Podczas konferencji wiceminister Sellin podkreślił, że przystąpienie Polski do Unii Europejskiej otworzyło przed sektorem kultury nowe możliwości dotyczące wsparcia finansowego dla inwestycji z funduszy strukturalnych. Wskazał, że w ramach rozstrzygniętych konkursów dofinansowanie ze środków VIII osi Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 uzyskało aż 146 projektów na kwotę całkowitą ponad 3,1 mld zł.

Dzisiaj opowiadamy o jednym z tych projektów dotyczącym renowacji drewnianych cerkwi w południowej i wschodniej Polsce, który został wsparty środkami w wysokości ponad 22,6 mln zł z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. To właśnie kościoły i związki wyznaniowe działające na obszarze RP były i są podmiotami niezwykle aktywnie zaangażowanymi w realizację projektów POIiŚ – powiedział Jarosław Sellin.

Generalny Konserwator Zabytków zwrócił uwagę, że przez wschodnie tereny Polski przebiega granica łącząca świat chrześcijańskiego wschodu (prawosławia) i zachodu (kościoła rzymskokatolickiego). Podkreślił, że właśnie to sąsiedztwo i wzajemne przenikanie kultur stanowi bogactwo Rzeczypospolitej i czynnik, który znacząco wpłynął na kształt naszej historii.

Inwestycja, której zakończenie jest powodem naszego spotkania, była ogromnym wyzwaniem. Projekt dotyczył renowacji aż 19 obiektów zlokalizowanych w 17 miejscowościach. Obiekty te posiadają ogromną wartość historyczną i architektoniczną, przez co są perełkami architektury wschodniosłowiańskiej w swoich regionach – wskazał wiceminister Sellin.

Wiceszef resortu kultury poinformował, że zabytki poddane rewaloryzacji i konserwacji zostaną połączone szlakiem turystyki kulturowej „Śladami wschodniosłowiańskiej tradycji”, który połączy historię i dziedzictwo z technikami przekazywania i rozpowszechniania informacji z XXI wieku.

O projekcie

W ramach projektu „Wschodniosłowiańskie dziedzictwo kulturowe – konserwacja, renowacja i digitalizacja drewnianych cerkwi i ich wyposażenia w Małopolsce, na Podkarpaciu, Lubelszczyźnie i Podlasiu” przeprowadzona została renowacja 19 zabytków zlokalizowanych w 17 miejscowościach położonych na obszarze czterech województw Polski wschodniej i południowo-wschodniej.

Projekt został zrealizowany w ramach VIII osi priorytetowej POIiŚ. Całkowity koszt projektu wyniósł prawie 26,7 mln zł, w tym dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego około 22,7 mln zł. Beneficjentem projektu była Prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska, która posiada bogate doświadczenie w realizacji projektów finansowanych z pozyskanych funduszy mających na celu ratowanie bezcennych obiektów.

Celem projektu była odbudowa tradycji prawosławnej wzdłuż wschodniej granicy Unii Europejskiej z jednoczesnym wsparciem rozwoju turystyki kulturowo-religijnej. Wybrane do rewitalizacji cerkwie są perełkami architektury w swoich regionach. Znajdują się w następujących miejscowościach: Wołowiec, Konieczna, Rozdziele, Kunkowa, Wysowa Zdrój, Morochów, Turzańsk, Hrubieszów, Horostyta, Hola, Jabłeczna, Kobylany, Dobratycze, Terespol, Białowieża, Narew, Suwałki.

W ramach projektu przeprowadzono prace budowlano-konserwatorskie dotyczące cerkwi i ich otoczenia, a także konserwację drewnianych zabytków ruchomych, stanowiących unikatowe wyposażenie poszczególnych obiektów.

Elementem spajającym zadania w całościowy projekt zintegrowany jest założenie budowy szlaku turystyki kulturowej pn. „Śladami wschodniosłowiańskiej tradycji” na bazie zrewaloryzowanych obiektów. W tym celu zaplanowano digitalizację obiektów, przygotowanie filmów o charakterze przewodnika z audiodeskrypcją oraz tzw. śladu GPS dla wycieczek rowerowych. Materiały (film oraz ślad GPS) będą dostępne na urządzenia mobilne za pośrednictwem kodów QR. Na szlaku znajdą się miejsca szczególnie ważne dla wyznawców prawosławia, a jednocześnie wyjątkowo atrakcyjne turystycznie: Święta Góra Grabarka, monastery w Jabłecznej i Supraślu oraz obiekty wpisane pośrednio i bezpośrednio na listę UNESCO: cerkwie w Białowieży (w obszarze) i Turzańsku (wpis indywidualny). Stawia to projektowany szlak – oraz wyznaczające go obiekty – wśród bardziej interesujących programów turystycznych Polski.