Przedwojenna Łódź to wielokulturowość, w której dominującą rolę odgrywała ludność żydowska. W tym symbolicznym miejscu przy stacji Radegast, skąd na śmierć wywieziono tysiące Żydów, przypominamy o tragicznych wydarzeniach wojny, ale też wspólnocie mieszkańców i indywidualnych historiach Polaków i Żydów - naocznych świadków tych wydarzeń – podkreślała Hanna Wróblewska, ministra kultury i dziedzictwa narodowego podczas uroczystości.

Pamiętamy o ofiarach łódzkiego getta

Koncert upamiętniający 80. rocznicę likwidacji Litzmannstadt Getto, który odbył się w Teatrze Wielkim w Łodzi, objął m.in. specjalnie zaaranżowane pieśni z łódzkiego getta na kilka chórów i orkiestrę. Kantor Benjamin Muller odśpiewał m.in. Av Horachamim Samuela Malawsky’ego z udziałem chóru męskiego, pianistka Julia Kociuban wykonała Rapsodię Hebrajską Aleksandra Tansmana, a skrzypaczka Leila Josefowicz z towarzyszeniem orkiestry Teatru Wielkiego w Łodzi pod batutą Rafała Janiaka zagrała II część Koncertu skrzypcowego g-moll op. 26. Maxa Brucha. Podczas wydarzenia można było również usłyszeć fragmenty pamiętników z Getta oraz powieści Chavy Rosenfarb „Drzewo życia”, które odczytali Andrzej Seweryn i Milena Lisiecka. Koncert zakończył ekspresyjny poemat wokalno-symfoniczny Exodus Wojciecha Kilara, oparty na temacie wywiedzionym z folkloru żydowskiego.

Wydarzenia towarzyszące 80. rocznicy likwidacji Litzmannstadt-Getto potrwają do 31 sierpnia br. Obejmują m.in. spotkania z Ocalałymi i ich rodzinami, spacery po terenie dawnego getta, pokazy filmów dokumentalnych, wystawy i koncerty. Zobacz program wydarzeń: https://www.centrumdialogu.com/program-obchodow/wydarzenia-towarzyszace

Litzmannstadt Ghetto

Litzmannstadt Ghetto powstało na terenie łódzkich Bałut w kwietniu 1940 roku. Istniało aż do końca sierpnia 1944 roku, a więc najdłużej w Polsce. Dane historyczne wskazują na obecność na terenie getta od 200 do nawet 250 tys. Żydów. Przez pięć lat z głodu i wyczerpania ciężką pracą w getcie zmarło prawie 45 tys. osób.

W murach getta przy ul. Przemysłowej Niemcy ukryli także obóz dla polskich dzieci i młodzieży. Obóz przeznaczony był dla dzieci w wieku od 8 do 16 lat, ale trafiały tam też dzieci znacznie młodsze. Dokładna liczba dzieci, które przeszły przez obóz, a także liczba jego ofiar nie jest znana. Różne szacunki mówią o 3-4 tysiącach uwięzionych i kilkuset zmarłych.

O ostatecznej likwidacji getta Niemcy zadecydowali w połowie 1944 roku. Pierwsze wywózki likwidacyjne odbyły się już w czerwcu i lipcu i były kierowane do obozu w Chełmnie nad Nerem. Od początku sierpnia 1944 roku kolejne transporty niemal codziennie były kierowane do KL Auschwitz-Birkenau. Wywieziono tam wówczas ok. 70 tys. Żydów.

Według różnych źródeł i szacunków wojnę przeżyło od 8 do 15 tys. więźniów łódzkiego getta. Była to największa liczba Żydów, którzy przeżyli w gettach na terenie Polski. Po wojnie stosunkowo niewielu z ocalałych łódzkich Żydów wróciło do rodzinnego miasta. Większość zdecydowała się wyjechać z Polski. Łódzcy Żydzi i ich potomkowie są rozsiani po całym świecie – współtworzyli państwo Izrael w 1948 r., ale wielu z nich trafiło też do Francji, Belgii, Stanów Zjednoczonych, Argentyny, Australii czy Szwecji.