lipsiusbau w Dreźnie

Wystawa prezentuje prace artystów mieszkających i tworzących w Polsce oraz odnosi się do ich potrzeby zmiany społecznej, politycznej i artystycznej. W obliczu dynamicznych globalnych wstrząsów nie ogranicza się jednak do Polski, ale stawia kluczowe pytania o relacje między sztuką a społeczeństwem. Podkreśla przy tym rolę artysty jako świadka współczesnych wyzwań i aktywnego kreatora zmian.

Wprowadza historyczne pozycje artystyczne w dialog z aktualnymi. Prace historyczne zostały zestawione ze współczesnymi dziełami stworzonymi przez artystów średniego i młodego pokolenia, którzy reagują na obecne kryzysy i napięcia. Część historyczna prezentuje kluczowe postaci polskiej sztuki XX wieku, ich strategie i praktyki artystyczne, począwszy od doktryny socrealizmu w latach 40. i 50. poprzez tzw. małą stabilizację lat 60. i 70. aż po lata 80. wraz z początkiem stanu wojennego. W latach 90., po odzyskaniu przez kraj niepodległości, pojawia się „sztuka krytyczna”.

Przykładem takiej realizacji jest prezentowana na wystawie „Prosta tęcza” Marka Sobczyka, która powstała w ramach wystawy "Epitafium i siedem przestrzeni. Drogi, tradycje, osobliwości życia duchowego w Polsce odbite w lustrze sztuki pod koniec XX wieku" w 1991 roku dla Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie i była tam prezentowana przez trzy lata. Ponownie powróciła przed jej budynek w 2019 roku. Stała się wtedy symbolem odradzającego się placu przed budynkiem, ale też płaszczyzną projekcji sporów politycznych. W 2022 roku dzieło sztuki zostało zdemontowane. Marek Sobczyk stworzył nową wersję „Prostej tęczy” specjalnie na wystawę „Nadejdzie zmiana”, która 5 listopada w obecności artysty została zainstalowana na Georg Treu Platz.

Koncepcję wystawy opracowała w 2022 roku na zaproszenie Marion Ackermann, dyrektor generalnej Państwowych Zbiorów Sztuki w Dreźnie Hanna Wróblewska, ówczesna zastępczyni dyrektora Muzeum Getta Warszawskiego w Warszawie. Kuratorkami wystawy są Magdalena Komornicka we współpracy z Marią Isserlis.