Minister kultury podkreślił, że potencjał rozwojowy wspólnoty narodowej, jej zdolność do zaspakajania potrzeb i stawiania czoła zagrożeniom oraz wyzwaniom współczesności zależy od mocy duchowej i kulturowej, a także poziomu spójności oraz zintegrowania.

Ta moc kulturowo-tożsamościowa i spójność postaw pro-wspólnotowych w dużej mierze kształtują się poprzez dbałość o pamięć i świadomość losów własnego narodu. Jest to dbałość o świadomość dziejowego doświadczenia, które buduje oraz łączy wspólnotę. Ową dbałość realizujemy poprzez świadomą politykę historyczną, edukacyjną i wizerunkową, budując przede wszystkim odpowiednie instytucje kultury i pamięci. Ich zadaniem jest podtrzymywanie i kształtowanie wartości pro-wspólnotowych poprzez edukację, wychowanie, otwartą debatę, naukę, działania interakcyjne oraz medialne i wiele innych – wskazał prof. Piotr Gliński.

Szef resortu kultury zwrócił uwagę, że budowa instytucji pamięci jest jednym z najważniejszych zadań każdego narodu, a w Polsce po 1989 r. nie było ono dostatecznie realizowane.

Przełomem była polityka historyczna Lecha Kaczyńskiego jako prezydenta Warszawy i otwarcie w 2004 r. Muzeum Pamięci Powstania Warszawskiego. Następny rząd porzucił tę politykę i dopiero pod koniec 2015 r. na nowo zostało podjęte zadanie świadomego kształtowania instytucji pamięci – mówił.

Minister kultury przypomniał, że w ciągu ostatnich 8 lat w MKiDN udało się zrealizować ponad 300 projektów inwestycyjnych w obszarze polityki pamięci i muzealnej w całej Polsce, m.in. Muzeum Historii Polski, Muzeum Wojska Polskiego, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, Muzeum Pamięci Sybiru, Muzeum Kresów w Lubaczowie, Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego, Muzeum Piaśnickie w Wejherowie, Panteon Górnośląski w Katowicach, Muzeum Centralnego Okręgu Przemysłowego, Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie, Muzeum Dzieci Polskich – ofiar totalitaryzmu, Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej, Narodowe Muzeum Techniki czy Muzeum Archeologii Podwodnej i Rybołówstwa Bałtyckiego.

Prof. Piotr Gliński zauważył, że założeniem toruńskiego Muzeum jest prezentowanie historii Polski z wielu perspektyw, ale jednocześnie - przez wzgląd na jego patrona – ukazywanie jej poprzez pryzmat aksjologii chrześcijańskiej.

Muzeum zaprasza do zgłębiania historii Polski, poszukiwania źródeł chrześcijańskiej kultury i wiary oraz odkrywania na nowo takich fenomenów historyczno-kulturowych jak etos rycerski, polska tolerancja czy kult maryjny. Muzealna opowieść to próba uświadomienia, jak głęboko historia naszego kraju, kultura duchowa, nauka, sztuka, polityka i życie codzienne były i są związane z duchowością chrześcijańską, jak mocno wrośnięty jest w nią etos polskiej wolności, zasada solidarności i dobra wspólnego – powiedział szef resortu kultury.

Wskazując na obecną debatę dotyczącą tego, czym jest we współczesnych czasach polska tożsamość, minister kultury wskazał, że Muzeum przywołuje głos Jana Pawła II.

Opowieść o dziejach Polski widziana Jego oczami stanowi próbę przybliżenia szerokiej publiczności fundamentalnych zagadnień dotyczących narodu, Ojczyzny oraz podstaw i treści patriotyzmu. Ta debata, która dotyczy fundamentalnych zagadnień, jest naszym obowiązkiem, a jednocześnie warunkiem istnienia polskiego narodu i państwa. Patriotyzm, jakiego uczył nas papież, to wielka szkoła tolerancji, która zakorzeniona jest w wielokulturowej tradycji Polski „jagiellońskiej”. Łączy ona umiłowanie wolności z poszanowaniem praw innych narodów. Wielokrotnie przywoływana przez św. Jana Pawła II filozofia polityczna Pawła Włodkowica była przez niego stawiana za wzór współżycia i rozwiązywania konfliktów we wspólnocie międzynarodowej – podkreślił prof. Piotr Gliński.

Szef resortu kultury wskazał, że refleksja po obejrzeniu wystawy „Pamięć i Tożsamość” ma skłaniać zwiedzających do przemyśleń na temat postaw i wartości narodowych. Zwrócił uwagę, że Muzeum służy także dialogowi polsko-żydowskiemu. "Część ekspozycji stałej jest poświęcona popularyzacji wyników naukowych dotyczących postaw Polaków wobec Żydów podczas II wojny światowej, co jest szczególnie istotne w dzisiejszych czasach" – powiedział szef resortu kultury.

Profesor Piotr Gliński zwrócił uwagę, że Muzeum umożliwi też współpracę różnych środowisk.

Współczesne muzea to także miejsce żywej debaty, która jest nam bardzo potrzebna. Muzeum "Pamięć i Tożsamość" imienia św. Jana Pawła II chce włączać w swoją działalność wszystkich, dla których utrwalanie pamięci o dziejach naszej ojczyzny jest ważne, pełnić rolę łącznika ze światem naukowym oraz artystycznym, zapraszać do współpracy badaczy z kraju i ze świata, aktywizować młodzież na poziomie lokalnym i ogólnopolskim oraz stać się ośrodkiem współpracującym z organizacjami i placówki polonijnymi oraz polskimi instytucjami muzealnymi – dodał minister kultury.

Muzeum „Pamięć i Tożsamość”

Muzeum „Pamięć i Tożsamość” im. św. Jana Pawła II zostało utworzone 20 czerwca 2018 r. jako miejsce szczególne, w którym przedstawiona zostanie historia Polski od chrześcijańskich początków jej państwowości po współczesność. Zadaniem Muzeum ,,Pamięć i Tożsamość” jest promocja historii Polski, polskiego dziedzictwa oraz kultywowanie idei wolności i solidarności zarówno w przestrzeni krajowej, jak i międzynarodowej. Słowami kluczami, wokół których zbudowana jest narracja Muzeum „Pamięć i Tożsamość” są: dziedzictwo, wspólnota kultury, poszukiwanie dobra wspólnego, charyzmat wolności i solidarność.

O wystawie „Pamięć i Tożsamość”

Wystawa „Pamięć i Tożsamość” będzie prezentowała 10 stref tematycznych, które odpowiadają wątkom narracyjnym zamieszczonym w książce autorstwa Jana Pawła II o tym samym tytule. Narracja ekspozycji opiera się bezpośrednio na koncepcji ojczyzny Papieża Polaka i sposobie odczytywania dziejów Polski z jego perspektywy. Ojciec Święty będzie obecny na wystawie przede wszystkim jako jej duchowy patron. Ekspozycja ma składać się z dwóch części: pierwszą stanowić będą dzieje Polski, którym towarzyszy stały komentarz Jana Pawła II, natomiast w drugiej części będzie on nie tylko uważnym obserwatorem, ale i uczestnikiem wydarzeń historycznych. 

Podczas otwarcia siedziby Muzeum zaprezentowano ponad tysiąc eksponatów, m.in. starodruki, manuskrypty, prace malarskie, monety i medale. Całość ekspozycji ma obejmować ponad 2 tys. obiektów rozmieszczonych na powierzchni 3 tys. m². Na wystawie eksponowane będą także gromadzone od wielu lat przez toruński ośrodek relacje świadków z czasów II wojny światowej (ponad 40 tys. notacji zebranych od 1995 roku).