Obchody 79. rocznicy Powstania Warszawskiego
02.08.2023
„Po pięciu blisko latach nieprzerwanej i twardej walki prowadzonej w podziemiach konspiracji stajecie dziś otwarcie z bronią w ręku” – tym wezwaniem dowódca AK gen. Tadeusz Komorowski „Bór” ogłosił rozpoczęcie Powstania Warszawskiego. W 79. rocznicę tego wydarzenia w stolicy i wielu innych miejscowościach odbyły się uroczystości upamiętniające bohaterski zryw mieszkańców. O rocznicy pamiętali też Polacy poza granicami kraju.
Prezydent RP Andrzej Duda już w niedzielę 31 lipca br. spotkał się z weteranami w Parku Wolności na terenie Muzeum Powstania Warszawskiego, gdzie wręczył odznaczenia państwowe.
1 sierpnia br. przez cały dzień składano kwiaty pod pomnikami upamiętniającymi najważniejszych bohaterów wydarzeń z 1944 roku. Uroczystości odbyły się też m.in. w parku gen. Gustawa Orlicz-Dreszera, przy ul. Marszałkowskiej i na Powązkach. O 17.00 – symbolicznej godzinie "W" zabrzmiały syreny alarmowe, Polacy chwilą ciszy oddali hołd bohaterom i poległym. Wieczorem odbyła się modlitwa międzyreligijna, można też było obejrzeć widowiska słowno-muzyczne i pośpiewać piosenki powstańcze. Symboliczne uroczystości odbyły się także w wielu miejscowościach w całym kraju.
O bohaterach Warszawy pamiętała również Polonia na całym świecie. Uroczystości upamiętniające wydarzenia z 1944 r. odbyły się m.in. w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Niemczech, Szwecji i Włoszech.
Już w niedzielę, 31 lipca br. w ramach organizowanej przez Poland Street akcji "Goździk" na Cmentarzu Gunnersbury w Londynie złożono kwiaty na grobach polskich żołnierzy. Inicjatywa była wspierana przez Ambasadę RP w Wielkiej Brytanii. 1 sierpnia br. odprawiono także nabożeństwo w kościele św. Andrzeja Boboli w Hammersmith, w którym wzięło udział ok. 70 osób, a także przedstawiciele środowisk kombatanckich i ambasady Rzeczpospolitej w Londynie. Spotkanie uczestników zrywu odbyło się w Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym.
W Nowym Jorku pamięć powstańców uczczono okolicznościowym spotkaniem na Manhattanie, które odbyło się 31 lipca br. Weterani, harcerze i członkowie organizacji polonijnych wzięli także udział w uroczystej mszy św. w Waszyngtonie. Przedstawiciele Ambasady RP złożyli następnie wieńce na mogiłach Jerzego i Janiny Zapadko-Mirski, uczestników Powstania. W dniu zrywu młodych Warszawiaków Polonia w Chicago rozpoczęła uroczystości upamiętniające ich bohaterstwo o godzinie 10.00 czasu lokalnego – w tym samym czasie w Warszawie wybiła godzina "W" i zawyły syreny. Chicagowska Polonia zgromadziła się przed jednym z oddziałów Polsko-Słowiańskiej Federalnej Unii Kredytowej. Na maszt wciągnięto flagę Polski Walczącej, odczytano też fragment "Kamieni na szaniec" Aleksandra Kamińskiego.
W Niemczech największe uroczystości odbyły się w Hamburgu. Tamtejsza Polonia tradycyjnie zebrała się o godzinie "W" przy pomniku – mogile siedemnastu żołnierzy Armii Krajowej, uczestników Powstania Warszawskiego, którzy jako jeńcy wojenni nie zostali wpuszczeni do schronu i zginęli podczas odgruzowywania hamburskiego portu.
W Sztokholmie Polonia oraz polscy dyplomaci zgromadzili się przed grobem zmarłego w październiku ub. roku Alfreda Trzęsowskiego "Sokoła", który walczył w Powstaniu. Na uroczystość przybyli członkowie rodziny bohatera Warszawy. O 17.00 uczestnicy odśpiewano hymn narodowy, następnie odmówiono modlitwę za poległych.
We Włoszech, z inicjatywy polskiego konsulatu i włoskiego dziennika Sole24ORE na łamach portalu www.polacywewloszech.com opublikowano podcast pt. "Varsavia 1944. La distruzione di una città", który wpisuje się w konwencję tzw. Wymowne dla historii. Prof. Polo Colombo z all'Università Cattolica di Milano "oprowadza" w nim swoich słuchaczy po Warszawie z czasów wojny.
Powstanie Warszawskie, choć planowane na kilka dni, trwało ponad dwa miesiące. W chwili jego wybuchu siły AK liczyły ok. 50 tys. żołnierzy. W ciągu 62 dni walk zginęła i została ranna ponad połowa z nich. Powstańcy podjęli morderczą walkę z okupantem, broniąc każdej ulicy i budynku. Siły okupanta rozpoczęły zmasowany odwet, już w pierwszych dniach zabijając ok. 50 tys. osób. Przez uruchomiony 6 sierpnia obóz przejściowy dla ludności cywilnej przeszło ok. 550 tysięcy osób. Początkiem września skapitulowało Stare Miasto, a następnie kolejne dzielnice, ostateczną kapitulację i "Układ o zaprzestaniu działań wojennych w Warszawie" podpisano w nocy z 2 na 3 października 1944 r.
Jak się ocenia, w powstańczej Warszawie zginęło 16 tysięcy powstańców, ok. 20 tysięcy odniosło rany. Zginęło także od 150 do 200 tysięcy mieszkańców stolicy, a miasto zostało zrównane z ziemią.
