Podczas uroczystości w Ambasadzie RP szefowa polskiego resortu kultury uhonorowała Witolda Bogdańskiego – kustosza pamięci statku „Wigry” i prezesa Stowarzyszenia Polonii Islandzkiej – medalem „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej”. Następnie odwiedziła Muzeum Narodowe Islandii, Uniwersytet Reykjawicki i Uniwersytet Islandzki.

Odległa Islandia stała się dla nas znacznie bliższa. W ramach projektu „Gdziekolwiek poza świat. Lato site-specific” islandzcy artyści tworzyli niedawno swoje instalacje w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku. W ubiegłym roku mogliśmy też oglądać wystawę „Przesilenie. Malarstwo północy” w Muzeum Narodowym w Warszawie, na której zaprezentowano kilka islandzkich dzieł z przełomu XIX i XX wieku – mówiła ministra kultury i dziedzictwa narodowego podczas uroczystości w Ambasadzie RP w Reykjaviku. – Cieszy mnie, że nie jest to zainteresowanie jednostronne i że Islandczycy są ciekawi polskiej kultury. W Muzeum Narodowym Islandii odbyła się wystawa „Polskie korzenie”, zaś na Uniwersytecie Islandzkim uruchomiona została Katedra Języka Polskiego. To dobry moment dla kultury islandzkiej w Polsce i polskiej w Islandii – podkreśliła Hanna Wróblewska.

Wizytę w Reykjaviku ministra kultury i dziedzictwa narodowego rozpoczęła od złożenia wieńca na grobie marynarzy statku „Wigry”, który rozbił się i zatonął w 1942 r., blisko zachodniego fiordu Islandii. Następnie wzięła udział w uroczystości w Ambasadzie RP w Reykjaviku. Podczas spotkania, w którym uczestniczyła m.in. dyrektor generalna Biura Kultury w Ministerstwie Kultury Islandii Arna Kristín Einarsdóttir, Hanna Wróblewska wręczyła medal „Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej” Witoldowi Bogdańskiemu – prezesowi Stowarzyszenia Polonii Islandzkiej, dbającego o zachowanie pamięci o statku „Wigry”.

Szefowa polskiego resortu kultury spotkała się też z dyrektorką Muzeum Narodowego Islandii Harpą Tórsdóttir oraz rektorami uczelni: Uniwersytetu Reykjawickiego i Islandzkiego, gdzie obejrzała wystawę „Dodaj mi skrzydeł. Vigdís Finnbogadóttir – życie i wpływ”, prezentującą historię pierwszej kobiety na stanowisku prezydenta Islandii, która sprawowała władzę w kraju przez 16 lat.

Tragiczna historia statku „Wigry”

Statek powstał w brytyjskiej stoczni Sir Raylton Dixon Company w 1912 r. Od 1939 r. należał do polskiej floty handlowej jako jeden z trzech statków Bałtyckiej Spółki Okrętowej. Początkowo obsługiwał porty francuskie, a następnie – po upadku Francji - angielskie i śródziemnomorskie. W maju 1941 r. po raz pierwszy popłynął do Reykjaviku z ładunkiem cementu. Wziął też udział w konwoju SC. 42, przewożąc amunicję i broń. W listopadzie 1941 r. wypłynął z Anglii w swą drugą podróż do Islandii.

6 stycznia 1942 r. statek wyszedł w morze i dołączył do konwoju ON. 53, płynącego do Nowego Jorku. Po przebyciu 400 mil morskich dostał się w silny sztorm. Wobec poważnych uszkodzeń (awaria kotła, utrata szalupy ratunkowej i tratw) kpt. Władysław Grabowski podjął decyzję o powrocie do Reykjaviku. 15 stycznia ok. godz. 12.00 statek przyjął uderzenia sztormu. Zdemolowany przez żywioł zaczął nadawać sygnał SOS, a załoga podjęła decyzję o opuszczeniu pokładu. W katastrofie zginęło 25 z 27 członków załogi.

Witold Bogdański

Urodził się 3 października 1957 r. w Gdańsku. W 1981 r. ukończył studia na wydziale Transportu Morskiego Uniwersytetu Gdańskiego i rozpoczął pracę w Porcie Gdynia.

W Islandii zamieszkał na stałe w 1985 r. Dzięki kontaktom z Polonią poznał historię zatonięcia polskiego statku „Wigry” i podjął się misji upamiętnienia tego tragicznego wydarzenia. Na zasadzie wolontariatu opiekuje się pomnikiem – mogiłą załogi statku – na cmentarzu Fossvogur. Angażował się również w inne sprawy polonijne, jak powstanie polskiego Konsulatu, a następnie Ambasady w Reykjaviku. Został też prezesem Towarzystwa Przyjaźni Islandzko-Polskiej.