Wiceminister Żelazowska podkreśliła, że Józef Fajkowski był wyjątkową postacią.

Urodził się w 1927 roku w niewielkim Szczuczynie koło Grajewa i jak wielu młodych Polaków, którym przyszło żyć w trudnych czasach wojny i okupacji, mając zaledwie 17 lat, wstąpił do Armii Krajowej. (…) W 2004 roku został uhonorowany przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych odznaką „Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny”.

Wspominając dokonania Józefa Fajkowskiego, Bożena Żelazowska wskazała na pasje, które odegrały w jego życiu dominującą rolę.

Z wykształcenia historyk i pedagog oraz doktor nauk humanistycznych, swoją drogę zawodową rozpoczął jako nauczyciel historii, języka angielskiego i łaciny. Nauki historyczne, które były prawdziwą pasją Józefa Fajkowskiego, wyznaczyły dalszą ścieżkę jego kariery. W latach 1964-65 był dyrektorem Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, a niezwykle bogata wiedza i doświadczenie sprawiły, że został powołany na wiceministra kultury i sztuki. (…) Drugą niezaprzeczalną pasją Józefa Fajkowskiego była działalność społeczna. W okresie powojennym współorganizował Związek Młodzieży Wiejskiej na Warmii i Mazurach, zasiadając we władzach tej organizacji. Następnie wstąpił do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. W latach 1972-1976 był posłem na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej VI kadencji, sprawując w tym okresie funkcję wiceprzewodniczącego Komisji Kultury i Sztuki. W 1982 r. wszedł w skład Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Wincentego Witosa w Warszawie, a w 1990 roku wstąpił w szeregi Polskiego Stronnictwa Ludowego.

Wiceminister kultury przypomniała również, że Józef Fajkowski jako szczególną powinność przez całe życie traktował działalność na rzecz popularyzacji kultury, dziejów wsi i ruchu ludowego, a w szczególności – martyrologii i walk wsi w latach okupacji niemieckiej i był autorem licznych publikacji poświęconych tej tematyce. Za swoje liczne zasługi został uhonorowany wieloma odznaczeniami, w tym Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

W imieniu własnym oraz pracowników Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pragnę złożyć Rodzinie i Bliskim Zmarłego wyrazy głębokiego współczucia. Cześć Jego Pamięci! – zakończyła wiceminister Żelazowska.

Józef Fajkowski

Urodził się 4 lipca 1927 w Szczuczynie. Ukończył historię na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz historię i pedagogikę w Państwowej Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku. W 1968 roku uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych w Wyższej Szkole Nauk Społecznych przy KC PZPR.

Podczas okupacji niemieckiej był żołnierzem Armii Krajowej i walczył pod pseudonimem „Krakus”. Po wojnie działał w konspiracji niepodległościowej. W latach 1946-1948 działał w Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici” w powiecie grajewskim. W 1949 na studiach wstąpił do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego.

W latach 1952-1958 był nauczycielem historii, języka angielskiego i łaciny w Liceum Ogólnokształcącym w Lęborku, a następnie historii w Liceum Pedagogicznym w Bartoszycach. W latach 1964-1965 kierował Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Od 1973 do 1982 roku był wiceministrem kultury i sztuki. W latach 1972-1976 był posłem na Sejm PRL VI kadencji – sprawował wówczas funkcję wiceprzewodniczącego Komisji Kultury i Sztuki. W latach 1982-1983 był ambasadorem PRL w Finlandii. Następnie, w latach 1984-1989, był dyrektorem Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego.

W 1990 r. wstąpił do Polskiego Stronnictwa Ludowego. Na emeryturze współpracował z Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Instytutem Pamięci Narodowej, Muzeum Niepodległości, Muzeum Wojska Polskiego i Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie.

Był autorem książek oraz kilkudziesięciu artykułów na tematy kultury, dziejów wsi i ruchu ludowego oraz martyrologii i walk wsi w latach okupacji niemieckiej publikowanych na łamach Roczników Dziejów Ruchu Ludowego, Studiów i Materiałów Polskiej Akademii Nauk, Wsi Współczesnej, Tygodnika Kulturalnego, Pokoleń, Zeszytów Muzealnych.

Za swoje zasługi został odznaczony m.in. medalem „Pro Memoria” i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Zmarł 21 grudnia 2023 r.