Nagroda im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” to najstarsze i najważniejsze wyróżnienie w dziedzinie kultury tradycyjnej w Polsce przyznawane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 7 kategoriach. W 2024 r. wyłoniono 14 laureatów.

Zachęcamy by posłuchać Góralskiego Teatru Pieśni „Dunawiec” na Dolnym Śląsku, zobaczyć jak stworzyć zabawki ceramiczne na Żywiecczyźnie, czy też poznać kolekcję polskich strojów ludowych na Mazowszu.

Poznaj nagodzonych twórców:

Kategoria I - dla twórców z dziedziny plastyki i folkloru muzyczno-tanecznego

• Anna Dunat (Pewel Wielka, woj. śląskie, Żywiecczyzna) – śpiewaczka i gawędziarka, promująca tradycje Górali Żywieckich. Ważnym aspektem jej działalności jest przekaz pokoleniowy, który realizuje poprzez dzielenie się wiedzą, jak również kształcenie umiejętności młodych adeptów oraz wielbicieli muzyki tradycyjnej w zakresie archaicznego śpiewu. 
• Grażyna i Tadeusz Kruczyńscy (Żywiec, woj. śląskie, Żywiecczyzna) – wykonawcy zabawek ceramicznych: ptaszków i okaryn, a także organizatorzy warsztatów wykonywania zabawek glinianych.
• Helena Napierała (Stary Folwark, woj. podlaskie, Suwalszczyzna) – śpiewaczka, kontynuatorka śpiewu monodycznego i wielogłosowego, założycielka zespołu „Wigranie”, popularyzatorka regionalnej gwary, tradycji i kultury.
• Halina Pajka (Kadzidło, woj. mazowieckie, Kurpie) - wycinankarka, mistrzyni plastyki obrzędowej. Należy do grona najwybitniejszych twórczyń ludowych z Kurpiowskiej Puszczy Zielonej. Zajmuje się haftem kurpiowskim, tkactwem, wykonuje pisanki, palmy, bukiety z papieru oraz kierce. Promotorka tradycji i kultury kurpiowskiej.
• Stanisława Ewa Skowysz-Mucha (Lipsk, woj. podlaskie, Podlasie) – pisankarka, założycielka Stowarzyszenia Miłośników Lipskiej Pisanki i Tradycji oraz organizatorka warsztatów tradycyjnego pisankarstwa. Prowadzi Muzeum Lipskiej Pisanki.

Kategoria II - dla Mistrza tradycji

• Anna Chuda (Posadowo, woj. wielkopolskie, Biskupizna) – śpiewaczka ludowa, tancerka i gawędziarka z Biskupizny. Prowadzi warsztaty śpiewacze, udziela konsultacji młodszym artystom ludowym, a także jest zaangażowana w projekty edukacyjne.

Kategoria III - dla twórców za pisarstwo ludowe

• Barbara Kryszczuk (Turkowice, woj. lubelskie, Ziemia Hrubieszowska) – poetka i prozatorka. W jej twórczości dominują tematy związane z kulturą ludową i religijną. W utworach prozatorskich, które wyróżnia silna wspomnieniowość, opisuje wiejskie tradycje, obrzędy i realia życia chłopskiego.

Kategoria IV - dla badaczy, naukowców i animatorów

• Donat Niewiadomski (Lublin, woj. lubelskie) - historyk literatury, folklorysta, regionalista, animator kultury, ekspert i autorytet w dziedzinie literatury ludowej. Jego dorobek naukowy przyczynił się do ochrony i popularyzacji autorskiej literatury ludowej.
• Elżbieta Piskorz-Branekova (Warszawa, woj. mazowieckie) – etnografka, specjalistka od polskich strojów ludowych oraz haftu tradycyjnego, kolekcjonerka. Prowadzi działalność badawczą i wydawniczą w zakresie strojów tradycyjnych. Twórczyni kolekcji stroju europejskiego oraz kolekcji bałkańskiej w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie.

Kategoria V - dla kapel ludowych

• Kapela Ludowa z Gniewczyny Łańcuckiej (Gniewczyna Łańcucka, woj. podkarpackie, Podkarpacie) – jedna z nielicznych tradycyjnych kapel ludowych muzykujących w regionie przeworskim. Funkcjonuje od 1993 r. w składzie instrumentalnym lub z udziałem solistów. Chroni i popularyzuje materialne i niematerialne dziedzictwo kulturowe.

Kategoria VI - dla zespołów folklorystycznych

• Góralski Teatr Pieśni „Dunawiec” (Zbylutów, woj. dolnośląskie, Dolny Śląsk) – funkcjonuje od 1984 r. Składa się z potomków polskich reemigrantów z Bukowiny – górali czadeckich, którzy przybyli na Dolny Śląsk w 1947 r. Należy do nielicznych w regionie grup, które oprócz gwar, obrzędów oraz imponującego repertuaru dawnych pieśni, zachowały tradycyjne stroje odświętne.
• Zespół Regionalny „Wilamowice” (Wilamowice, woj. śląskie, Ziemia Oświęcimska) – założony w 1948 r. jako potomkowie XIII-wiecznych osadników Zachodniej Europy. Zespół ma charakter wielopokoleniowy. W jego repertuarze znajdują się tańce i pieśni śpiewane w Wilamowicach, z licznymi wpływami z innych regionów Polski i Europy.

Kategoria VII - dla instytucji i organizacji zasłużonych w opiece i upowszechnianiu kultury ludowej

• Gminny Ośrodek Kultury w Podegrodziu (Podegrodzie, woj. małopolskie, Lachy Podegrodzkie) – realizuje misję ochrony pokoleniowego przekazu i popularyzacji dziedzictwa kulturowego regionu Lachów Sądeckich i Podegrodzkich. Od 1976 r. prowadzi wielowymiarową edukację regionalną.
• Muzeum Lubuskie im. Jana Dekerta w Gorzowie Wielkopolskim (Gorzów Wielkopolski, woj. lubuskie, Ziemia Lubuska) - prowadzi działalność w zakresie gromadzenia zbiorów oraz upowszechniania dziedzictwa kulturowego. Jest współorganizatorem Konkursu Pisanek im. Michała Kowalskiego.

W ramach Nagrody im. Oskara Kolberga po raz czwarty przyznana została także nagroda specjalna dla wyjątkowego ucznia wskazanego przez Mistrza Tradycji. W tym roku wyróżnienie otrzyma Maria Polowczyk.

Gala wręczenia nagród odbędzie 12 września br. na Zamku Królewskim w Warszawie. Laureaci otrzymają Medale im. Oskara Kolberga projektu Anny Jarnuszkiewicz, pamiątkowe dyplomy i nagrody finansowe Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Samorządu Województwa Mazowieckiego.

Na wyjątkowe spotkania online z twórcami ludowymi w swoich mediach społecznościowych zaprasza już teraz Narodowy Instytut Muzyki i Tańca – operator Nagrody im. Oskara Kolberga.

Więcej informacji o nagrodzie oraz jej laureatach z lat 1974–2023 można znaleźć na stronie: www.nagrodakolberg.pl.