Wiceminister kultury podkreślił rangę i znaczenie wydarzenia poświęconemu uhonorowaniu osób i podmiotów opiekujących się zabytkami.

Dzisiejsza uroczystość jest skierowana nie tylko do depozytariuszy tego dziedzictwa, którego jesteście właścicielami, ale też do służb konserwatorskich, badaczy, projektantów, konserwatorów, wykonawców, wszystkich osób zaangażowanych w interdyscyplinarne procesy ochrony i opieki nad zabytkami – podkreślił dr Jarosław Sellin.

Generalny konserwator zabytków poinformował, że w rejestrze zabytków obecnie wpisanych jest 87 tys. obiektów, a w wojewódzkich ewidencjach zabytków – 661 tys. obiektów. Laureatów tegorocznego konkursu wyłoniono spośród reprezentantów ośmiu województw.

Aby zabytek był zadbany, niezbędne są środki materialne. Staramy się w MKiDN podchodzić do tego wyzwania bardzo ambitnie, tegoroczna edycja naszego programu „Ochrona zabytków” pozwoli na dofinansowanie około 900 obiektów na kwotę 240 mln zł. W 2015 roku to było 80 mln zł. Uważamy, że potrzeby są duże, stąd stałe zwiększenia środków na ochronę zabytków – podkreślił sekretarz stanu w MKiDN.

Wiceminister Sellin przypomniał także założenia Polskiego Ładu dla zabytków, w ramach którego zostało przeznaczonych 3 mld zł do wykorzystania w ciągu najbliższych 3 lat.

Ten program jest ewenementem w historii Polski powojennej. Jest on przeznaczony dla samorządów, które mogą zgłaszać swoje potrzeby do Baku Gospodarstwa Krajowego. Po weryfikacji formalnej wnioski trafiają do Kancelarii Premiera. Pierwsze decyzje, w ramach promesy, zostaną podjęte latem. Dotychczas zgłoszono 11,5 tys. wniosków na kwotę 14 mld zł – przekazał wiceszef resortu kultury.

Generalny konserwator zabytków wyraził przekonanie, że po sfinansowaniu projektów w ramach Polskiego Ładu struktura zabytków w Polsce ulegnie zdecydowanej poprawie.

Chciałem podziękować wszystkim, którzy opiekują się zabytkami, ale też organizatorowi konkursu – Narodowemu Instytutowi Dziedzictwa oraz jury – za trud przeanalizowania zgłoszonych kandydatur i wskazania laureatów. Myślę, że warto w eksponowanym miejscu zawiesić te tablice, aby było wiadomo, że takie wyróżnienie za opiekę nad zabytkiem Państwo otrzymali – zakończył dr. Jarosław Sellin.

O konkursie

„Zabytek Zadbany” to ogólnopolski konkurs Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Generalnego Konserwatora Zabytków, którego procedurę konkursową prowadzi Narodowy Instytut Dziedzictwa. Celem konkursu jest promowanie i popularyzowanie najlepszych prac z zakresu konserwacji, rewitalizacji i adaptacji, które zostały zrealizowane zgodnie z najwyższymi standardami badawczymi i wykonawczymi.

Konkurs cieszy się wieloletnią tradycją. Jego pierwsza edycja odbyła się blisko pół wieku temu. Corocznie o miano laureatów i wyróżnionych ubiegać się mogą właściciele i zarządcy zabytkowych nieruchomości, którzy wzorowo i konsekwentnie prowadzą działania – badawcze, rewitalizacyjne, konserwatorskie i budowlane.

W tym roku przez etap oceny formalnej pomyślnie przeszły 42 obiekty z 13 województw, które zaprezentowały wysoką jakość i profesjonalizm w dziedzinie konserwacji zabytków. W konkursowej stawce znalazły się zarówno unikatowe zabytki o doniosłym znaczeniu dla całego kraju, jak i te o lokalnym charakterze, które wpisują się w barwną mozaikę naszego kulturowego dziedzictwa.

Po przeprowadzeniu starannej oceny, komisja konkursowa dokonała trudnego zadania wyłonienia laureatów spośród wielu doskonałych projektów. Zwycięzcy zostali wybrani w oparciu o ich wkład w ochronę i zachowanie dziedzictwa narodowego, innowacyjność podejścia oraz jakość wykonania prac.

Konkurs „Zabytek Zadbany” – rozstrzygnięcie edycji 2023

• Kategoria specjalna właściwego użytkowania i stałej opieki nad zabytkiem (F)

1. Katedra Wniebowzięcia NMP i Świętego Andrzeja Apostoła we Fromborku - właściciel: Archidiecezja Warmińska
2. Zespół  kościoła Świętego Antoniego Padewskiego i klasztoru franciszkanów w Poznaniu - właściciel:  Klasztor Franciszkanów w Poznaniu Prowincji Świętego Maksymiliana Kolbego Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych w Polsce

• Kategoria utrwalenia wartości zabytkowej obiektu (A)

Laureat

Kościół parafialny NSPJ w Gdyni - właściciel: Parafia Rzymskokatolicka Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni

Wyróżnienia

1. Ratusz w Ząbkowicach Śląskich - właściciel: Gmina Ząbkowice Śląskie
2. Kamienica przy ul. 3 Maja 32 w Rzeszowie – właściciel: Janusz Skomra
3. Budynek Muzeum Górnictwa Węglowego przy ul. 3 Maja 19 w Zabrzu - właściciel: Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu

• Kategoria rewaloryzacji przestrzeni kulturowej i krajobrazu (B)

Laureat

Cmentarz z okresu pierwszej wojny światowej nr 196 w Koszycach Małych - właściciel: Gmina Tarnów

Wyróżnienia

1. Pałac w Pniewach - właściciel: Gmina Pniewy
2. Belweder w Świdnicy - właściciel: Gmina Miasto Świdnica

• Kategoria adaptacji obiektów zabytkowych (C)

Laureat

Budynek mieszkalny „Stara Szwalnia” w Lesznie - właściciel: Apartamenty  Skarbowa Moderne Bis Spółka Komandytowa

Wyróżnienia

1. Pałac w Brwinowie - właściciel: Gmina Brwinów
2. Kościół poewangelicki w Złotym Stoku - właściciel: Gmina Złoty Stok
3. Siedziba dyrekcji i administracji Zakładów Lniarskich w Żyrardowie - właściciel: Miasto Żyrardów

• Kategoria architektury i budownictwa drewnianego (D)

Laureat

Kościół parafialny Świętego Jana Chrzciciela w Soninie - właściciel: Parafia Rzymskokatolicka Świętego Jana Chrzciciela w Soninie

Wyróżnienia

1. Willa Jadwiniówka w Zakopanem - właściciel: Barbara i Radosław Izdebscy
2. Willa Frankówka w Józefowie - właściciel: Miasto Józef
3. Kapliczka przydrożna w miejscowości Podlas - właściciel: Gmina Rawa Mazowiecka

• Kategoria zabytków techniki (E)

W kategorii tej przyznano dwa wyróżnienia.

Wyróżnienia

1. Wiatrak w Chrośnie - właściciel: Gmina Kruszwica
2. Zespół dworca kolejowego w Węglińcu - właściciel: Polskie Koleje Państwowe Spółka Akcyjna

Laureaci konkursu otrzymali tablice „Zabytku Zadbanego” do oznakowania obiektów. Tablice ze znakiem Błękitnej Tarczy – symbolem ochrony zabytków w Polsce, który został zaprojektowany przez Jan Zachwatowicza, jednego z największych polskich konserwatorów zabytków, jest znakiem ochrony określonym w Konwencji Haskiej z 1954 roku, dotyczącej ochrony dóbr kultury w razie wojny.

Nagrodzone zabytki będą prezentowane w specjalnych wydawnictwach Narodowego Instytutu Dziedzictwa, przekazywanych właścicielom zabytków i przedstawicielom ogólnopolskiego środowiska konserwatorskiego