Drugą nagrodę w konkursie otrzymał projekt pracowni FS&P ARCUS sp. z o.o., K. Ingarden, J. Ewy Architekci sp. z o.o. i Asman Pieniężny Architekci sp. z o.o., zaś trzecią koncepcja pracowni LAN & P2PA sp. z o.o. Wyróżnienia otrzymały pracownie: AMC Andrzej M. Chołdzyński sp. z o.o. oraz Piotr Płaskowicki Architekt.

W wystąpieniu przed ogłoszeniem wyników konkursu minister Piotr Gliński przypomniał, że konkurs na odbudowę Pałacu Saskiego jest jedną z wielu inwestycji realizowanych w ostatnich latach w obszarze kultury.

Przed chwilą ogłaszaliśmy wyniki konkursu na budowę siedziby Polskiej Opery Królewskiej  – przepiękny wpisany w przestrzeń miejsca gmach powstanie przy ul. Myśliwieckiej. Oddaliśmy do użytku potężny gmach Muzeum Historii Polski, otwierając warszawską Cytadelę dla wszystkich. Dzisiaj ogłaszamy wyniki konkursu architektonicznego na odbudowę Pałacu Saskiego, a w przygotowaniu mamy już koncepcję ogłoszenia konkursu na kolejną inwestycję kultury – siedzibę Narodowego Muzeum Techniki oraz Muzeum Historii Naturalnej na błoniach Stadionu Narodowego – wskazał prof. Piotr Gliński.

Szef resortu kultury podkreślił, że w działalności publicznej najważniejsza jest konsekwencja.

Projekt odbudowy Pałacu Saskiego rozpoczął śp. Lech Kaczyński, później był on zatrzymany, następnie wznowił go prezydent Andrzej Duda. Trzecią osobą, o której trzeba wspomnieć, jest marszałek Stanisław Karczewski, bez którego wiary, aktywności i inwencji to wszystko by się nie udało. To wielka rzecz nie tylko dla Warszawy, ale także dla całej Polski. Dziękuję wszystkim, którzy pracują nad tym projektem, przede wszystkim prezesowi spółki Pałac Saski Janowi Kowalskiemu – powiedział minister kultury.

Prof. Piotr Gliński wspomniał słowa „Ojca odbudowy Warszawy” prof. Jana Zachwatowicza, który pisał po wojnie: „Nie mogąc zgodzić się na wydarcie nam pomników kultury, będziemy je rekonstruowali, będziemy je odbudowywali od fundamentów, aby przekazać pokoleniom, jeżeli nie autentyczną, to przynajmniej dokładną formę tych pomników, żywą w naszej pamięci i dostępną w materiałach. (...) Kataklizm ostatniej wojny postawił sprawę jeszcze ostrzej. Z premedytacją wydarto całe stronice naszej historii, pisane kamiennymi zgłoskami architektury”.

Realizując projekt odbudowy zachodniej pierzei placu Piłsudskiego, to właśnie robimy - odtwarzamy owe „kamienne zgłoski” naszej historii, historii Polski i Warszawy – podkreślił prof. Piotr Gliński.

Minister kultury zwrócił uwagę na to, że inwestycja jest nie tylko przywracaniem symboli, ale również wielkim projektem społecznym i kulturalnym.

To przyszłe centrum kulturalno-edukacyjne, którego program tworzyć będą instytucje takie jak Muzeum Narodowe w Warszawie, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, Muzeum Historii Polski, Biuro „Niepodległa” oraz Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki – przekazał. – Odbudowa gmachu Pałacu Saskiego i trzech kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie to również budowa własnej siedziby Senatu i Urzędu Wojewody Mazowieckiego - dodał.

Odtwarzając zachodnią pierzeję placu Piłsudskiego — odtwarzamy i tworzymy historię. Przywracając te budynki, dając im przy tym nowe funkcje i znaczenie – przywracamy przeszłe symbole, a zarazem kreujemy przyszłość, wspaniałą przestrzeń dla przyszłych pokoleń i dla nas wszystkich – zakończył szef resortu kultury.

Założenia konkursu architektonicznego

Zgodnie z Ustawą z dnia 11 sierpnia 2021 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie, budynki będą odtworzone według zewnętrznego kształtu architektonicznego, jaki miały w przeddzień wybuchu II wojny światowej tj. 31 sierpnia 1939 r. W związku z tym niezbędna była dokładna analiza źródeł historycznych, w szczególności zachowanych planów, fotografii i szkiców. Jednym z oczekiwań konkursu było odtworzenie ogrodu przy pawilonie Becka wraz z ogrodzeniem umożliwiającym swobodną komunikację z Ogrodem Saskim. Zgodnie z zapisem ustawy „układ urbanistyczny placu Marszałka Józefa Piłsudskiego wraz ze znajdującym się na nim Grobem Nieznanego Żołnierza, pomnikiem Józefa Piłsudskiego, Krzyżem Papieskim, Pomnikiem Ofiar Tragedii Smoleńskiej 2010 r. oraz pomnikiem Lecha Kaczyńskiego jest nienaruszalny”. Usunięte nie mogą być również relikty zabudowy zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego. Zabytkowe piwnice Pałacu Saskiego będą udostępnione dla zwiedzających. Zmiany pojawią się w przestrzeni sąsiednich ulic, jeśli będzie to konieczne – na przykład by zapewnić obsługę komunikacyjną odbudowywanych obiektów.

Odbudowa Pałacu Saskiego

Działania na rzecz odbudowy Pałacu Saskiego zapoczątkował śp. Prezydent Lech Kaczyński. Odbudowa Pałacu Saskiego stanowi realizację deklaracji Prezydenta RP Andrzeja Dudy z 11 listopada 2018 r., która zakończyła wieloletnią debatę publiczną nad potrzebą odbudowy historycznych gmachów przy pl. Piłsudskiego. Budowle staną się dopełnieniem odbudowy zniszczonej w czasie II wojny światowej stolicy Polski, a w konsekwencji – symbolem umocnienia jedności wspólnoty obywatelskiej. Pałac Saski ma stanowić centrum kulturowo-edukacyjne, którego program tworzyć będą instytucje takie jak Muzeum Narodowe w Warszawie, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, Muzeum Historii Polski, Biuro „Niepodległa” oraz Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki. Część przestrzeni będzie przeznaczona na potrzeby Kancelarii Senatu i Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie. Odbudowa zachodniej pierzei placu Piłsudskiego przywróci blask jednego z centralnych miejsc Warszawy.