Wicepremier Piotr Gliński zwrócił uwagę, że małe księgarnie są nie tylko miejscem sprzedaży książek, ale pełnią również w pewnym sensie rolę instytucji kultury.

Te wyjątkowe miejsca są takim małym domem kultury, miejscem, gdzie kultura może być pogłębiona, gdzie kontakt z książką jest poszerzony, gdzie jest także czas na pewną refleksję. Jest to miejsce bardzo cenne. A na rynku nie zawsze łatwo się takim instytucjom utrzymać. Dlatego państwo, które ma obowiązek wspierania czytelnictwa w ogóle, musi wspierać takie miejsca jak małe księgarnie szczególnie – powiedział szef resortu kultury.

Wskazując, że małe księgarnie są często prowadzone przez pasjonatów, przez ludzi poświęcających się pewnej misji, wicepremier zauważył, że muszą się one jednak zmieniać w związku ze zmianami współczesnego świata i stąd konieczny jest mądry mecenat, który zapewni im wsparcie we wprowadzaniu tych zmian. 

Kultura jest takim obszarem, gdzie z jednej strony mamy do czynienia z rynkiem, a z drugiej strony -  potrzebuje mecenatu i ludzi, którzy w kulturze pracują. To jest połączenie trudnych do połączenia sektorów czy obszarów funkcjonowania świata współczesnego – wskazał prof. Piotr Gliński.

Wicepremier przypomniał również, że w ramach Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa przekazywane są dotacje na różne formy wsparcia czytelnictwa w Polsce.

Od pewnego czasu chcieliśmy pomóc małym księgarniom. Dlatego stworzyliśmy program „Partnerstwo dla książki”. Okazało się jednak, że ten program nie do każdego dociera, nie każda mała księgarnia jest odbiorcą, który potrafi się wpasować w ten program. Natomiast „Certyfikat” jest adresowany bezpośrednio do małych księgarni, umożliwiając im finansowanie podstawowych kosztów stałych, takich jak np. czynsz. Są tu też pieniądze na promocję i sprzęt - wyjaśnił minister kultury i dziedzictwa narodowego. 

Konferencja prasowa, podczas której ogłoszone zostały wyniki obu czytelniczych programów koordynowanych przez Instytut Książki, odbyła się w Księgarni Tarabuk na Nowym Świecie w Warszawie, będącej jednym z beneficjentów programu „Certyfikat dla małych księgarni”. W konferencji wicepremiera Piotra Glińskiego wzięli również udział: dyrektor Instytutu Książki Dariusz Jaworski, właściciel księgarni Jakub Bułat oraz Tadeusz Prześlakiewicz – przewodniczący Stowarzyszenia Księgarzy Polskich i jednocześnie właściciel księgarni „Atlas” w Warszawie, która także otrzymała wsparcie z programu certyfikacji.

Dyrektor Jaworski podkreślił, że charakterystyczną cechą programu „Certyfikat dla małych księgarni” jest to, że od samego początku, przy jego tworzeniu maksymalnie brano pod uwagę opinię środowiska. Przypomniał również, że program jest skierowany do księgarni, które muszą przynajmniej 50 proc. przychodów uzyskiwać ze sprzedaży książek. Ponadto w danej księgarni powinno być minimum 1000 tytułów, w tym nie więcej niż 50 proc. tytułów należących do wydawcy-właściciela księgarni.

Właściciel Księgarni Tarabuk Jakub Bułat wyraził radość z uruchomienia programu, szczególnie ze względu na czas pandemii. Dodał, że cieszy go, iż to wsparcie jest bardzo konkretne.

To pierwszy raz właściwie, kiedy pozwolono księgarzom na wnioskowanie o pieniądze na tak podstawowe sprawy jak możliwość zapłacenia czynszu w terminie, że możemy kupić bardzo konkretne przedmioty, które pomagają w bieżącej pracy. Przez pandemię część publiczności jest nastawiona na korzystanie z księgarni online, więc sprzęt który umożliwi transmisję tych spotkań np. z autorami, jest bardzo ważny. Ja będę mógł dzięki temu programowi zakupić sprzęt nagłośnieniowy, jesteśmy obok ruchliwej ulicy, a on pozwoli mi na serwowanie fragmentów książek i poezji, przechodniom - powiedział Jakub Bułat.

Tadeusz Prześlakiewicz podziękował wicepremierowi Glińskiemu oraz dyrektorowi Jaworskiemu za realizację programu, który jest wydarzeniem istotnym dla całego środowiska księgarskiego.

Sam odczuwam efekty tego programu, bo będę mógł zapłacić czynsz w terminie, a to w ostatnim czasie było niemożliwe, trwaliśmy jedynie dzięki ogromnej empatii naszej publiczności czytelniczej, która w tych trudnych momentach bardzo mocno nas wspomagała, często wizytując miejsca naszej działalności – powiedział przewodniczący Stowarzyszenia Księgarzy Polskich. - Jest to wspaniały program i liczymy na jego kontynuację - dodał.

Biblioteki i małe księgarnie z milionowym wsparciem

W I naborze Priorytetu 2 „Infrastruktura bibliotek 2021-2025” w ramach Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0 dofinansowanie uzyskało 16 bibliotek na łączną kwotę prawie 26 mln zł. W ramach procedury odwoławczej wsparcie otrzymało kolejnych 13 bibliotek na łączną kwotę prawie 17,5 mln zł.

Z kolei w ramach pilotażowej edycji programu „Certyfikat dla małych księgarni” do 106 niezależnych księgarni trafiło niemal 3 mln zł - w pierwszym naborze dofinansowanie uzyskało 90 księgarni, a w ramach odwołań do grona beneficjentów dołączyło kolejnych 16 placówek. W przeważającej większości wnioskującym przyznane zostało wsparcie na maksymalną kwotę 30 tys. zł.

Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2.0 - „Infrastruktura bibliotek 2021-2025”

Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa na lata 2021-2025 jest największym i jednym z najważniejszych programów wieloletnich Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, realizowanym we współpracy z Ministerstwem Edukacji i Nauki, Biblioteką Narodową, Instytutem Książki oraz Narodowym Centrum Kultury.

Całkowity budżet Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0 wynosi prawie 1,1 mld zł, z czego ok. 635 mln zł (ok. 59%) to środki z budżetu państwa, a ok. 445 mln zł to wymagany wkład własny beneficjentów programu (41%). Środki budżetowe zaangażowane w drugą edycję programu są o 180 mln zł wyższe od kwoty przeznczonej na realizację NPRCz w latach 2016–2020.

NPRCz 2.0 obejmuje cztery priorytetowe obszary wsparcia:

• Priorytet 1 - Poprawa oferty bibliotek publicznych,
• Priorytet 2 - Inwestycja w infrastrukturę bibliotek publicznych, 
• Priorytet 3 - Zakup nowości wydawniczych do placówek wychowania przedszkolnego, bibliotek szkolnych i pedagogicznych,
• Priorytet 4 - Program dotacyjny dla bibliotek, promocja czytelnictwa.

Za koordynację Priorytetu 2 – „Infrastruktura bibliotek 2021-2025” – odpowiada Instytut Książki. Jest on kontynuacją i rozwinięciem dwóch priorytetów: realizowanego w latach 2011-2015 Priorytetu „Biblioteka+. Infrastruktura bibliotek” oraz Priorytetu 2 NPRCz - „Infrastruktura bibliotek 2016-2020”.

Celem priorytetu „Infrastruktura bibliotek 2021-2025” jest wzmocnienie potencjału i roli bibliotek publicznych poprzez:

• dostosowanie infrastruktury gminnych bibliotek publicznych do współczesnych standardów;
• stworzenie warunków do rozwijania kompetencji społecznych i kulturowych mieszkańców, w tym szczególnie dążenie do wzrostu ich kompetencji czytelniczych;
• zwiększenie atrakcyjności usług bibliotecznych poprzez odpowiednią aranżację przestrzeni i wyposażenie bibliotek.

W ramach priorytetu można ubiegać się dofinansowanie przedsięwzięć polegających na budowie, przebudowie, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji obiektu bibliotecznego wraz z jego wyposażeniem.

Program „Certyfikat dla małych księgarni”

Celem programu jest wsparcie małych niezależnych księgarni, które są nie tylko kluczowym elementem rynku książki, lecz także odgrywają rolę kulturotwórczą i uzupełniają biblioteki w zapewnianiu dostępu do kultury literackiej.

Program „Certyfikat dla małych księgarni”, realizowany przez Instytut Książki, jest odpowiedzią Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego na kryzys sektora, który dodatkowo ucierpiał wskutek pandemii COVID-19. Stanowi uzupełnienie innych działań proczytelniczych MKiDN i Instytutu Książki, w ramach których wspierane są imprezy literackie, czasopisma i publikacja wartościowych książek.

Środki, otrzymane przez księgarnie w ramach programu, są przeznaczane na działania konsultingowe i promocyjne, koszty czynszu i innych opłat stałych dotyczących utrzymania lokalu, a także zakup sprzętu, niezbędnych licencji i wyposażenia księgarni.

„Certyfikat” dla księgarni jest przyznawany na dwa lata, ale wsparcie finansowe jest udzielone tylko w pierwszym roku. Drugi rok będzie służył ocenie, czy środki, które otrzymała księgarnia, przyniosły oczekiwany efekt według określonych standardów.