Jedyne udokumentowane dzieło Franciszka Niemirowskiego odzyskało dawny blask dzięki prowadzonym w latach 2018-23 pracom konserwacyjnym, finansowanym z programu MKiDN „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą”.

Sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego podkreśliła, że XVIII-wieczne polichromie sklepień nawy głównej znajdują się w jednym z najstarszych kościołów w Wilnie i są jedynymi znanymi i zachowanymi dziełami Franciszka Niemirowskiego.

O randze tego artysty, obecnie niestety nieco zapomnianego, świadczy fakt, iż bywał na dworze króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i przyjmował zlecenia monarchy – zaznaczyła Bożena Żelazowska.

Generalna konserwator zabytków poinformowała, że powierzchnia sklepienia poddana konserwacji objęła ponad 500 m² malowideł przedstawiających m.in. 22 sceny z życia św. Antoniego z Padwy. Wskazała, że ze względu na zakres, jak i złożoność przedsięwzięcia konieczne było podzielenie prac na kilka etapów. Prace konserwatorskie, obejmujące wszystkie przęsła sklepienia nawy głównej, trwały dekadę i zakończyły się konserwacją przęsła nad prezbiterium w 2023 r. Sekretarz stanu w MKiDN zwróciła uwagę, że w ramach prowadzonych prac w latach 2016-17 odrestaurowano również kaplicę św. Iwona.

Przywołana wielkość powierzchni, jak i długość trwania prac świadczy o skali i randze przedsięwzięcia. Cieszę się, że dzięki prowadzeniu licznych prac konserwatorskich i restauratorskich zachowujemy i utrwalamy nasze bezcenne dziedzictwo dla przyszłych pokoleń. Wszystkie prace zostały dofinansowane ze środków pochodzących z programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą” w kwocie 1 435 000 zł – poinformowała generalna konserwator zabytków.

Wiceminister kultury podziękowała ojcom franciszkanom, którzy opiekując się kościołem pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Wilnie od 1998 r. nieustannie dążą do przywrócenia jego dawnej świetności.

Szczególne wyrazy uznania należą się wszystkim konserwatorom, którzy przez dziesięciolecie wykonali tytaniczną pracę polegającą, m.in. na oczyszczaniu, zabezpieczaniu i rekonstruowaniu tych bezcennych malowideł. To dzięki ich osobistemu zaangażowaniu możliwe jest zachowanie polichromii dla kolejnych pokoleń. Chciałabym zapewnić, iż Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego nadal będzie angażować się w kolejne projekty związane z ochroną dziedzictwa kulturowego o szczególnym znaczeniu dla strony polskiej jak i litewskiej – zakończyła sekretarz stanu w MKiDN.

Prace konserwatorskie XVIII-wiecznych polichromii Franciszka Niemirowskiego w Wilnie

Osiemnastowieczne malowidła na szczycie fasady kościoła pw. Wniebowzięcia NMP (22 obrazy z życia św. Antoniego z Padwy) oraz polichromia na jego sklepieniu autorstwa o. Franciszka Niemirowskiego powstały na zlecenie prowincjała wileńskiego zakonu franciszkanów. Franciszek Niemirowski ozdobił również ściany kościoła malowidłami ze scenami z życia Matki Bożej i św. Franciszka, a w medalionach na filarach namalował postacie apostołów i świętych. Freski na sklepieniu w kościele franciszkańskim w Wilnie to jedyne zachowane i udokumentowane dzieło Niemirowskiego.

Prace przy konserwacji osiemnastowiecznych malowideł Niemirowskiego na sklepieniu nawy głównej kościoła w Wilnie rozpoczęły się w 2013 r. Do 2015 r. objęły one pierwsze przęsło nawy głównej (nad chórem), zaś w latach 2018-22 działania przeniosły się na kolejne pięć przęseł w tej nawie. W 2023 r. przeprowadzony został ostatni etap prac – przy szóstym przęśle nawy głównej i sklepieniu prezbiterium. Polegały one m.in. na usunięciu zabrudzeń i późniejszych przemalowań, wzmocnieniu pierwotnej warstwy malarskiej i podłoża, uzupełnieniu spękań i ubytków tynków, odsoleniu, dezynfekcji malowideł, uzupełnieniu warstwy malarskiej (punktowanie), a także częściowej rekonstrukcji brakujących partii przedstawień.

Prace konserwatorów pod kierunkiem ekspertów polsko-litewskich, prowadzone w latach 2018-2023, były finansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą”. Beneficjentem funduszy była gdańska Prowincja Św. Maksymiliana Marii Kolbego Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych w Polsce. Nadzór nad realizacją dofinansowanego projektu sprawował Instytut Polonika.