W Klasztorze Podominikańskim w Sejnach otwarto Muzeum Kresów Rzeczypospolitej Obojga Narodów
12.05.2023
„To wielki zaszczyt i honor, że mogliśmy wesprzeć inicjatywę stworzenia w Polsce pierwszego - na nowo wybudowanego – muzeum poświęconego Kresom. Kresy to ogromna część polskiej historii, będąca nauką o wyborach, współistnieniu różnych kultur czy religii, ale także heroicznych czynach i rozwoju Polski. Mamy obowiązek pamiętać i uczyć się na podstawie wydarzeń i historii tamtych czasów” - powiedział wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński podczas uroczystości otwarcia Muzeum Kresów Rzeczypospolitej Obojga Narodów w Sejnach. Remont siedziby muzeum - zabytkowego klasztoru podominikańskiego - był możliwy dzięki realizacji projektu dofinansowanego w ramach POIiŚ. Powstały cztery wystawy stałe oparte na materiałach multimedialnych, które tworzą cykl Muzeum Kresów Wschodnich.
Minister kultury i dziedzictwa narodowego zwrócił uwagę, że remont zabytkowego klasztoru, w którym powstało Muzeum Kresów Rzeczypospolitej Obojga Narodów, był wielkim zamierzeniem, które udało się zrealizować niezwykle szybko.
Stan tego budynku był bardzo zły. Wyznaczenie łączącej, akceptowanej przez wszystkich i możliwej do zrealizowania funkcji tego miejsca było niezwykle trudnym zadaniem. Postawiony cel został jednak osiągnięty – mówił prof. Piotr Gliński podczas uroczystości.
Wicepremier przypomniał, że dwa inne muzea poświęcone pamięci Kresów są w tej chwili tworzone w Lublinie, gdzie na ten cel zakupiony został Pałac Lubomirskich, oraz w Brzegu, do którego wywiezionych zostało wielu Kresowiaków.
Do tej pory w Polsce nie było takich instytucji. Podobnie jak nie było Muzeum Pamięci Sybiru, które powstało w Białymstoku, także dzięki inicjatywie i współpracy polskiego państwa z samorządem lokalnym. Nie było również Muzeum Żołnierzy Wyklętych, a także wielu innych muzeów, jak chociażby Muzeum Obławy Augustowskiej, które powstaje w Augustowie – wskazał szef resortu kultury.
Wiceprezes Rady Ministrów przypomniał również, że w ciągu ostatnich siedmiu i pół roku powstało łącznie ponad 300 nowych instytucji muzealnych. Zaznaczył, że w tym czasie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego objęło współprowadzeniem wiele kolejnych instytucji.
Polska potrzebuje tej siły tożsamościowej, która wynika z instytucji pamięci. My jako wspólnota, tak jak inne wspólnoty europejskie, musimy dbać o swoją moc. Ostatnie lata pokazały, że jesteśmy razem – wszystkie wspólnoty europejskie, a szczególnie wspólnoty zlokalizowane w Europie Wschodniej i Centralnej. Nasze instytucje pamięci stanowią część Rzeczypospolitej, która musi być Rzeczypospolitą silną, z perspektywami rozwojowymi dla kolejnych pokoleń – podkreślił minister kultury.
Prof. Piotr Gliński wskazał także, że przez ostatnie siedem i pół roku zrealizowanych zostało 6 272 inwestycje w obszarze kultury.
Muzea stanowią zaledwie część tych inicjatyw, ale mogą pochwalić się wieloma osiągnięciami. Bardzo dziękuję za to wszystkim Polakom, bo to polski naród zdecydował o pewnych kierunkach rozwojowych i właśnie dzięki temu budżet MKiDN mógł zostać zwiększony o ponad 100%. Bez tego wspólnego wysiłku nie mielibyśmy Muzeum Kresów w Sejnach – zwrócił uwagę wicepremier.
Szef resortu kultury podkreślił, że wiele inwestycji w obszarze kultury jest realizowanych wspólnie z Kościołem Katolickim jak np. otwierane wczoraj Beskidzkie Muzeum Sakralnej Architektury Drewnianej Diecezji Bielsko-Żywieckiej.
To kolejna z 300 dużych, realizowanych przez MKiDN, inwestycji muzealnych. Łącznie w ciągu ostatnich 7 lat z funduszy polskich, pochodzących z UE, sfinansowaliśmy 146 podobnych projektów – podsumował minister kultury i dziedzictwa narodowego.
O projekcie
Projekt pn. „Ochrona i rozwój dziedzictwa kulturowego poprzez remont zabytkowego obiektu oraz jego adaptację na potrzeby utworzenia Muzeum Kresów Rzeczypospolitej Obojga Narodów w Sejnach” realizowano w latach 2017-2023. Jego całkowity koszt wyniósł prawie 23,5 mln zł. Dzięki decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Parafia Rzymskokatolicka p.w. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Sejnach otrzymała dofinansowanie w ramach POIiŚ w wysokości prawie 20 mln zł.
Projekt objął odrestaurowanie zabudowań klasztoru podominikańskiego poprzez: wykonanie robót budowlanych oraz prac konserwacyjnych i renowacyjnych. Zakupione zostało także wyposażenie do prowadzenia działalności kulturalnej i edukacyjnej.
W wyniku realizacji projektu powstały cztery wystawy stałe oparte na materiałach multimedialnych, które tworzą cykl Muzeum Kresów Wschodnich:
- „Historia Kresów Wschodnich” - opowiadająca o historycznych ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej i ich mieszkańcach;
- „Wielokulturowość Kresów Wschodnich” - ukazująca wzajemne relacje kulturowe oraz religijne między przedstawicielami różnych grup narodowych, etnicznych i wyznaniowych w regionie;
- „Ludzie Kresów Wschodnich” - prezentująca opowieść o znanych i nieznanych obywatelach Kresów i ich wpływie na dzisiejszy obraz kultury, literatury, nauki;
- „Mitologia Kresów Wschodnich” - ukazująca nie tylko mity, ale także ich recepcję w sztuce, literaturze, myśli politycznej oraz pamięci historycznej.
W ramach projektu przygotowano także interaktywne scenariusze lekcji muzealnych, które poprzez interakcje będą edukowały zarówno dzieci, jak i dorosłych. Scenariusze zawierają elementy warsztatów, gry terenowej, rywalizacji i design thinking.
Klasztor podominikański w Sejnach – zabytek o bogatej historii
Klasztor dominikański w Sejnach zbudowano w latach 1619-1706. Renesansowy gmach dawnego klasztoru od zachodniej strony przylega do Bazyliki Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny. Jego masywne mury, zwieńczone w narożnikach okrągłymi basztami przykrytymi hełmami przypominają w założeniu zamek magnacki. Obecnie w obiekcie mieszczą się m.in. Muzeum Diecezji Sejneńskiej, Muzeum Etnograficzne Ziemi Sejneńskiej, sale etnograficzne rodziny Kubraków, muzeum malarstwa sakralnego, a także wystawy lokalnych artystów i fotografów.