Polska w Niemczech

DANE MAKROEKONOMICZNE

 

• PRODUKT KRAJOWY BRUTTO (PKB)

I kwartał 2024
+0,2% w stosunku do poprzedniego kwartału (po skorygowaniu cenowym, sezonowym i kalendarzowym)
-0,9% w stosunku do kwartału poprzedniego roku (po skorygowaniu cenowym)
-0,2% w stosunku do kwartału poprzedniego roku (po skorygowaniu cenowo i kalendarzowym)

II kwartał 2024 r.
-0,1% w stosunku do poprzedniego kwartału (po skorygowaniu cenowym i kalendarzowym)
+0,3% w stosunku do kwartału poprzedniego roku (po skorygowaniu cenowym)
0,0% w stosunku do kwartału poprzedniego roku (po skorygowaniu cenowym i kalendarzowym)

W II kwartale br. niemiecka gospodarka skurczyła się. W okresie od kwietnia do czerwca produkcja gospodarcza spadła o 0,1% w porównaniu z poprzednim kwartałem. W porównaniu międzynarodowym Niemcy pozostają dalej w tyle, a w całej strefie euro mają najniższy wzrost (w całej UE PKB wzrósł w II kwartale o 0,3%). Niemiecka gospodarka powróciła obecnie do poziomu sprzed roku, czyli stagnacji. Główną przyczyną spadku jest wstrzymywanie inwestycji w sprzęt – szczególnie w maszyny, urządzenia i pojazdy (w II kwartale spadły o 4,1%). Wynika to z dużej niepewności jaka nadal panuje w gospodarce. Nastroje w przemyśle wyraźnie się pogorszyły, o czym mówi najważniejszy barometr dla gospodarki jakim jest indeks klimatu biznesowego Ifo, który spadł w sierpniu o 0,4 do 86,6 pkt. Trudności branży wynikają także z braku poprawy w handlu zagranicznym. Eksport spadł w drugim kwartale o 0,2%, a import utknął w martwym punkcie. W porównaniu sektorowym, w II kwartale najsłabiej rozwinęła się branża budowlana. Wartość dodana spadła tam o 3,2%.

 

 

• WARTOŚĆ DODANA BRUTTO (WDB) W POSZCZEGÓLNYCH SEKTORACH

Wartość dodana brutto skorygowana cenowo, sezonowo i kalendarzowo była ogółem w II kwartale 2024 r. niższa o 0,1% w porównaniu z pierwszym kwartałem 2024 r.

WDB w II kwartale była zróżnicowana w poszczególnych sektorach. Najbardziej znaczący spadek (-3,2%) odnotowała branża budowlana, która jeszcze w I kwartale tego roku odnotowała najbardziej znaczący wzrost (2,5%), co wynikało głównie z korzystniejszych niż w ostatnim kwartale 2023 r. warunków pogodowych. Produkcja gospodarcza w sektorze przetwórstwa przemysłowego spadła nieznacznie o 0,2%. Wzrost odnotowały produkcja pojazdów samochodowych i części do pojazdów mechanicznych oraz wyrobów chemicznych. Natomiast inne sektory, jak budowa maszyn czy produkcja sprzętu elektrycznego, odnotowały spadki produkcji. Łączny obszar handlu, transportu, hotelarstwa (-0,6%) i pozostałych usług (-0,2%) również nie był w stanie zwiększyć swojej produkcji gospodarczej w II kwartale 2024 r. Pozytywne sygnały napłynęły natomiast z pozostałych obszarów usług, gdzie najbardziej znacząco wzrosła wartość dodana brutto dostawców usług biznesowych, która w porównaniu do poprzedniego kwartału wzrosła o +0,9%.

 

 

• PROGNOZY GOSPODARCZE

Biorąc pod uwagę rozwój sytuacji w II kwartale, szanse na rozwój gospodarczy w całym 2024 r. są niewielkie. Ekonomiści z państwowego banku rozwoju KfW spodziewają się ponownego wzrostu gospodarczego w Niemczech w III kwartale. Natomiast według szacunków KfW wzrost PKB w całym 2024 r. ma wynieść jedynie 0,1%. W przyszłym roku natomiast KfW prognozuje wzrost PKB na poziomie 1%.

 

 

• INFLACJA

Jak wynika ze wstępnych obliczeń Federalnego Urzędu Statystycznego na potrzeby zharmonizowanego wskaźnika cen towarów i usług konsumenckich (HICP), który EBC wykorzystuje przy podejmowaniu decyzji dotyczących stóp procentowych w sierpniu 2024 r. stopa inflacji w DE wyniosła 2%. Według krajowych obliczeń inflacja spadła nawet poniżej poziomu 2%, do 1,9%. To najniższe wartości od trzech i pół roku. Osiągnięcie takiego poziomu wzrostu cen w największym kraju strefy euro, to kamień milowy dla bankierów EBC. Stopa inflacji w całej strefie euro również spadła w pobliże celu inflacyjnego EBC wynoszącego 2%. Trzeba jednak zaznaczyć, że nie ma jeszcze gwarancji trwałego powrotu do stabilności cen. Spadek inflacji wynika przede wszystkim z faktu, że benzyna, olej napędowy i olej opałowy są obecnie stosunkowo niedrogie. Ceny paliw w ciągu ostatnich kilku dni chwilowo spadły do najniższego poziomu w roku. Na obecny niski poziom inflacji wpływ ma fakt, że późnym latem i jesienią 2023 r. ceny energii momentami były znacznie wyższe. W rezultacie ceny energii, obecnie obniżają stopę inflacji w porównaniu ze zwykłym porównaniem rok do roku. Ekonomiści szacują, że stanie się tak również we wrześniu i październiku, w związku z tym szacuje się, że stopa inflacji w ciągu najbliższych dwóch miesięcy będzie na poziomie ok. 2%. W ostatnich miesiącach tego roku prawdopodobnie to się zmieni, ponieważ różnice w cenach energii będą mniejsze niż obecnie, a to wpłynie na poziom inflacji.

Stopa inflacji bazowej, która nie obejmuje składników szczególnie podatnych na wahania, takich jak energia i żywność, spadła w sierpniu jedynie nieznacznie w porównaniu z rokiem poprzednim z 2,9% do 2,8%.

Obecnie nadal obciążeniem pozostają ceny usług. W sumie inflacja w sektorze usług nie osłabła ponownie i wyniosła 3,9%.

 

 

• WYNAGRODZENIA I KONSUMPCJA PRYWATNA

Jak podaje Federalny Urząd Statystyczny w II kwartale 2024 r płace nominalne w Niemczech były o 5,4% wyższe niż w analogicznym kwartale roku poprzedniego, natomiast płace realne były o 3,1% wyższe. Piąty wzrost z rzędu oznacza kontynuację pozytywnej tendencji w zakresie wzrostu płac realnych. Głównymi czynnikami wpływającymi na ten rozwój były m.in. premia rekompensująca inflację oraz podwyżki płac i jednorazowe wypłaty uzgodnione w układach zbiorowych. Ponadprzeciętny wzrost wynagrodzeń zaobserwowano w branżach gospodarki „zaopatrzenie w energię” (+7,6%), „transport i magazynowanie” (+6,8%) oraz „opieka zdrowotna i usługi społeczne” (+6,7%).

Pomimo rosnących dochodów do dyspozycji spożycie prywatne w dalszym ciągu prawie się nie poprawia i w II kwartale spadło o 0,2% (dla porównania - w I kwartale spożycie wzrosło o 0,3%). W związku z dalszą niepewnością co do sytuacji gospodarczej, obywatele Niemiec odkładają mnóstwo pieniędzy, w związku z czym stopa oszczędności w II kwartale wyniosła 10,8% (czyli powyżej i tak wysokiego wskaźnika z poprzedniego roku, który wynosił 10,2%).

 

• WYMIANA HANDLOWA W I PÓŁROCZU 2024 R.

 

Niemiecki eksport spadł w I półroczu 2024 r. o 1,6% do 801,7 mld EUR w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku. W I półroczu 2024 r. Niemcy zaimportowały łącznie towary o wartości 662,8 mld EUR, czyli o 6,2% mniej niż w I półroczu 2023 r. Saldo handlu zagranicznego Niemiec wyniosło w I półroczu 2024 r. 138,8 mld EUR i było tym samym o 28,7% wyższe niż w I półroczu 2023 r. (107,9 mld EUR).

Najważniejszymi towarami importowanymi do Niemiec były pojazdy silnikowe i części pojazdów o wartości 73,0 mld EUR (-4,2%) oraz sprzęt do przetwarzania danych o wartości 64,3 mld EUR (-9,8%).

Większość towarów importowanych do Niemiec w I połowie 2024 r. pochodziła z ChRL (73,5 mld EUR), natomiast Holandia (49,6 mld EUR) i Stany Zjednoczone (46,0 mld EUR) zajęły drugie i trzecie miejsce wśród najważniejszych niemieckich krajów-dostawców.

Najważniejszymi towarami eksportowymi Niemiec w I półroczu 2024 r. były samochody i części do pojazdów mechanicznych (łącznie 135,3 mld EUR). W porównaniu do I półrocza 2023 r. eksport pojazdów spadł o 2,4%. Na drugim miejscu znalazły się maszyny o wartości 109,6 mld EUR (-4,4% w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego roku).

 

Podobnie jak w latach poprzednich, najważniejszym odbiorcą niemieckich towarów w I połowie 2024 r. były Stany Zjednoczone. Z Niemiec do USA wyeksportowano towary o wartości 80,7 mld EUR. Na drugim i trzecim miejscu znalazły się Francja (62,4 mld EUR) i Holandia (57,6 mld EUR).

 

• NIEMIECKO-POLSKA WYMIANA HANDLOWA

 

W I poł. br. wartość niemieckiego eksportu do Polski przewyższyła wartość niemieckiego eksportu do Chin. Eksport do Polski wyniósł 48,4 mld EUR (wzrost o 4,6%), zaś do Chin 48,2 mld EUR (spadek o 2,7%). Tym samym Polska awansowała na czwarte miejsce wśród najważniejszych rynków zbytu dla niemieckiej branży eksportowej, podczas gdy Chiny spadły na miejsce piąte. Najważniejszym towarem eksportowym do Polski były samochody i części samochodowe. W okresie od stycznia do maja 2024 r. wyeksportowano tam towary z tej grupy o wartości 6,2 mld euro. Oznacza to wzrost o 20,2% w porównaniu z tym samym okresem 2023 r.

 

• NIEMIECKA WYMIANA HANDLOWA Z KRAJAMI PIERWSZEGO ROZSZERZENIA UE NA WSCHÓD

20 lat po pierwszym rozszerzeniu UE na Wschód i przystąpieniu do Wspólnoty 10 nowych państw (Estonii, Łotwy, Litwy, Malty, Polski, Słowacji, Słowenii, Czech, Węgier i Cypru), niemiecki handel zagraniczny z tymi krajami rośnie w ponadprzeciętnym tempie. Najważniejsze towary handlowe z tymi to pojazdy samochodowe i części do pojazdów mechanicznych, maszyny, sprzęt elektryczny i produkty chemiczne.

Łącznie w 2003 r., czyli na rok przed przystąpieniem tych krajów do UE, do Niemiec sprowadzono z tych krajów towary o wartości 57,6 mld euro, a do tych krajów wyeksportowano towary o wartości 56,6 mld euro. Oznacza to, że w 2003 r. 10,8% całego niemieckiego importu pochodziło z dziesięciu krajów pierwszego rozszerzenia UE na Wschód, podczas gdy trafiało tam 8,5% całego niemieckiego eksportu. W 2023 r. import z dziesięciu krajów wyniósł 213,9 mld euro, a eksport tam 216,8 mld euro. Oznacza to, że z tych krajów pochodziło 15,7% całego niemieckiego importu, podczas gdy trafiło tam 13,6% całego niemieckiego eksportu.

Pod względem wartości zarówno import z tych krajów (+271,0%), jak i tamtejszy eksport (+283,3%) wzrósł niemal czterokrotnie w latach 2003–2023. Natomiast całkowity niemiecki handel zagraniczny w tym okresie wzrósł o 155,5% (import) i 139,3% (eksport). Handel z krajami pierwszego rozszerzenia UE na Wschód rósł znacznie szybciej niż cały niemiecki handel zagraniczny. W 2024 r. w okresie od stycznia do maja z dziesięciu krajów zanotowano import o wartości 88,9 mld euro, czyli o 2,5% mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Natomiast eksport tam wzrósł do wartości 93,7 mld euro, co oznacza wzrost o 2,0%. 

W 2003 roku, na rok przed przystąpieniem dziesięciu państw Europy Wschodniej do UE, Polska zajmowała 12. miejsce wśród najważniejszych partnerów handlowych Niemiec. W miesiącach styczeń – maj 2024 r., czyli około 20 lat od przystąpienia do UE, Polska zajmowała 5. miejsce wśród największych partnerów handlowych Niemiec z obrotami handlu zagranicznego na poziomie 73,9 mld euro, co plasowało ją bezpośrednio za Francją z 81,8 mld euro i przed Włochami, z obrotami wynoszącymi 65,9 miliardów euro.

Najważniejszą grupą towarową w handlu zagranicznym z dziesięcioma krajami wschodniej ekspansji UE w 2004 roku były zarówno wtedy, jak i obecnie pojazdy samochodowe i części do pojazdów mechanicznych, zarówno po stronie importu, jak i eksportu.

 

• DEFICYT FINANSOWY PAŃSTWA

Według wstępnych obliczeń deficyt finansów państwa w I połowie 2024 r. wyniósł 38,1 mld euro. Jak podaje Federalny Urząd Statystyczny deficyt budżetowy był o 1,3 mld euro niższy niż w I połowie 2023 r. W relacji do PKB w cenach bieżących wskaźnik deficytu za I połowę 2024 r. wynosi 1, 8%. Deficyt wynika z różnicy pomiędzy dochodami w wysokości 973,5 mld euro a wydatkami w wysokości 1011,6 mld euro. Przychody w I półroczu 2024 r. wzrosły o 4,7% w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego, natomiast wzrost wydatków był nieco niższy i wyniósł 4,4%. Największy, podobnie jak w analogicznym okresie ubiegłego roku, udział w deficycie krajowym w I połowie 2024 r., miał rząd federalny (24,6 mld euro). Należy przy tym zaznaczyć, że deficyt rządu federalnego znacząco się obniżył (o 17,9 mld euro). Zwiększyły się natomiast deficyty finansowe krajów związkowych i gmin. W I półroczu 2024 r. deficyt krajów związkowych wyniósł 7,2 mld euro (w I półroczu 2023 r. wyniósł 4,0 mld euro), a deficyt gmin wyniósł 6,4 mld euro (pierwsze półrocze 2023 r.: 2,5 mld euro). Ubezpieczenia społeczne zanotowały w I półroczu 2024 r. nadwyżkę finansową na poziomie 0,2 mld euro, znacznie niższą niż w I półroczu 2023 r. (9,6 mld euro).