Komenda Wojewódzka
Państwowej Straży Pożarnej
w Szczecinie

 

Szczecińska epopeja strażacka rozpoczęła się z początkiem kwietnia 1945 r. kiedy miasto było jeszcze hitlerowską twierdzą. Już wówczas działał na ziemiach, które miały znaleźć się w granicach Polski - wojewódzki inspektor pożarnictwa, do którego należało zorganizowanie zabezpieczenia ochrony osiedli i miast przed klęską pożarów, które wówczas nosiły wyraźne cechy dywersji i sabotażu.

 

Istotnym wydarzeniem był przyjazd 30 kwietnia 1945 r. grupy bydgoskich strażaków. Nie byli oni jednakże w stanie opanować sytuacji, ponieważ nie było sprzętu a przede wszystkim brakowało ludzi. W Szczecinie przebywali wówczas Polacy, byli robotnicy przymusowi wywiezieni do Rzeszy, byli jeńcy wojenni i więźniowie powracający z obozów. I to oni, spieszący do rodzinnych domów widząc postępującą zagładę miasta stanęli do szeregów strażackich. W ten sposób 1 maja 1945 r. powstała w Szczecinie pierwsza jednostka użyteczności publicznej - Miejska Straż Pożarna w sile 26 strażaków. Wobec klęski pożarów była to przysłowiowa "kropla w morzu". To ci ludzie dosłownie z niczego tworzyli podwaliny pod ochronę przeciwpożarową i przez następne lata utworzyli bazę, na której na mocy ustawy z dnia 4 lutego 1950 roku powstała Wojewódzka Komenda Straży Pożarnych.

 

Do zadań Wojewódzkiej Komendy Straży Pożarnej należało wówczas kierowanie i nadzór nad całokształtem ochrony przeciwpożarowej województwa, w szczególności:

• sprawy organizacji straży pożarnych i okręgowych pogotowi pożarniczych oraz nadzoru nad ich ustrojem i działalnością,
• sprawy szkolenia fachowego w zakresie akcji zapobiegawczej i walki z pożarami,
• sprawy planowania potrzeb technicznych straży pożarnych, dotyczące sprzętu, ekwipunku, narzędzi i taboru,
• sprawy popierania wynalazków i wytwórczości przeciwpożarowej, tudzież sprawy wniosków, dotyczących normalizacji w zakresie ochrony przeciwpożarowej,
• współdziałanie z władzami państwowymi i samorządowymi, związkami zawodowymi oraz organizacjami społecznymi w zakresie: ochrony przeciwpożarowej, walki z powodzią i innymi klęskami, ratownictwa i pomocy sanitarnej, wychowania fizycznego, przysposobienia wojskowego i zawodowego oraz pracy kulturalno-oświatowej.

 

 Wojewódzka Komenda Straży na przestrzeni lat podlegała różnym przeobrażeniom strukturalnym służąc zawsze sprawie ochrony przeciwpożarowej i doskonaleniu form niesienia pomocy. Komenda działała na terenie ówczesnego województwa szczecińskiego, które obejmowało:

• 12 Komend Powiatowych,
• 2 Zawodowe Straże Pożarne,
• 2 Pogotowia Zawodowe.

      Wojewódzka Komenda organizacyjnie była komórką w Wydziale Spraw Wewnętrznych Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej. Stan ten trwał do roku 1970 kiedy to została wyłączona z Wydziału Spraw Wewnętrznych i podporządkowana bezpośrednio Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej.

 

Rok 1975 przyniósł kolejne zmiany. Sejm uchwalił nową ustawę o ochronie przeciwpożarowej, która w miejsce likwidowanych komend powiatowych ustanowiła komendy rejonowe. Na terenie województwa szczecińskiego powstało
10 komend rejonowych i komenda wojewódzka straży pożarnych. Rozszerzeniu uległy zadania komend w zakresie operacacyjno - technicznym , a w szczególności:

analizowanie stanu ochrony przeciwpożarowej w poszczególnych dziedzinach gospodarki narodowej,

• inicjowanie przedsięwzięć zmierzających do zmniejszenia zagrożenia pożarowego,
• określanie kierunków jednostek ochrony przeciwpożarowej,
• udział w zapobieganiu pożarom,
• organizowanie walki z pożarami,
• dowodzenie siłami straży pożarnych,
• szkolenie pożarnicze.

       W latach tych na terenie województwa szczecińskiego rozbudowywano straże pożarne, zarówno zawodowe jak
i ochotnicze, poprawiano ich wyposażenie w sprzęt, wybudowano nowe strażnice co wpłynęło na zwiększenie sprawności i skuteczności straży. Stopniowo przygotowywano wykwalifikowaną kadrę pożarniczą.

 

              Ustawa z sierpnia 1991 r. powołała Państwową Straż Pożarną jako samodzielną formację, która na terenie województwa skupiała Komendę Wojewódzką i 8 Komend Rejonowych Państwowej Straży Pożarnej w: Goleniowie, Gryficach, Gryfinie, Nowogardzie, Pyrzycach, Stargardzie Szczecińskim, Szczecinie i Świnoujściu.

 

              Rok 1999 przyniósł kolejne zmiany. Reforma administracji publicznej Państwa wywarła decydujący wpływ na kształt i charakter zadań Państwowej Straży Pożarnej. Powstało województwo zachodniopomorskie utworzone z dawnych województw szczecińskiego i koszalińskiego oraz z części województwa gorzowskiego, pilskiego i słupskiego. Struktura organizacyjna Państwowej Straży Pożarnej na terenie nowopowstałego województwa jest następująca:

• Komenda Wojewódzka PSP w Szczecinie,
• 16 Komend Powiatowych PSP, obecnie 17 KP PSP,
• 3 Komendy Miejskie PSP,
• Ośrodek Szkolenia PSP w Bornem Sulinowie, obecnie w strukturze KW PSP w Szczecine.

      Większość komend powiatowych powstała na bazie dotychczasowych komend rejonowych a 5 nowo utworzonych powstało na bazie jednostek ratowniczno-gaśniczych.

 

             Rok 1999 przebiegał pod hasłem wdrażania reformy administracyjnej. Wszystkie zmiany organizacyjne dokonywane były w sposób zapewniający równoczesną pełną gotowość bojową jednostek ratowniczo-gaśniczych. Zmiany w strukturach PSP nie spowodowały konieczności redukcji zatrudnienia wśród strażaków. Problem ten dotknął jednak pracowników cywilnych. Limit etatów przyznany na województwo zachodniopomorskie na 1999 r. wyniósł:

• 1464 etaty funkcjonariuszy pożarnictwa,
• 37 etatów cywilnych,

 co znacznie odbiegało od wymogów obowiązującego przepisu tzn. 1 etat strażaka na 1000 mieszkańców.

 

             Na przestrzeni dziesięcioleci funkcje komendanta wojewódzkiego pełnili:

• kpt. poż. Stanisław Domagała w latach 1950-1951.
• st. kpt. poż. Roman Walaszyk w latach 1951-1956.
• kpt. poż. Jerzy Fiedler w latach 1956-1965.
• płk poż. Stanisław Czerwiński w latach 1965-1981.
• płk poż. Janusz Pałamar w latach 1981-1991.
• st. bryg. Wojciech Brodniewicz w latach 1992-1998.
• bryg. Stanisław Lenard w latach 1998-2001.
• nadbryg. Marek Kowalski od 14.01 2002 do 08.01.2008 
• st.bryg. Henryk Cegiełka od 09.01.2008 do 15.01.2016
• nadbryg. Jacek Staśkiewicz od 16.01.2016 do 12.03.2020
• nadbryg. Jarosław Tomczyk od 13.03.2020 r. do 12.01.2024 r.
• st. bryg. Mirosław Pender od 13.01.2024 r.

             Przez wszystkie minione dziesięciolecia funkcjonariusze Komendy Wojewódzkiej wielokrotnie wykazywali się męstwem i odwagą podczas prowadzonych działań ratowniczych na terenie województwa. Wśród największych akcji należy wspomnieć: 

• pożar w Goleniowskich Fabrykach Mebli- 16 kwietnia 1974 r.,
• pożar Kombinatu Gastronomicznego "Kaskada" w Szczecinie - 27 kwietnia 1981 r.,
• pożar na statku mf "Kopernik" - 6 listopada 1982 r.,
• pożar na statku mf "Heweliusz" - 7 kwietnia 1986 r.,
• pożar w Fabryce Mechanizmów Samochodowych "Polmo" w Stargardzie Szczec.- 17 sierpnia 1991 r.,
• pożar pokładów torfu w Reptowie- 21 czerwca - 13 sierpnia 1992 r.,
• katastrofa kolejowa w Reptowie- 5 maja 1998 r.,
• pożar Państwowego Szpitala Klinicznego nr 1 w Szczecinie- 23 kwietnia 1998 r.,
• katastrofa budowlana hipermarketu Carrefour (w budowie) - 7 grudnia 2001 r.
• pożar poddasza budynku szpitala wojewódzkiego w Koszalinie - 18 października 2005 r.
• na terenie Stoczni Remontowej Gryfia w Szczecinie pożar na chłodniowcu "Mystic" armatora RFN - 29 października 2005 r.
• pożar duży wieży kościelnej w Nowogardzie - 03 grudnia 2005 r.

 

             Województwo zachodniopomorskie położone jest w północno-zachodniej części Polski i zajmuje obszar 22 901 km2 (7,3% powierzchni kraju). Obszary stanowiące największe zagrożenie w naszym województwie to porty morskie w Szczecinie i Świnoujściu oraz Zakłady Chemiczne "Police" SA. W województwie około 56 % substancji mieszkaniowej stanowią budynki wybudowane przed 1944 rokiem w zabudowie zwartej z palnymi dachami, sprzyjającej rozprzestrzenianiu się pożarów. Są to budynki wielorodzinne starego budownictwa administrowane przez różnorodnych zarządców. Około 34,6 % powierzchni województwa zajmują lasy i grunty leśne (IV miejsce w kraju). Największe kompleksy leśne stanowią: Puszcza Wkrzańska, Puszcza Goleniowska, Woliński Park Narodowy, Puszcza Piaskowa, Lasy Mieszkowickie. Około 70 % lasów w województwie zalicza się do I kategorii zagrożenia pożarowego. W lasach tych notuje się 90 % wszystkich pożarów leśnych. Przez obszar województwa prowadzą szlaki komunikacyjne w zakresie wszystkich rodzajów środków transportu. Przemysł województwa zużywa i magazynuje dla własnych potrzeb różnego rodzaju materiały palne i toksyczne środki przemysłowe. Materiały te przemieszczane są transportem kolejowym, drogowym i wodnym.