Polska pomoc

Wiceszef resortu spraw zagranicznych Marcin Przydacz odwiedził Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Niewidomych w Kibeho w związku z 10. rocznicą jego utworzenia. Minister miał okazję zobaczyć tańce ludowe w wykonaniu wychowanków ośrodka. Spędził tez czas na rozmowie zarówno z dziećmi, jak i siostrami prowadzącymi placówkę, m.in Siostrą Angelicą Jose oraz jej pracownikami. Nauczyciele oraz opiekunki zaprezentowały pomoce dydaktyczne, które wykorzystują do nauki niewidomych dzieci.

Pomysłodawczynią Ośrodka była siostra Rafaela Nałęcz ze Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża, które zostało utworzone w 1918 roku w Warszawie. Jego celem jest służba niewidomym. Siostry prowadzą działalność nie tylko w Polsce (m.in.: Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych im. Róży Czackie w Laskach, Szkoła Specjalna św. Maksymiliana w Laskach, Dom Pomocy Społecznej w Żułowie), ale również w Rwandzie, Indiach i Ukrainie.

Plan utworzenia instytucji został zatwierdzony przez rząd Rwandy, zaś środki finansowe na jej budowę przekazało polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Ośrodek rozpoczął swoją działalność we wrześniu 2008 roku, kiedy przyjęto pierwszą grupę dzieci. W 2009 r. powstała szkoła podstawowa jako pierwsza szkoła dla osób niewidomych w Rwandzie.

W 2018 r. w Ośrodku przebywało 134 wychowanków (101 w szkole podstawowej i 33 w szkole średniej) z Rwandy, Konga i Burundi, zatrudnionych zaś było ok. 70 osób. Obejmuje on osiem zabudowań, w tym prowadzony przez siostry internat, w którym dzieci przebywają na czas trwania nauki szkolnej. Mają tu zapewnione wyżywienie i opiekę medyczną. We wspólnocie zakonnej prowadzącej Ośrodek jest sześć Sióstr Franciszkanek: cztery z Polski, jedna z Rwandy i jedna z Kenii.

Podczas naboru do Ośrodka pierwszeństwo mają dzieci z najuboższych rodzin. Realizowany jest standardowy program nauczania obowiązujący w innych szkołach rwandyjskich, dostosowany jednak do potrzeb uczniów niepełnosprawnych. Dzieci uczą się alfabetu Braille’a i poznają świat za pomocą dotyku. Nauczyciele i wychowawcy przechodzą specjalne kursy, tak by mogli pracować z dziećmi niewidomymi. Szkoła realizuje program nauczania w oparciu o metody dotykowe. W internatach dzieci uczą się czynności życia codziennego, tak by mogły samodzielnie funkcjonować w społeczeństwie. Zdolniejsi uczniowie mogą kontynuować naukę w integracji w szkołach średnich, a następnie na studiach wyższych.

Ośrodek jest największym projektem, który został zrealizowany w Rwandzie ze środków Polskiej pomocy. Jego budowę zainicjowała w 2007 r. Ambasada RP w Nairobi, zaś posiadające wieloletnie doświadczenie w prowadzeniu podobnych placówek oraz w pracy z osobami niewidomymi Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża zostało partnerem projektu. Wiosną 2009 r. zakończono budowę ośrodka składającego się z budynku szkolnego, internatu dla chłopców, internatu dla dziewcząt, kuchni i pralni oraz budynku dla personelu. Patronat nad projektem objęła małżonka ówczesnego prezydenta RP, Lecha Kaczyńskiego – Maria Kaczyńska. Uroczyste otwarcie w 2009 r. odbyło się podczas wizyty ministra spraw zagranicznych, Radosława Sikorskiego, w obecności ministra edukacji Rwandy; Ośrodek otrzymał wówczas drukarkę braille'owską. W 2013 r. instytucję odwiedził Prezydent Rwandy, Paul Kagame.

MSZ kontynuuje wsparcie dla Ośrodka, m.in. poprzez niewielkie projekty realizowane przez Ambasadę RP w Nairobi, a od 2018 roku – przez Ambasadę RP w Dar es Salaam. Objęły one m.in.: wyposażenie Ośrodka w sprzęt (drukarki braille'owskie, generator prądu, piece do zajęć z ceramiki), zapewnienie dostępu do wody (ze środków Polskiej pomocy sfinansowano wywiercenie studni i instalację pompy zasilanej przy użyciu paneli słonecznych, zamontowano dodatkowe zbiorniki na wodę oraz zabezpieczono teren, na którym studnia się znajduje) oraz rozbudowę szkoły w związku z rosnącą liczbą podopiecznych.

Ze środków polskiej współpracy rozwojowej sfinansowano także prace remontowe oraz instalację generatora prądu, który stanowi źródło awaryjnego zasilania w przypadku często występujących w Rwandzie przerw w dostawie prądu. Niezwykle istotne było zapewnienie w Ośrodku możliwości nauki zawodu, co zostało osiągnięte poprzez wprowadzenie do programu nauczania warsztatów przygotowania zawodowego.  W 2018 r. w celu podniesienia znajomości języka angielskiego wśród nauczycieli i wychowawców Ośrodka zakupiono i przygotowano materiały lekcyjne oraz przeprowadzono szkolenie dla 31 osób. W 2019 r. MSZ sfinansuje zakup pomocy dydaktycznych do nauczania matematyki.

Oprócz poprawy jakości życia swoich podopiecznych, Ośrodek wpłynął także pozytywnie na postrzeganie problemu dzieci niewidomych przez rwandyjskie społeczeństwo. Dzięki staraniom pracowników Ośrodka i polskiej ambasady w Nairobi, początkowy brak zainteresowania sprawami placówki ze strony władz rwandyjskich z czasem zastąpiła obietnica wsparcia i pomocy w jej funkcjonowaniu.

Systematyczna współpraca MSZ ze Zgromadzeniem Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża, zainicjowana w 2007 roku, umożliwiła stworzenie i funkcjonowanie ośrodka edukacyjnego, który zyskał zarówno polityczne znaczenie i wsparcie w Rwandzie, jak i stał się wzorem dla rwandyjskiej polityki oświatowej wobec osób niepełnosprawnych.

Łącznie do tej pory na dofinansowanie budowy i działalności Ośrodka w Kibeho przekazano ze środków Polskiej pomocy kwotę ok. 5 mln PLN.