Prokuratura Okręgowa
w Suwałkach

Jeżeli ofiara czynu zabronionego poniosła śmierć, o kompensatę możesz się ubiegać, jeżeli ofiara byłą dla Ciebie:

małżonkiem lub konkubentem,

rodzicem, dziadkiem, pradziadkiem,

dzieckiem – także adoptowanym – wnukiem lub prawnukiem.

Nie ma znaczenia, czy pozostawałeś na utrzymaniu ofiary.

Jeżeli jesteś krewnym lub osobą pozostającą na utrzymaniu ofiary czynu zabronionego, która pozostała przy życiu w takim przypadku kompensata przysługuje wyłącznie ofierze czynu zabronionego.

O tym, czy otrzymasz kompensatę decyduje nie obywatelstwo, ale miejsce stałego pobytu. Kompensatę możesz uzyskać, jeżeli miejsce Twojego stałego pobytu znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

O kompensatę przed polskim organem orzekającym możesz ubiegać się wyłącznie w przypadku, gdy czyn zabroniony został popełniony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jeżeli czyn został popełniony na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, o kompensatę możesz ubiegać się tylko w tym państwie. Jeżeli będziesz potrzebował pomocy, udzieli Ci jej Prokurator Okręgowy pełniący służbę w pobliżu Twojego miejsca stałego pobytu.

Policja lub prokuratura powinny zostać zawiadomione o popełnieniu czynu zabronionego, ponieważ odpis zawiadomienia należy załączyć do wniosku o przyznanie kompensaty. Nie musisz robić tego osobiście. Prokurator, który będzie prowadził w tej sprawie postępowanie przygotowawcze udzieli Ci pomocy w uzyskaniu kompensaty. Pamiętaj, że złożenie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa uwiarygodni Twoje żądanie w sytuacji, gdy sprawca nie został wykryty.

Wniosek o kompensatę możesz złożyć zanim zostanie zakończone postepowanie prowadzone przez prokuraturę (policję) lub sąd. Decyzja o przyznaniu kompensaty może zapaść zanim zakończy się postępowanie karne.

Dochodzenie odszkodowania od sprawcy ma sens tylko wtedy, gdy istnieje realna szansa, że je od niego otrzymasz. W sytuacji, gdy nie będzie możliwe zapłacenie przez sprawcę odszkodowania, możesz wystąpić o kompensatę bez konieczności wcześniejszego występowania przeciwko sprawcy. Będziesz musiał wówczas wykazać, że nie otrzymasz od niego odszkodowania. Może się tak zdarzyć w sytuacji, gdy sprawca nie ma żadnego majątku, albo przez wiele lat będzie przebywał w zakładzie karnym, gdzie nie pracuje.

Kompensata przysługuje niezależnie od tego, czy sprawca czynu zabronionego został ustalony lub skazany. W takim przypadku w toku postępowania o przyznanie kompensaty powinieneś wykazać, że zdarzenie, w związku z którym dochodzisz kompensaty, było czynem zabronionym.

Ubiegając się o kompensatę pamiętaj, że wniosek powinieneś złożyć nie później niż w terminie 5 lat od dnia jego popełnienia. Wniosek złożony po tym terminie nie zostanie uwzględniony.

 

Czy kompensata pokryje na przykład:

a) W przypadku ofiary czynu zabronionego:

- Szkoda majątkowa (nie psychiczna)

koszty związane z leczeniem (leczenie – leczenie szpitalne lub ambulatoryjne, rekonwalescencja) tak

dodatkowe potrzeby lub koszty wynikające z uszczerbku na zdrowiu (tj. opieka i pomoc, tymczasowe lub stałe leczenie, długotrwała fizjoterapia, dostosowanie miejsca zamieszkania, specjalne wyposażenie itp.) tak

trwały uszczerbek na zdrowiu (np. kalectwo i inna trwała niepełnosprawność)

utrata zarobków w trakcie leczenia oraz po jego zakończeniu (w tym utracone zarobki i utrata zdolności do pracy zarobkowej lub obniżenie standardu życia itp.) tak

utracone możliwości nie

koszty postępowania prawnego związanego ze zdarzeniem, które spowodowało szkodę, takie jak opłaty prawne, koszty sądowe nie

kompensata z tytułu skradzionej lub zniszczonej własności osobistej nie

Inne

- Szkoda niemajątkowa (krzywda):

ból i cierpienie ofiary nie

b) W przypadku osób uprawnionych lub krewnych ofiary:

- Szkoda majątkowa (nie psychiczna)

koszty pogrzebu koszty leczenia (np. terapia dla członka rodziny, leczenie ambulatoryjne lub szpitalne, rehabilitacja) tak

utrata środków utrzymania lub utracone możliwości tak

- Szkoda niemajątkowa (krzywda):

ból i cierpienie krewnych lub osób uprawnionych/kompensata dla osób pozostających przy życiu po śmierci ofiary czynu zabronionego nie

Kompensata jest wypłacana jednorazowo. Wypłaca ją sąd, który wydał orzeczenie o jej przyznaniu w terminie miesiąca od uprawomocnienia się tego orzeczenia.

Jeżeli przyczyniłeś się do popełnienia czynu zabronionego, kompensata zostanie proporcjonalnie zmniejszona.

Kompensaty nie otrzymasz, jeżeli byłeś współsprawcą czynu zabronionego lub godziłeś się, że doznasz jego skutków.

Twoja sytuacja finansowa nie ma znaczenia dla ubiegania się o kompensatę. Przy rozpoznawaniu Twojego wniosku ważne będzie ustalenie, czy możesz dostać odszkodowanie od sprawcy, pomocy społecznej lub z ubezpieczenia. Kompensata zostanie przyznana, jeżeli sąd stwierdzi, że z żadnego z wymienionych źródeł nie otrzymasz odszkodowania.

Jedyne warunki przyznania kompensaty to brak możliwości uzyskania odszkodowania od sprawcy, z pomocy społecznej lub z ubezpieczenia.

Twoim obowiązkiem będzie wykazanie jakie koszty poniosłeś w związku z czynem zabronionym. Jeżeli będziesz dochodził utraconych zarobków, powinieneś przedstawić dokument, z którego będzie wynikać, ile zarabiałeś. Koszty związane z leczeniem i rehabilitacją oraz koszty pogrzebu najlepiej udowodnić za pomocą rachunków. Jeżeli nie masz rachunków, możesz złożyć wniosek o przesłuchanie świadków lub powołanie biegłych.

Jeżeli sąd uzna, że w Twojej sprawie nie można dokładnie udowodnić, że należy Ci się żądana przez Ciebie kwota, może zasądzić odpowiednią sumę według swej oceny, opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności.

Zasada jest przyznawanie kompensaty jednorazowo.

We wniosku powinieneś podać, jakiej kwoty się domagasz. Nie istnieje specjalna instrukcja, ale możesz uwzględnić informacje do punktu „W jaki sposób zostanie obliczona kompensata”.

Jeżeli na poczet kosztów pogrzebu, utraconych zarobków lub innych środków utrzymania (np. alimentów) bądź kosztów związanych z leczeniem i rehabilitacją otrzymałeś środki od sprawcy, z ubezpieczenia lub pomocy społecznej, sąd pomniejszy o nie kompensatę.

Przed rozpoznaniem wniosku możesz ubiegać się o przyznanie tytułem tzw. zabezpieczenia określonej sumy na pokrycie niezbędnych kosztów związanych z leczeniem i rehabilitacja lub kosztów pogrzebu. Wniosek możesz złożyć przed złożeniem wniosku o przyznanie kompensaty lub równocześnie z tym wnioskiem.

Kompensata nie może przekroczyć 25 000 zł, a gdy ofiara poniosła śmierć - kwoty 60 000 zł. Przepisy nie określają minimalnej wysokości kompensaty.

Do wniosku o kompensatę powinieneś załączyć odpis zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, odpisy orzeczeń wydanych w postępowaniu karnym (np. postanowienie o umorzeniu postępowania karnego), odpisy zaświadczeń lekarskich lub opinii biegłych dotyczących uszczerbku na zdrowiu, rachunki oraz inne dokumenty potwierdzające informacje zawarte we wniosku.

Jeżeli o ubiegasz się o kompensatę w związku ze śmiercią osoby najbliższej, powinieneś dołączyć jej akt zgonu oraz dokumenty potwierdzające w jakim stosunku pozostawaliście (np. akt urodzenia lub małżeństwa). Jeżeli osoba ta była Twoim konkubentem, powinieneś załączyć złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej, oświadczenie, że pozostawaliście we wspólnym pożyciu.

Przy ubieganiu się o kompensatę będziesz w całości zwolniony od ponoszenia kosztów sądowych. Oznacza to, że nie poniesiesz wydatków związanych ze złożeniem wniosku ani jego rozpatrywaniem (np. opłat za opinie biegłych).

W sprawach krajowych wnioski o przyznanie kompensaty rozpoznaje sąd rejonowy właściwy ze względu na miejsce Twojego zamieszkania. Zwykle jest to sąd rejonowy położony w Twojej miejscowości lub najbliżej Twojej miejscowości.

Wniosek w sprawach krajowych należy wysłać na adres sądu, który będzie rozpoznawał sprawę.

Sąd, który będzie rozpoznawał wniosek zadecyduje, czy będziesz musiał być obecny na posiedzeniu. Informując Cię o terminie rozpoznania wniosku sąd wskaże, czy Twoja obecność jest obowiązkowa.

Przepisy nie określają terminu, w którym powinien zostać rozstrzygnięty wniosek o przyznanie kompensaty. Termin zależeć będzie nie tylko, nie tylko od tego, jak skomplikowana jest sprawa i jakie dowody będzie musiał przeprowadzić organ orzekający, ale również od ilości spraw, które aktualnie rozpoznaje organ orzekający.

Jeżeli będziesz niezadowolony z decyzji sądu możesz się odwołać do sądu okręgowego. Jeżeli będziesz występował przed sądem bez pełnomocnika otrzymasz informacje w jaki sposób wnieść odwołanie.

Prokurator prowadzący postępowanie przygotowawcze w sprawie czynu zabronionego, którego dotyczy kompensata, udzieli Ci niezbędnych informacji o kompensacie, udostępni wzór formularza wniosku i wyjaśni, jak go wypełnić.

Podstawowe informacje o kompensacie oraz wzór wniosku znajdują się na stronie internetowej  Ministerstwa Sprawiedliwości.

Pomoc prawną może otrzymać osoba, która wykaże, że sytuacja materialna nie pozwala jej na opłacenie prawnika. Musisz jednak pamiętać, że pomocy przy ubieganiu się o kompensatę możesz oczekiwać od prokuratora prowadzącego postępowanie w sprawie czynu zabronionego, którego dotyczy kompensata.

W Polsce funkcjonuje Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, który gromadzi fundusze przeznaczone, między innymi, na pomoc dla ofiar przestępstw i ich najbliższych. Dysponentem Funduszu jest Minister Sprawiedliwości. Pomoc jest zorganizowana w ten sposób, że Dysponent Funduszu wybiera w drodze otwartego konkursu ofert organizacje, których oferty uznał za najlepsze i przyznaje im dotacje celowe na działania na rzecz ofiar przestępstw. Zasadą jest, że w każdym województwie działa co najmniej jeden podmiot udzielający wsparcia ofiarom przestępstw.

Ze środków funduszu finansowana jest pomoc prawna, psychologiczna oraz materialna. Pomoc prawna może obejmować pomoc w dochodzeniu kompensaty.

Osoba zainteresowana skorzystaniem z pomocy powinna udać się do organizacji pozarządowej, która otrzymała na ten cel dotację od Ministra Sprawiedliwości i uprawdopodobnić, że na jej szkodę popełniono przestępstwo. Ich wykaz ze wskazaniem danych kontaktowych został zamieszczony na stronie internetowej  Ministerstwa Sprawiedliwości, zakładka Działalność/Pomoc pokrzywdzonym/Pomoc pokrzywdzonym przestępstwem oraz osobom im najbliższym – lista podmiotów i organizacji.