Uczniowie nagrodzeni przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za znalezienie zabytków archeologicznych pochodzących sprzed ponad 3 tys. lat
22.11.2023
„Znalezienie cennych zabytków archeologicznych z przełomu epoki brązu i żelaza to wyjątkowa sytuacja – zarówno dla służb konserwatorskich, jak i tych, którzy troszczą się o dziedzictwo narodowe. Zachowanie młodych ludzi, które mało miejsce w przypadku tych odkryć, jest wzorem dla innych, także dorosłych, znalazców” – powiedział sekretarz stanu w MKiDN, generalny konserwator zabytków dr Jarosław Sellin wręczając młodzieży z Mierkowa oraz Tucholi Żarskiej decyzję Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o przyznaniu nagrody za odkrycie dwóch cmentarzysk z przełomu epoki brązu i żelaza. Prof. Piotr Gliński docenił postawę młodych znalazców, znaczenie ich odkrycia dla nauki i dziedzictwa, a także wartość materialną zabytku. Uroczystość odbyła się w siedzibie resortu kultury.
Wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego zwrócił uwagę, że dobrowolne przekazanie znalezionych przypadkowo zabytków jest zachowaniem, które nie występuje zbyt często.
Zgodnie z prawem polskim to, co jest ukryte w ziemi, jest własnością Skarbu Państwa, dlatego powinno wzbogacać nasze kolekcje publiczne czy muzea archeologiczne. Niestety, zdarzają się sytuacje, kiedy znalazcy sprzedają takie obiekty na tzw. czarnym rynku. Zachowanie młodych ludzi, które miało miejsce w przypadku tych odkryć, jest wzorem dla innych, także dorosłych znalazców. Dlatego bardzo się cieszę, że możemy spotkać się i nagrodzić znalazców za obywatelską postawę – powiedział Jarosław Sellin.
Znaleziska archeologiczne w Mierkowie i Tucholi Żarskiej
Pierwsze znalezisko odkryła młodzież z Mierkowa (woj. lubuskie) podczas zabawy w lesie – budując ziemiankę, znalazła naczynia ceramiczne, tj. jajowaty garnek będący popielnicą, misę nakrywającą popielnicę, duży kubek z taśmowatym uchem, dwa czerpaki oraz naczynie miniaturowe, jak również fragmenty przepalonych kości. O swoim odkryciu młodzi ludzie poinformowali nauczyciela historii ze szkoły w Lubsku, który przekazał sprawę do Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. Badania wykazały, że młodzież odkryła wyposażenie grobowe, stanowiące elementy cmentarzyska grupy białowickiej kultury łużyckiej, która funkcjonowała na obszarze dorzecza pomiędzy Łabą, Nysą Łużycką i Odrą od V okresu epoki brązu do początkowych faz okresu lateńskiego (około 800-450 p.n.e.).
Do drugiego odkrycia doszło nieco później w Tucholi Żarskiej (woj. lubuskie). W tym przypadku dzieci znalazły urny z ludzkimi prochami podczas zabawy w piaskownicy. Znaleziska liczyły ponad 3 tys. lat (IV - V okres brązu, ok. 1 tys. lat p.n.e.), a więc były o ok. 500 lat starsze niż te odkryte wcześniej w Mierkowie. Artefakty, również po konsultacji z nauczycielem, zostały przekazane do Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków.
Zgłoszenie znalazców w pierwszym przypadku pozwoliło na weryfikację zasięgu i datowania znanego wcześniej stanowiska archeologicznego, względnie odkrycie nowego cmentarzyska, położonego w niewielkiej odległości od już zaewidencjonowanego, natomiast w drugim – na prawidłowe włączenie stanowiska archeologicznego do wojewódzkiej ewidencji zabytków i potwierdzenie informacji o istnieniu w tym miejscu cmentarzyska kultury łużyckiej. Dodatkowo, zabezpieczenie miejsca odkrycia umożliwiło przeprowadzenie ratowniczych badań archeologicznych i ustalenie kontekstu, w jakim zabytki trafiły do miejsca, w którym je znaleziono, oraz przyczyniło się do odkrycia całego cmentarzyska.
