Minister kultury i dziedzictwa narodowego zwrócił uwagę, że mimo dużej skali trudności projektu pn. „Rewitalizacja i udostępnienie poprzemysłowego Dziedzictwa Górnego Śląska” prace przebiegają bardzo sprawnie.

To jeden ze 146 projektów realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, które łącznie osiągnęły wartość 3 mld zł, z czego wkład europejski to niecałe 2 mld zł, a pozostała część to polskie środki publiczne. Warto to interpretować w kontekście całego naszego wysiłku inwestycyjnego w kulturze i dziedzictwie narodowym w ostatnich latach. W tej chwili to jest 6 250 inwestycji zrealizowanych w całej Polsce. Ponad 6 tys. inwestycji w 7 lat to dobry wynik! – mówił prof. Piotr Gliński podczas wizyty w Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu.

Wicepremier zauważył, że zrealizowane inwestycje mają szczególne znaczenie nie tylko dla Polaków, ale również zagranicznych turystów, którzy odwiedzają instytucje prowadzone przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz wspierane przez resort kultury muzea samorządowe.

Szef resortu kultury podkreślił, że także Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu odnotowało po pandemii wzrost frekwencji, która przewyższyła stan z 2019 roku.

Dla Śląska to miejsce jest szczególne także w związku ze zmianami i transformacją. Dzisiaj polski sejm przyjął projekt ustawy o funduszu transformacji dla woj. Śląskiego, więc będzie dodatkowe wsparcie dla wszystkich koniecznych zmian transformacyjnych. To  potwierdzenie tego, że państwo polskie jest zaangażowane w unowocześnianie Śląska. Budżet centralny musi wspierać rozwój regionalny i my staramy się to robić – podsumował prof. Piotr Gliński.

---

O projekcie

Realizowany od końca 2016 roku projekt pn. „Rewitalizacja i udostępnienie poprzemysłowego Dziedzictwa Górnego Śląska” zakłada dostosowanie poprzemysłowych obiektów do celów kulturalno-edukacyjnych. Ma charakter zintegrowany - łączy rewitalizację infrastruktury poprzemysłowej z zagospodarowaniem terenu dwóch instytucji: Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu oraz Muzeum Hutnictwa w Chorzowie.

Projekt jest finansowany w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020. Jego całkowita wartość to 122,28 mln zł, w tym wkład ze środków wspólnotowych, będących w dyspozycji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, wynosi 67,03 mln zł.

Zakres prac w Muzeum Górnictwa Węglowego obejmuje m.in.:

• przebudowę i rozbudowę budynku Muzeum przy ul. 3 Maja 19 w Zabrzu wraz z zagospodarowaniem terenu na funkcje wystawiennicze, miejsce lokalizacji pracowni digitalizacji, biblioteki z czytelnią oraz pracowni naukowych umożliwiających prowadzenie działalności naukowej;
• remont i konserwację zabytkowej i unikatowej maszyny parowej wraz z budową kotłowni w przybudówce budynku dawnej maszynowni szybu Carnall;
• remont i adaptację budynku dawnej maszynowni szybu Prinz Schonaich z przeznaczeniem na przestrzeń muzealną, w tym funkcji wystawienniczych obejmujących wystawę poświęconą katastrofom górniczym;
• remont budynku dawnej skraplarni powietrza (warsztatu elektrycznego) i jego adaptację na pełnienie funkcji ekspozycyjnych, warsztatu i pracowni konserwacji wraz z pokazową kuźnią;
• zagospodarowanie terenu kompleksu Sztolnia Królowa Luiza obejmujące wykonanie brakującej infrastruktury technicznej i drogowej;
• remont budynku dawnej cechowni i jego adaptację na magazyn studyjny Muzeum.

Zakończenie projektu jest planowane pod koniec września 2023 roku.

Wsparcie dla Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu z programu MKiDN „Infrastruktura Kultury”

W 2020 r. Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu w ramach programu MKiDN pn. „Infrastruktura Kultury” pozyskało dodatkowe środki w wysokości 4 mln zł przeznaczone na prace budowlane i konserwatorskie głównej siedziby (ul. 3 Maja 19) wraz z zagospodarowaniem terenu. Zadanie miało na celu zabezpieczenie, zachowanie i utrwalenie zabytku - gmachu dawnego starostwa - i stanowiło uzupełnienie robót prowadzonych przy budynku od 2018 roku.

Muzeum Górnictwa Węglowego – rys historyczny

Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu powstało w 1981 r. jako jedyne państwowe muzeum tej branży w Polsce. Od 1999 r. działało jako placówka samorządowa Województwa Śląskiego. Podstawą zbiorów była ocalona część spuścizny po Związkowym Muzeum Górniczym w Sosnowcu istniejącym w latach 1948-1972. Zasadniczą część tej kolekcji stanowiły muzealia techniczne reprezentujące poszczególne działy górnictwa: urabianie, odwadnianie, wentylację, transport, oświetlenie, miernictwo, łączność. Obrazują one rozwój myśli technicznej od prostych narzędzi i mechanizmów po skomplikowane urządzenia poruszane silnikami parowymi i elektrycznymi.

Bogate archiwalia (z unikatową kolekcją XVIII- i XIX-wiecznych rysunków technicznych) i zbiory geologiczne (z fascynującym zapisem świata karbońskiego utrwalonym w skamielinach i odciskach) nie wyczerpują jednak tematu górniczego. Jego nieodłączną częścią jest sfera kultury i tradycji. Ilustrują ją kolekcje mundurów i insygniów górniczych, eksponatów związanych z kultem górniczej patronki św. Barbary oraz zbiory etnograficzne związane z życiem codziennym śląskich kopaczy. Tematykę śląską i górniczą przybliżają także: malarstwo, grafika i rzeźba (m.in. niezwykle ciekawa rzeźba w węglu), jak również kolekcje medali, kufli i instrumentów muzycznych.

Jednym z budynków Muzeum Górnictwa Węglowego jest gmach dawnego starostwa (przy ul. 3 Maja 19), wzniesiony w stylu eklektycznym w 1874 r. Jego ostateczna rozbudowa z 1906 r. jest dziełem berlińskiego architekta Arnolda Hartmanna. Budynek posiada jedne z najciekawszych, zabytkowych wnętrz w mieście m.in. wielką, dwukondygnacyjną sień przeciętą drewnianą klatką schodową i Salę Witrażową - dawną salę zgromadzeń Sejmiku Powiatowego - z drewnianym, polichromowanym sklepieniem.

Muzeum Górnictwa Węglowego jest obecnie największą i najważniejszą instytucją turystyczno-kulturalną w Zabrzu. W kwietniu 2013 r. do Muzeum włączona została Zabytkowa Kopalnia Węgla Kamiennego „Guido” oraz kompleks Sztolnia Królowa Luiza, składający się z wyrobisk kopalni „Królowa Luiza” oraz Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej.