Polska w Niemczech

System gospodarczy

Od połowy XX wieku niemiecka polityka gospodarcza opiera się na koncepcji społecznej gospodarki rynkowej. Model ten do dziś kształtuje Niemcy, a obecnie jest dalej rozwijany w kierunku społeczno-ekologicznej gospodarki rynkowej.

Główną ideą społecznej gospodarki rynkowej jest ochrona wolności gospodarczej w ramach funkcjonującej konkurencji i wykorzystanie jej jako podstawy szerokiego dobrobytu i postępu społecznego. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat model społecznej gospodarki rynkowej znacznie się rozwinął. Obecnie przed społeczno-ekologiczną gospodarką rynkową stoją następujące wyzwania: ochrona globalnych zasobów środowiska, ochrona granic ekologicznych, zmiany klimatyczne, ale także oczekiwania dotyczące równowagi społecznej. Istnieją również wyzwania makroekonomiczne, zwłaszcza wynikające z rozwoju sytuacji geopolitycznej, cyfryzacji i starzenia się społeczeństwa.

Charakterystyka niemieckiej gospodarki (wyzwania, zagrożenia)

Obecne wyzwania to dla Niemiec to transformacja gospodarki w kierunku neutralności klimatycznej wymagająca fundamentalnych zmian strukturalnych. Zmiany demograficzne zwiększają potrzebę działań w zakresie rekrutacji wykwalifikowanych pracowników i nakładają wymagania na systemy zabezpieczenia społecznego. Zwrot geopolityczny wymaga także nowego kierunku niemieckiej polityki przemysłowej. Konieczna jest też poprawa istotnych czynników lokalizacyjnych: szczególnie potrzebna jest nowoczesna infrastruktura, mniej biurokracji oraz niezawodne i niedrogie dostawy energii odnawialnej. Aby można było sprostać tym wyzwaniom, należy podjąć zdecydowane działania, dodatkowe inwestycje i stworzyć przestrzeń dla innowacji.

Pod względem PKB gospodarka Niemiec jest największa w Europie i trzecia na świecie. W strukturze gospodarczej istotną rolę odgrywa przemysł oraz sektor MŚP. Niemiecki przemysł jest podstawą wzrostu, dobrobytu i miejsc pracy w tym kraju i to w znacznie większym stopniu niż w innych porównywalnych krajach. Niemiecki przemysł od dziesięcioleci zyskał doskonałą reputację dzięki wysokiej jakości i innowacyjnym produktom - dzięki wysoko wykwalifikowanym specjalistom oraz doskonałym badaniom przemysłowym i rozwojowi.

Pomimo imponującej wielkości, obecna ocena jakościowa niemieckiej gospodarki jest niejednoznaczna. DE wypadają korzystnie w takich kategoriach jak innowacyjność, poziom inwestycji w badania i rozwój, poziom bezrobocia i inflacji czy bilans handlu zagranicznego. Zdecydowanie gorzej przedstawia się sytuacja niemieckiej konkurencyjności, cyfryzacji, a także produktywności. Aktualnie niemiecka gospodarka znajduje się w stanie stagnacji – przewiduje się, że PKB Niemiec spadnie w 2024 r. o 0,2%[1]. Niemniej PKB per capita w DE osiąga (co najmniej od 2019 r.) wartość wyższą niż średnia dla całej UE. W 2023 r. DE zostały w tym zakresie wyprzedzone przez DK, LU, IE, NL, AT i BE[2].

Niemcy borykają się z problemem starzejącego się społeczeństwa, co prowadzi do zmniejszenia liczby pracowników i rosnących kosztów związanych z opieką zdrowotną oraz emeryturami. Przemiany demograficzne skłaniają do przyjmowania imigrantów, co stwarza wyzwania związane z ich integracją na rynku pracy oraz w społeczeństwie. Niemiecka gospodarka jest silnie uzależniona od eksportu, zwłaszcza w sektorze motoryzacyjnym i maszynowym. Wahania na rynkach światowych oraz protekcjonistyczne tendencje wpływają na stabilność gospodarczą. DE dążą do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2045 r., co wiąże się z koniecznością przekształcenia sektora energetycznego oraz przemysłowego. Wiele niemieckich samorządów terytorialnych boryka się z przestarzałą infrastrukturą transportową i technologiczną, co hamuje rozwój gospodarczy i innowacyjność. Pomimo silnej gospodarki, nierówności społeczne i stagnacja płac stały się problemami, które wpływają na konsumpcję wewnętrzną. DE stają przed wyzwaniem utrzymania konkurencyjności w obliczu rosnącej rywalizacji ze strony krajów takich jak CN i USA, szczególnie w sektorze technologicznym. Popyt krajowy nadal się nie odbudował – niemal 5 lat po wybuchu pandemii COVID-19. Inwestycje przedsiębiorstw nadal kształtują się poniżej poziomu z 2019 r. W obliczu utrzymującej się niepewności oraz wysokich kosztów energii, pracy i kapitału przedsiębiorstwa zwlekają z decyzjami inwestycyjnymi. Wbrew nadziejom ME Euro 2024 nie przyniosły poprawy w przypadku konsumpcji prywatnej. W niepewnych czasach gospodarstwa domowe gromadzą oszczędności, a wydatki pozostają o ponad 2% niższe od poziomu sprzed kryzysu. W przemyśle popyt krajowy w 05.2024 r. był najniższy od 2010 r. Małe nadzieje dają także zamówienia zagraniczne, gdzie w ostatnim czasie popyt szczególnie gwałtownie spadł. Na słabym poziomie utrzymuje się także wymiana handlowa, a od końca 2022 r. niemiecki eksport znajduje się w stagnacji. Dzieje się tak zwłaszcza w obliczu postępującej deglobalizacji i obecnych konfliktów geopolitycznych. Nic nie wskazuje na to, że wkrótce coś może się zmienić.

Kondycja niemieckiej gospodarki stanowi aktualnie jeden z najważniejszych tematów debaty publicznej w DE. O ile większość klasy politycznej i ekonomicznych ekspertów jest zgodna w definiowaniu gospodarczych problemów, a także palącej konieczności, aby im przeciwdziałać, to różnią się oni w określeniu jakie konkretnie środki zaradcze powinny być w tym zakresie podjęte. Niemiej przeważa pogląd, że stan niemieckiej gospodarki wymaga szeregu reform o głębokim, strukturalnym charakterze.

Rząd federalny przedstawił swoje główne założenia naprawcze w przyjętym w lutym 2024 r. w „Rocznym Raporcie Gospodarczym 2024”. Wskazano w nim 10 kluczowych obszarów, na których rząd zamierza się skupić, aby doprowadzić do wzmocnienia niemieckiej gospodarki:

• pobudzenie dynamiki inwestycji (w szczególności poprzez przyjęcie ustawy o możliwościach wzrostu)[3],
• likwidacja zbędnej biurokracji,
• wspieranie innowacyjności (np. za pomocą dotacji na badania),
• zwiększenie dostępności wykwalifikowanych pracowników (w szczególności poprzez przyjęcie ustawy o imigracji wykwalifikowanych pracowników[4]),
• poprawa warunków finansowania firm (w szczególności poprzez przyjęcie ustawy o finansowaniu przyszłości[5]),
• promowanie neutralnej dla klimatu produkcji przemysłowej (m.in. poprzez zawieranie umów dot. ochrony klimatu),
• zwiększenie dostępności energii odnawialnej (np. poprzez aktualizację ustawy o odnawialnych źródłach energii; EEG),
• dywersyfikowanie handlu zagranicznego (m.in. poprzez rozszerzanie stosunków handlowych),
• tworzenie niedrogiego, zrównoważonego budownictwa mieszkaniowego,
• modernizacja infrastruktury transportowej.

 

Główne sektory gospodarki

Niemcy odpowiadają za ok. ¼ całego PKB UE[6]. Branża motoryzacyjna, elektrotechniczna, maszynowa i chemiczna są uważane za najbardziej konkurencyjne gałęzie niemieckiej gospodarki na świecie. Największy udział w PKB Niemiec ma sektor usług (ok. 69%), a następnie produkcja przemysłowa (ok. 24%), budownictwo (ok. 5%) oraz rolnictwo (poniżej 1%)[7]. Największe znaczenie w sektorze usług odgrywa branża finansowa i ubezpieczeniowa, branża technologii informacyjnych oraz turystyka i handel. Z kolei główne gałęzie przemysłu obejmują przemysł motoryzacyjny, maszynowy, chemiczny i farmaceutyczny oraz elektrotechniczny.

System walutowy i polityka kursowa

Walutą w Niemczech jest euro. Kurs jest płynny, a za politykę pieniężną odpowiada Europejski Bank Centralny (EBC).

Euro jest wyłącznym środkiem płatniczym w Niemczech od 1 stycznia 2002 r. Zastąpiło ono markę niemiecką, używaną od 1948 r. EBC ma siedzibę w niemieckiej metropolii finansowej, Frankfurcie nad Menem.

Surowce i technologie krytyczne

• Surowce krytyczne

Spośród surowców sklasyfikowanych przez UE jako krytyczne w Niemczech wydobywa się jedynie minerały przemysłowe: fluoryt i baryt, skaleń, grafit i gruboziarnisty kwarc lub żwir kwarcowy jako możliwe prekursory do produkcji krzemu. Obecnie prowadzone są prace poszukiwawcze przede wszystkim w zakresie metali litu i miedzi. Obydwa surowce mają kluczowe znaczenie dla transformacji energetyki i transportu. Z analizy przeprowadzonej przez firmę konsultingową Roland Berger dla Federacji Przemysłu Niemieckiego (BDI) wynika, że niemiecki przemysł staje się coraz bardziej zależny od importu surowców, zwłaszcza z Chin. Niemcy importują 85% najważniejszych surowców potrzebnych do osiągnięcia strategicznych celów w zakresie polityki energetycznej i przemysłowej, przy czym w aktualnym badaniu zależność DE od importu została oceniona jako wysoka lub bardzo wysoka w przypadku 23 z 48 badanych surowców, a w przypadku 10 surowców wzrosła. O ile w 2014 r. udział chińskiego eksportu metali ziem rzadkich wynosił 32%, o tyle w 2023 r. wynosił już 69%. W tym samym okresie wzrósł także udział CN w niemieckim imporcie innych surowców – germanu z 23 do 40%, magnezu z 56 do 66%, a bizmutu nawet z 24 do 95%.

• Technologie krytyczne

W Niemczech kwestie technologii krytycznych są rozdzielone pomiędzy kilka podmiotów rządowych. Nie istnieje żadna międzyresortowa lista technologii krytycznych, nawet jeśli istnieje duża zgodność między zainteresowaniami BMBF i BMWK. Obszary będące w zakresie szczególnego zainteresowania to: elektronika nowej generacji, technologie informacyjne i komunikacyjne, oprogramowanie i sztuczna inteligencja, technologie danych, obliczenia kwantowe, technologie produkcyjne, technologie recyklingu (gospodarka o obiegu zamkniętym), innowacje materiałowe, badania nad rozwojem baterii, zielony wodór, badania i rozwój szczepionek, technologie fotoniczne i technologie kwantowe, biotechnologia, technologie środowiskowe, technologie analityczne i technologie pomiarowe; badania nad bezpieczeństwem IT; obliczenia o wysokiej wydajności, badania na rzecz bezpieczeństwa cywilnego.

 

Stan infrastruktury

Zgodnie z informacjami podanymi w 05.2024 r. przez BMDV do remontu kwalifikuje się 7112 km autostrad, ok. 8 tys. mostów autostradowych, ok. 2 tys. mostów na drogach fed., 17 636 km linii kolejowych, 1160 mostów kolejowych i 38,5 tys. mostów zarządzanych przez gminy. Przez dziesięciolecia zbyt mało inwestowano w remonty infrastruktury, pochodzącej, zwłaszcza na Zachodzie, w znacznej mierze z lat 60. XX w. Przeprowadzane remonty natomiast przeciągały się, ponieważ ich planowanie i uzyskiwanie stosownych zezwoleń często trwało latami. Sytuacja jest skomplikowana także dlatego, że w Niemczech kolejowy ruch pasażerski i towarowy przebiegają po tych samych torach. W rezultacie infrastruktura jest często tak bardzo zużyta, że obecnie niemożliwe są już jej naprawy pod ruchem. Do końca 2020 r. to kraje związkowe odpowiadały za budowę i utrzymanie autostrad i głównych dróg fed. Doprowadziło to do braku koordynacji remontów, słabej organizacji oraz niewystarczającego finansowania. Dopiero od 2021 r. ich uprawnienia przejęła podległa BMDV spółka Autobahn GmbH.

• Modernizacja infrastruktury

Z wydanego w maju 2024 r. wspólnego raportu[8] Institut der deutschen Wirtschaft (IW) i Institut für Makroökonomie und Konjunkturforschung (IMK) wynika, że Niemcy powinny wydać ok. 600 mld EUR w najbliższych dziesięciu latach na inwestycje w szeroko pojętą infrastrukturę (przede wszystkim transportową, edukacyjną, mieszkaniową i energetyczną):

1. 1. 177 mld EUR na renowację budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej; ok. 13 mld EUR na ochronę przed skutkami ekstremalnych warunków pogodowych;
   2. 200 mld EUR na inwestycje w ochronę klimatu (termomodernizację budynków, rozbudowę sieci elektroenergetycznej, wodorowej i cieplnej, wytwarzanie i magazynowanie energii odnawialnej oraz promowanie efektywności energetycznej i innowacyjności);
   3. 127 mld EUR na szlaki komunikacyjne i transport publiczny, w tym 60 mld EUR na modernizację, rozbudowę sieci kolejowej, 28 mld na pozostały transport publiczny oraz 39 mld EUR na remonty autostrad;
   4. 42 mld EUR na infrastrukturę edukacyjną, z czego ok. 7 mld EUR  na rozbudowę szkół powszechnych i 35 mld EUR na remonty szkół wyższych;
   5. 37 mld EUR na budownictwo socjalne i walkę z kryzysem mieszkaniowym w wielkich miastach.

W celu sfinansowania tych wydatków postuluje się powołanie specjalnego funduszu infrastrukturalnego, zwolnionego z wymogu hamulca zadłużenia albo też sformułowanie zasad go uzupełniających, jednocześnie pozwalających państwu na łatwiejsze zaciąganie pożyczek inwestycyjnych. W marcu 2024 r. BMDV opowiedziało się za modelem funduszowym, który ma zapewnić „długoterminowe bezpieczeństwo niezbędnych inwestycji”. Propozycja ta spotkała się z akceptacją stowarzyszeń transportowych. Rząd federalny nie poczynił jednak jeszcze żadnych konkretnych planów w tym zakresie.

Zgodnie z rozpoczętym latem 2024 r programem remontowym o wstępnej wart. 45 mld EUR Deutsche Bahn chce do 2030 r. gruntownie odnowić łącznie 40 odcinków tras, obejmujących ok. 4 tys. km, a kolejne 4 tys. km ma zostać doprowadzonych do oczekiwanego stanu przy użyciu mniejszych środków.

Kalendarz dni wolnych od pracy w 2024 r.

 

Data	Nazwa święta	Landy, regiony
1 stycznia 2024 poniedziałek	Nowy Rok Neujahrstag	Święto ogólnokrajowe
6 stycznia 2024 sobota  1. KW	Święto Trzech Króli Heilige Drei Könige	Obowiązuje tylko w krajach związkowych: - Badenia-Wirtembergia, - Bawaria, - Saksonia-Anhalt
8 marca 2024 piątek 10. KW	Międzynarodowy Dzień Kobiet Internationaler Frauentag	Dzień wolny obowiązuje tylko w krajach związkowych: - Berlin - Meklemburgia-Pomorze Przednie
29 marca 2024 piątek 13. KW	Wielki Piątek Karfreitag	Święto ogólnokrajowe
31 marca 2024 niedziela 13. KW	Wielkanoc Ostern	Święto ogólnokrajowe
1 kwietnia 2024 poniedziałek  14. KW	Poniedziałek wielkanocny Ostermontag	Święto ogólnokrajowe
1 maja 2024 środa  18. KW	Święto Pracy 1 maja 1. Mai	Święto ogólnokrajowe
9 maja 2024 czwartek 19. KW	Wniebowstąpienie Chrystusa Christi Himmelfahrt	Święto ogólnokrajowe
19 maja 2024 niedziela  20. KW	Zielone Świątki Pfingstsonntag	Święto ogólnokrajowe
20 maja 2024 poniedziałek 21. KW	Zielone Świątki, drugi dzień Pfingstmontag	Święto ogólnokrajowe
30 maja 2024 czwartek 22. KW	Święto Bożego Ciała Fronleichnam	Obowiązuje tylko w krajach związkowych: - Badenia-Wirtembergia, - Bawaria, - Hesja, - Nadrenia Północna-Westfalia, - Nadrenia-Palatynat, - Kraj Saary oraz w niektórych częściach Saksonii i Turyngii
8 sierpnia 2024 czwartek  32. KW	Święto Pokoju w Augsburgu Augsburger Friedensfest	Obowiązuje tylko w Augsburgu
15 sierpnia 2024 czwartek  33. KW	Dzień Wniebowzięcia NMP    Mariä Himmelfahrt	Obowiązuje tylko w: - Kraj Saary - Bawaria (część)
20 września 2024 piątek  38. KW	Międzynarodowy Dzień Dziecka Weltkindertag	Obowiązuje tylko w: - Turyngia
3 października 2024 czwartek  40. KW	Dzień Jedności Niemiec Tag der Deutschen Einheit	Święto ogólnokrajowe
31 października 2024 czwartek  44. KW	Dzień Reformacji Reformationstag	Obowiązuje tylko w: - Brandenburgia - Brema - Hamburg - Meklemburgia-Pomorze Przednie - Dolna Saksonia - Saksonia - Saksonia-Anhalt - Szlezwik-Holsztyn - Turyngia
1 listopada 2024 piątek  44. KW	Dzień Wszystkich Świętych Allerheiligen	Obowiązuje tylko w krajach związkowych - Badenia-Wirtembergia, - Bawaria, - Nadrenia Północna-Westfalia, - Nadrenia-Palatynat, - Kraj Saary
20 listopada 2024 środa  47. KW	Dzień Modlitwy i Pokuty Buß- und Bettag	Obowiązuje tylko w: - Saksonia
25 grudnia 2024 środa  52. KW	Boże Narodzenie Weihnachten	Święto ogólnokrajowe
26 grudnia 2024 czwartek 52. KW	Boże Narodzenie, drugi dzień 2. Weihnachtstag	Święto ogólnokrajowe

 

Podstawowe dane makroekonomiczne

 

Podstawowe dane makroekonomiczne
	2023	2024 (prognoza)	2025 (prognoza)
PKB nominalne (USD ceny bieżące)	4,46 bln USD	4,59 bln USD	4,77 bln USD
PKB (PPP)	5,54 bln USD	5,69 bln USD	5,86 bln USD
Stopa wzrostu PKB (realna)	-0,3%	0,2%	1,3%
PKB per capita (nominalne w tys.)	52,73 USD	54,29 USD	56,44 USD
PKB per capita (PPP w tys.)	65,58 USD	67,24	69,35
Stopa inflacji (CPI)	5,9% (WB), 6% (IMF)	2,4%	2%
Stopa bezrobocia	3,0%	3,3%	3,1%
Rating kredytowy Fitch / Moody's / S&P	AAA	AAA
Deficyt i nadwyżki budżetowe	-2,1%
Dług publiczny (% PKB)	64,3%	63,7%	62,3%

Źródło: IMF

 

Dane demograficzne

 

Dane demograficzne
Liczba ludności	84,57 mln
Siła robocza (dane krajowe)	45 955 mln
Rozmiar klasy średniej (w tys./mln)	63% (2019 r.)
Poziom ubóstwa (% populacji żyjącej poniżej progu ubóstwa)	14,4
Współczynnik Giniego	31,7 (2019 r.)
Współczynnik HDI	0,950* (2022 r.)

*pozycja 7 na 193 kraje 

Źródło: IMF, Statistisches Bundesamt, Ifo

 

 

Handel zagraniczny i inwestycje

• Najważniejsi partnerzy handlowi

 

Podobnie jak w latach poprzednich, najważniejszym odbiorcą niemieckich towarów w I połowie 2024 r. były Stany Zjednoczone. Z Niemiec do USA wyeksportowano towary o wartości 80,7 mld EUR. Na drugim i trzecim miejscu znalazły się Francja (62,4 mld EUR) i Holandia (57,6 mld EUR).

Większość towarów importowanych do Niemiec w I połowie 2024 r. pochodziła z ChRL (73,5 mld EUR), natomiast Holandia (49,6 mld EUR) i Stany Zjednoczone (46,0 mld EUR) zajęły drugie i trzecie miejsce wśród najważniejszych niemieckich krajów-dostawców.

• Podstawowe produkty eksportowe i importowe

 

Najważniejszymi towarami eksportowymi Niemiec w I półroczu 2024 r. były samochody i części do pojazdów mechanicznych (łącznie 135,3 mld EUR). W porównaniu do I półrocza 2023 r. eksport pojazdów spadł o 2,4%. Na drugim miejscu znalazły się maszyny o wartości 109,6 mld EUR (-4,4% w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego roku).

Najważniejszymi towarami importowanymi do Niemiec były pojazdy silnikowe i części pojazdów o wartości 73,0 mld EUR (-4,2%) oraz sprzęt do przetwarzania danych o wartości 64,3 mld EUR (-9,8%).

 

mln USD/rok	2021	2022	2023
Eksport DE (udział DE w eksporcie światowym)	246,483 (6,35%)	238,400 (6,11%)	247,654 (5,83%)
Import DE (udział DE w imporcie światowym)	212,009 (6,57%)	212,383 (6,41%)	240,876 (6,7%)

Źródło: WTO

 

• Główni inwestorzy

Bezpośrednie i pośrednie inwestycje zagraniczne w Niemczech w kwocie 681 mld euro na koniec 2022 r. pochodziły głównie z krajów europejskich (z udziałem wynoszącym 79%). Najważniejszymi dostawcami bezpośrednich i pośrednich inwestycji zagranicznych w Niemczech w dalszym ciągu pozostają Luksemburg (131 mld EUR EUR) i Holandia (131 mld EUR), oraz USA (73 mld EUR).

• Główne kierunki inwestycji zagranicznych

Na koniec 2022 r. wartość niemieckich inwestycji bezpośrednich za granicą wzrosła o prawie 3% do 1634 mld EUR w porównaniu z końcem 2021 r. Największą pozycją bezpośrednich niemieckich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2022 r. był kapitał własny w wysokości 1808 mld EUR. W porównaniu do roku poprzedniego wzrost wyniósł prawie 2%. Niemieckie inwestycje bezpośrednie za granicą wykazały znacznie słabszą aktywność niż w roku poprzednim - w 2023 r. odnotowały łączny wzrost o 75 mld EUR (2022: 170 mld EUR).

W Europie głównym krajem docelowym niemieckich inwestycji pozostaje Luksemburg (119 mld EUR), przede wszystkim w sektorze gospodarczym świadczącym usługi finansowe i ubezpieczeniowe (104 mld EUR). Najważniejszym krajem inwestycyjnym dla niemieckich inwestycji bezpośrednich w Ameryce są Stany Zjednoczone. Przy łącznym portfelu inwestycyjnym wynoszącym 424 mld EUR, zainteresowanie inwestycjami koncentrowało się również w sektorze usług finansowych i ubezpieczeniowych (126 mld EUR). W Azji, głównym kraju docelowym niemieckich inwestycji były Chiny, gdzie inwestycje koncentrowały się w sektorze produkcyjnym (wartości 86 mld EUR z łącznej kwoty inwestycji 122 mld EUR).

 

Udział w inicjatywach i organizacjach wielostronnych o charakterze gospodarczym

• Niemcy są członkiem WTO od 1 stycznia 1995 r. i członkiem GATT od 1 października 1951 r.
• Dawna Republika Federalna już od 1951 r. należała do grona inicjatorów procesu integracji europejskiej, jest współzałożycielem Unii Europejskiej (UE) i członkiem strefy euro.
• Niemcom przyznano status Partnera Rozwoju ASEAN podczas 49. Spotkania Ministrów Spraw Zagranicznych ASEAN w dniu 24 lipca 2016 r. w Vientiane w Laosie.
• Niemcy stały się pierwszym krajem w Europie, który utworzył ministerstwo rozwoju w 1961 r. Obecnie Niemcy są czwartym co do wielkości udziałowcem Banku Światowego (WB) . Do IBRD przystąpiły w 1952 r., a do IDA w 1960 r.
• Niemcy przystąpiły do MFW (IMF) w 1952 r. Prawa i obowiązki finansowe wynikające z członkostwa w MFW realizuje Bundesbank. Z udziałem kwotowym wynoszącym 5,6% Niemcy są obecnie czwartym co do wielkości udziałowcem Funduszu.
• Niemcy są członkiem-założycielem EBOR i ważnym uczestnikiem prac Banku. Niemcy są zaangażowanym darczyńcą EBOR od 1992 r. Niemcy przekazały około 233 mln EUR w postaci środków darczyńców na różne rodzaje działań, w tym 50 mln euro niefinansowanej gwarancji, aby umożliwić, wraz z innymi darczyńcami, udzielenie pożyczek EBOR Naftogazowi w 2022 r. Niemcy są jednym z najsilniejszych źródeł bezpośrednich inwestycji zagranicznych w krajach działalności EBOR. Wartość wspólnych inwestycji wyniosła 40,20 mld euro w grudniu 2023 r. Finansowanie EBOR stanowiło 22,48 mld EUR, a inwestycje niemieckie stanowiły 17,72 mld EUR.
• Europejski Bank Inwestycyjny (EIB) działa w Niemczech od 1960 r. i finansuje projekty infrastrukturalne, innowacje i energooszczędne i niedrogie mieszkania
• Niemcy są członkiem założycielem Azjatyckiego Banku Rozwoju (ADB). Zapewniły ADB 6,16 mld USD w postaci wpłat kapitału. Od momentu zastania członkiem przyczyniły się i zobowiązały się do wpłacenia 2,1 mld USD na specjalne fundusze ADB.
• Niemcy są największym nieazjatyckim udziałowcem w Azjatyckim Banku Inwestycji Infrastrukturalnych (AIIB). Celem członkostwa Niemiec jest promowanie dobrego zarządzania, wysokich standardów środowiskowych i społecznych oraz celów zrównoważonego rozwoju w działalności pożyczkowej pierwszego wielostronnego banku rozwoju pod chińskim przewodnictwem.

 

Pozycja kraju w rankingach

Pozycja kraju w rankingach
	pkt	pozycja
Corruption Perception Index (Transparency International)	78/100	9/180 (2023)
Global Innovation Index (World Intellectual Property Organization)	58,1	9 (2024)
Economic Freedom Index (Heritage Foundation)	72,1	18/184

 

Relacje dwustronne

• Dwustronne relacje handlowe i inwestycyjne Polska - Niemcy

W I poł. br. wartość niemieckiego eksportu do Polski przewyższyła wartość niemieckiego eksportu do Chin. Eksport do Polski wyniósł 48,4 mld EUR (wzrost o 4,6%), zaś do Chin 48,2 mld EUR (spadek o 2,7%). Tym samym Polska awansowała na czwarte miejsce wśród najważniejszych rynków zbytu dla niemieckiej branży eksportowej, podczas gdy Chiny spadły na miejsce piąte. Najważniejszym towarem eksportowym do Polski były samochody i części samochodowe. W okresie od stycznia do maja 2024 r. wyeksportowano tam towary z tej grupy o wartości 6,2 mld euro. Oznacza to wzrost o 20,2% w porównaniu z tym samym okresem 2023 r.

W 2003 r., na rok przed przystąpieniem dziesięciu państw Europy Wschodniej do UE, Polska zajmowała 12. miejsce wśród najważniejszych partnerów handlowych Niemiec. W 2003 r. dwustronna wymiana handlowa Polski z Niemcami osiągnęła wartość 32 mld euro i 32,5 mln ton. W 2023 roku było to już ponad 170 mld euro i 60 mln ton. Należy zauważyć, że prezentowane niżej dane pochodzące z Fed. Urzędu Celnego, różnią się od danych prezentowanych przez GUS, ze względu na różnice w metodologii.

 

Niemiecki import z Polski	USD (zmiana w stosunku do poprzedniego roku)	EUR (zmiana w stosunku do poprzedniego roku)
2021	81,63 mld (+21,9%)	69,05 mld (+18,1%)
2022	82,34 mld (+0,9%)	78,32 mld (+13,4%)
2023	87,37 mld (+6,1%)	80,81 mld (+3,2%)
Niemiecki eksport do Polski	USD (zmiana w stosunku do poprzedniego roku)	EUR (zmiana w stosunku do poprzedniego roku)
2021	92,91 mld (+24,9%)	78,58 mld (+20,9%)
2022	97,48 mld (+4,9%)	92,68 mld (+17,9%)
2023	97,93 mld (+0,5%)	90,58 mld (-2,3%)

Źródło: Statistisches Bundesamt

 

Według Narodowego Banku Polskiego, spółki z Niemiec były w 2022 r. drugimi co do wielkości inwestorami bezpośrednimi w Polsce z portfelem o wartości 42,6 mld EUR. Niemieckie firmy są jednymi z najważniejszych inwestorów, a tym samym największymi zagranicznymi pracodawcami w Polsce. Według danych AHK Polska, niemieckie firmy zainwestowały do tej pory w Polsce ponad 36 mld EUR i zatrudniają około 430 tys. osób. Firmy z Niemiec zakładają przede wszystkim oddziały produkcyjne, a rzadziej wyłącznie lokalizacje sprzedażowe. Około 50% wszystkich fabryk w Polsce posiadających niemieckich właścicieli należy do przemysłu motoryzacyjnego, metalowego, budowy maszyn i przemysłu elektrycznego.

Do największych inwestorów niemieckich w Polsce zaliczają się:

- Volkswagen AG - Volkswagen Bank Polska, S.A. Warszawa; Volkswagen Serwis Ubezpieczeniowy Sp. z o.o. Warszawa; SEBNorth Netze Polska Sp. z o.o. Gorzów Wielkopolski; Volkswagen Leasing Polska Sp. z o. o. Warszawa; Volkswagen Motor Polska Sp. z o. o. Polkowice; Volkswagen Poznań Sp. z o. o. Poznań; Sitech Sp. Z o. o. Polkowice,

- Daimler – inwestycja Mercedesa w Jaworze,

- ThyssenKrupp AG - ThyssenKrupp Krause Sp. z o.o. Gdańsk; ThyssenKrupp Energostal F.A Toruń; Thyssen Krupp Presta Steertec Poland Sp. z o. o. Międzyrzecz; THYSSENKRUPP SOFEDIT POLSKA Sp. Z o.o. Wrocław,

- Siemens AG - Fujitsu Siemens Computers Sp. z o.o. Warszawa; OSRAM Sp. z o.o. Warszawa; Siemens Fabryka Izolatorow Polska Sp. z o.o. Jedlina-Zdrój; Siemens Finance Sp. z o.o. Warszawa; Siemens Finance Sp.z o.o. Warszawa; Siemens Sp. Z o. o. Warszawa; Westinghouse Modelpol Sp. z o. o. Warszawa; Alarmcom Bielski Sp.z o.o. Warszawa,

- Metro Group AG - METRO Group Warszawa; MGA METRO Group Advertising Polska Warszawa; MGB METRO Group Buying Polska Sp. Z o.o. i Spółka Sp.k. Warszawa; MGI Metro Group Information Technology Polska Sp. Z o.o. Warszawa; MGL Metro Group Logistics Polska Sp. z o.o. Sp.k. Warszawa; - Makro Cash & Carry Polska S.A. Warszawa; Media Markt Polska Sp. z o. o. Warszawa;

- Deutsche Telekom AG – PTC S.A.,

- Commerzbank AG -  BRE Bank S.A. Warszawa,

- E.ON AG -  E.ON Polska S.A.,

- MAN Nutzfahrzeuge AG - MAN - Star Trucks Sp. z o. o. - Wolica; Man Star Truck & Busses Sp. z o. o. - Tarnowo Podgórne; MAN STAR TRUCKS Sp. z o.o. Czeladź,

- MTU Aero Engines - MTU Aero Engines Jasionka,

- Deutsche Bank AG -  DWS Polska TFI S.A. Warszawa; DIL Polska Baumanagement Sp. z o. o. Warszawa; Deutsche Bank Polska S.A. Warszawa; Deutsche Bank PBC S.A. Warszawa; DB Securities S.A. Warszawa; DB Real Estate Investment GmbH Sp. z o.o. Oddział w Polsce Warszawa; ARX Equity Partners Sp. z.o.o Warszawa,

- ALBA International GmbH - Alba Przedsiębiorstwo Techniki Sanitarnej Sp. Z o.o. Zduńska Wola; ALBA Dolny Śląsk Sp. z o.o. Wałbrzych; ALBA Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Czeladź Sp. z o. o. Czeladź,

- Allianz AG - TU Allianz Polska S.A. Warszawa; Towarzystwo Ubezpieczeniowe Allianz Życie Polska S.A. Warszawa,

- BSH Bosch und Siemens - BSH Sprzęt Gospodarstwa Domowego Sp. z o. o. Warszawa; BSH Sp. z o. o. Łódź, Zelmer Rzeszów;

- Sudzucker AG - Sudzucker Polska Group Warszawa; Südzucker Polska – Cukrownia Strzyżów Strzyżów; Cukrownia Ropczyce S.A. Ropczyce; Cukier Małopolski S.A. Kazimierza Wielka; Sudzücker Polska Polska Cerekiew; Cukrownia Przeworsk S.A. Przeworsk,

- Steinhoff Europe AG - KPM-Meble Kłodzko Sp. Z o. o. Kłodzko; ICM Meble
Sp. z o. o. Wołów; Fabryka Mebli Prudnik Sp. z o. o. Prudnik; Steinpol Polska Sp.zo.o. Rzepin,

- REMONDIS International GmbH - Remondis Sp. z o. o. Warszawa; REMONDIS BYDGOSZCZ SP. Z O.O. Bydgoszcz,

- Pfleiderer AG - Pfleiderer Service Sp. z o. o. Grajewo; Pfleiderer Prospan S.A. Wieruszów; Pfleiderer Grajewo S. A. Grajewo.

 

Ze względu na bezpośrednie sąsiedztwo Polski, Niemcy są szczególnie interesującym celem ekspansji polskich firm. Choć wartość zainwestowanego kapitału zainwestowanego przez polskie firmy na rynku niemieckim to tylko mały ułamek zaangażowania inwestycyjnego niemieckich firm w Polsce, to jednak wciąż przybywa polskich firm z własnym oddziałem w Niemczech. Według danych GTAI jest ich obecnie 2 300 i zatrudniają 16 958 osób w Niemczech. Firmy przemysłowe zazwyczaj interesują się najbogatszymi regionami, jak: Nadrenią Północną-Westfalią, Badenią Wirtembergią oraz Bawarią, z kolei firmy technologiczne i startupy najbardziej przyciąga Berlin. Spektrum branż, w które polskie firmy inwestują w Niemczech, jest szerokie i sięga od przemysłu paliwowego, chemicznego, IT, odzieżowego, budowlanego i montażowego do handlu i usług. Przykłady polskich firm w Niemczech: PKN Orlen, Grupa Azoty, TZMO, LPP, Oknoplast, Synthos, Wielton, Asseco Solutions, Boryszew, Soft Garden, Comarch, Grupa Ergis, Track Tec, Qemetica (dawniej Ciech), Nowy Styl, Pekabex, Docplanner Group.

• Relacje z UE

Dawna Republika Federalna już od 1951 r. należała do grona inicjatorów procesu integracji europejskiej, jest współzałożycielem Unii Europejskiej i członkiem strefy euro i sojusznikiem NATO była jeszcze przed zjednoczeniem. W tym kontekście Niemcy są dziś mocno zakorzenieni w sojuszu zachodnim i jego systemie wartości. Niemcy są największą gospodarką w UE, najbardziej zaludnionym krajem Wspólnoty oraz największym płatnikiem netto UE. Z tego powodu przez lata Niemcy wraz z Francją pozostają gospodarczymi i politycznymi liderami w Europie, mając znaczny wpływ na kształtowanie unijnego prawa, polityk i ogólny rozwój integracji.

 

Gospodarcze umowy dwustronne

Ramy polsko-niemieckiej dwustronnej współpracy gospodarczej stworzone zostały przede wszystkim przez Traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy podpisany w dniu 17 czerwca 1991 r.

 Szereg kwestii regulują też bilateralne umowy międzyrządowe. Są to m. in.:

• „Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisana w Berlinie dnia 14 maja 2003 r.” , została opublikowana w Dzienniku Ustaw z 2005 r., nr 12, poz. 90;

Umowa w sprawie  popierania i wzajemnej ochrony inwestycji została w dniu 18 października 2018 r. wypowiedziana przez Rzeczpospolitą Polską ( Dz. Ust. z 2019 r., poz. 774).