To będzie ogromne wsparcie polskiej kultury. Pierwsza transza 470 mln zł z unijnego programu FEnIKS już zasili instytucje. Fundusz ma pobudzić integrację społeczności wobec instytucji kultury. Drugim jego celem jest zwiększenie atrakcyjności muzeów, miejsc kultury, atrakcyjności turystycznej. Mamy nadzieję, że przez zwrócenie uwagi na mniejsze miejscowości i dofinansowanie ich dóbr kultury, zatrzymamy odpływ mieszkańców. Niezależnie od wielkości społeczności, życie kulturalne będzie po prostu miało wiele wyższym poziomie – powiedział Bartłomiej Sienkiewicz, minister kultury i dziedzictwa narodowego na konferencji w Krakowie.

FEnIKS przywraca życie kulturalne w Krakowie

Ponad 107 mln zł trafi do Krakowa z Programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 (FEnIKS). W ramach pierwszego naboru wniosków do Programu aż dwa krakowskie projekty otrzymały dofinansowanie: ponad 76 mln zł projekt „Modernizacja i rozbudowa budynku dawnego kina Światowid na potrzeby Muzeum Nowej Huty” realizowany przez Muzeum Historyczne Miasta Krakowa oraz ponad 31 mln zł projekt Muzeum Narodowego w Krakowie pn. „Biblioteka Książąt Czartoryskich – rozbudowa i przebudowa oddziału Muzeum Narodowego w Krakowie”.

Głównym celem projektu Muzeum Historycznego Miasta Krakowa jest przebudowa i rozbudowa budynku dawnego kina „Światowid” wraz ze zmianą sposobu użytkowania i wprowadzeniem współczesnych funkcji muzealnych na potrzeby Muzeum Nowej Huty – oddziału Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. W efekcie realizacji projektu cały budynek zostanie przywrócony do użytkowania i będzie przystosowany do pełnienia funkcji kulturalnych. Zapomniana przestrzeń zamieni się w atrakcyjny punkt dla mieszkańców z bogatą ofertą kulturalną i edukacyjną.

Drugi projekt, realizowany przez Muzeum Narodowe w Krakowie, pozwoli na przeprowadzenie generalnego remontu budynku Biblioteki Czartoryskich. Obecnie przechowywane są w niej unikatowe zbiory, jednak sama biblioteka znajduje się w bardzo złym stanie technicznym. Oprócz remontu specjaliści przeprowadzą konieczną konserwację zbiorów.

Co będzie po połączeniu Instytutu Książki i Instytutu Literatury?

Znaczącą zmianą dla świata literackiego jest plan połączenia Instytutu Książki i Instytutu Literatury w jedną instytucję, która skonsoliduje wysiłki na rzecz promocji czytelnictwa i literatury w Polsce.

Dotychczas czytelnictwo w Polsce było w zapaści. To się zmienia. Młodzi ludzie sięgają po książki. Przespanie tego unikalnego momentu byłoby wielką stratą. Jedna, silna organizacja ma przywrócić czytelnictwu należyty poziom – mówił Bartłomiej Sienkiewicz, minister kultury i dziedzictwa narodowego.

Obecnie w obu Instytutach trwa audyt. Proces obejmuje szczegółową analizę finansową, pracowniczą, infrastrukturalną i programowo-merytoryczną. Wszystkie kluczowe decyzje, w tym te dotyczące kształtu merytorycznego, struktury pracowniczej oraz finansów, będą podejmowane na podstawie szczegółowych analiz i rozmów z pracownikami obu instytucji.

Proces łączenia ma zakończyć się w sensie prawnym i częściowo funkcjonalnym do 31 maja 2024 r. Na czele nowego Instytutu Książki stanie Grzegorz Jankowicz, dotychczasowy pełnomocnik ministra ds. połączenia Instytutu Książki z Instytutem Literatury.

Za co będzie odpowiedzialny nowy Instytut Książki?

Celem nowego Instytutu Książki jest odblokowanie przestrzeni literackiej i stworzenie instytucji, która będzie sprawnie animować tę sferę pomagając na różne sposoby. Ważne jest poszerzenie grupy odbiorczej, do której trafiają środki przeznaczone na realizację działań literackich. Przez ostatnie osiem lat te dofinansowania były dystrybuowane w sposób rażąco nierównomierny.

Istotna będzie też integracja środowisk literackich, do których należą dziś już nie tylko pisarki i pisarze, ale także czytelniczki i czytelnicy, wydawczynie i wydawcy, krytyczki i krytycy, osoby zajmujące się rynkiem książki, bookstagramerki i bookstragramerzy. Wspólne dyskusje mają złagodzić skutki obecnego modelu funkcjonowania instytucji, który nie służył ani środowiskom literackim, ani rynkowi wydawniczemu, prowadząc do konfliktów i nieefektywności.

Kolejną kwestią do zaopiekowania przez Instytut Książki jest także rozwój sztucznej inteligencji i generowanych z nią publikacji. Szybko rozwijająca się technologia rodzi nowe wyzwania dla procesu twórczego oraz praw autorskich. Potrzebne jest skuteczne zaadresowanie potrzeb dynamicznie zmieniającego się rynku czytelniczego.

Wszystkie zadania nowego Instytutu Książki będą musiały zostać przeprowadzone w sposób niezwykle skuteczny, z naciskiem na skuteczną ochronę dla polskich autorek i autorów. Przed nami wiele wyzwań – powiedział Grzegorz Jankowicz, dotychczasowy pełnomocnik ministra ds. połączenia Instytutu Książki z Instytutem Literatury.

Uporządkowanie spraw związanych z redakcjami pism patronackich, uregulowana stała cena książki przez rok od jej wydania i ustawa o książce są kluczowe w kolejnych miesiącach działalności ogólnopolskiej instytucji.