Biblioteka Narodowa pozostaje otwarta na sztukę i współczesnych twórców architektury. Przed 2 laty otwieraliśmy przebudowane czytelnie Biblioteki przy al. Niepodległości według projektu Tomasza Koniora – będące jednym z najlepszych w historii przykładów modernizacji modernizmu, obsypane nagrodami architektonicznym w Polsce i docenione na świecie. Dzisiaj dajemy nowe życie XVII-wiecznemu Pałacowi Rzeczypospolitej. Otwieranie pięknych, bezpłatnych i bezpiecznych przestrzeni to szansa dla rozwoju kultury – powiedziała ministra kultury Hanna Wróblewska podczas uroczystości otwarcia zmodernizowanego Pałacu Rzeczypospolitej.

Wystawa zabytków piśmiennictwa

Ekspozycja ma układ chronologiczny. Otwiera ją najstarszy zabytek polskiej historiografii – „Rocznik świętokrzyski dawny”, w którym zapisane zostało pierwsze zdanie po polsku: „Dubrovka venit ad Miskonem” (Dąbrówka przybyła do Mieszka), a kończy „Przesłanie Pana Cogito” Zbigniewa Herberta z wymowną frazą: „Bądź wierny. Idź”.

Na wystawie wyeksponowano cenne pamiątki po polskich noblistach: autografy „Quo vadis” i „Krzyżaków” Henryka Sienkiewicza, list Marii Skłodowskiej-Curie, notatniki i Medal Noblowski Czesława Miłosza. Wśród zaprezentowanych obiektów znalazły się również rękopisy i pierwodruki dzieł m.in. Mikołaja Reja, Jana Kochanowskiego, Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Cypriana Kamila Norwida, Bolesława Prusa, Stefana Żeromskiego, Marii Konopnickiej, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Brunona Schulza i Witolda Gombrowicza.

Część ekspozycji została poświęcona zabytkom kultury muzycznej, m.in. spuściźnie po Fryderyku Chopinie, w której ważne miejsce zajmuje rękopis jego Koncertu f-moll. Muzykalia ze zbiorów Biblioteki Narodowej reprezentują również pierwsze zapisy: „Roty” Feliksa Nowowiejskiego, „Symfonii pieśni żałosnych” Henryka Mikołaja Góreckiego, „Kołysanki” skomponowanej przez Krzysztofa Komedę do filmu „Dziecko Rosemary” Romana Polańskiego, „Murów” Jacka Kaczmarskiego czy „Małgośki” Agnieszki Osieckiej.

W Pałacu Rzeczypospolitej prezentowane są także najstarsze zabytki języka polskiego, takie jak „Kazania świętokrzyskie” i „Psałterz floriański” czy dawne pamiątki polskiej historiografii – kroniki Galla Anonima, Wincentego Kadłubka i Jana Długosza. Zobaczyć również można – pisane złotem i srebrem na purpurze, bogato zdobione i pięknie iluminowane – rękopiśmienne kodeksy, srebrne oprawy, ogromne średniowieczne księgi liturgiczne, miniaturowe modlitewniki, a także skarby dawnej kartografii.

Modernizacja Pałacu Rzeczypospolitej

Pałac Rzeczypospolitej wybudowano w latach 1688–1699 według projektu Tylmana z Gameren. Wielokrotnie ulegał on przebudowom i modernizacjom. Niemal całkowicie zniszczony podczas II wojny światowej, został odbudowany w latach 1948-61, po czym przeniesiono do niego najcenniejsze zbiory Biblioteki Narodowej. Przez lata wnętrza pałacowe pełniły funkcje magazynowe i były niedostępne dla publiczności.

Pierwszy gruntowny remont Pałacu Rzeczypospolitej pod opieką konserwatorów pn. „Skarbiec Piśmiennictwa Rzeczypospolitej – rewitalizacja i aranżacja wnętrz Pałacu Rzeczypospolitej” rozpoczął się w 2014 r. W ramach I etapu projektu (2014-2017) wyremontowano przede wszystkim elewacje budynku. II etap (2019-2023) dotyczył modernizacji energetycznej, zaś III (2021-2024) - modernizacji i aranżacji wnętrz. Łączna wartość inwestycji zrealizowanej ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko wyniosła ponad 75 mln zł.