Aktorzy działań humanitarnych
Do podstawowych aktorów międzynarodowego systemu humanitarnego należą Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ), Unia Europejska, organizacje rządowe, Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca oraz organizacje pozarządowe (NGOs).
I. Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) realizuje działania humanitarne poprzez wyspecjalizowane agendy, przypisując im poszczególne obszary kompetencji. Zadaniami tej grupy aktorów jest przede wszystkim koordynacja oraz prowadzenie własnych działań humanitarnych. Należą do nich:
- Biuro NZ ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej (ang. United Nations Office for the Cooperation of Humanitarian Affairs - OCHA) - jego celem jest koordynacja pomocy humanitarnej świadczonej przez różnego rodzaju aktorów humanitarnych;
- Urząd Wysokiego Komisarza NZ ds. Uchodźców (ang. United Nations High Commissioner for Refugees - UNHCR);
- Światowy Program Żywnościowy (ang. World Food Program - WFP);
- Fundusz Narodów Zjednoczonych na Rzecz Dzieci (ang. United Nations Children's Fund - UNICEF);
- Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (ang. United Nations Development Program - UNDP);
- Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (ang. Food and Agriculture Organization of the United Nations - FAO);
- Światowa Organizacja Zdrowia (ang. World Health Organization - WHO);
- Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji (ang. International Organization for Migration - IOM).
II. Unia Europejska (UE) jest jednym z największych donorów pomocy humanitarnej – zapewnia większą część światowych funduszy na pomoc doraźną dla ofiar klęsk żywiołowych lub katastrof spowodowanych przez człowieka. Część tych funduszy pochodzi bezpośrednio od państw członkowskich, niemniej jednak znaczący jest udział środków pochodzących z budżetu UE. Na lata 2014-2020 na instrument pomocy humanitarnej przeznaczono w budżecie UE 7,1 mld EUR.
Za politykę UE w zakresie pomocy humanitarnej odpowiada Dyrekcja ds. Pomocy Humanitarnej i Ochrony Ludności (ECHO) Komisji Europejskiej. Misją ECHO jest ochrona ludzkiego życia, przynoszenie ulgi w cierpieniu oraz zapewnienie integralności i godności ludności dotkniętej klęskami żywiołowymi i katastrofami spowodowanymi przez człowieka. ECHO przekazuje pomoc za pośrednictwem ponad 200 partnerów, tj. organizacji pozarządowych (NGOs), agencji ONZ oraz organizacji międzynarodowych takich jak Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża/Czerwonego Półksiężyca. ECHO finansuje działania instytucji partnerskich, sprawuje kontrole nad należytym gospodarowaniem środkami finansowymi, a także dba o to by towary i usługi pochodzące od instytucji partnerskich szybko i sprawnie docierały do ludności znajdującej się w trudnej sytuacji, tak aby zaspokajać ich rzeczywiste potrzeby. Pomagają w tym pracownicy miejscowi zatrudnieni przez ECHO w ponad 40 biurach lokalnych.
Oprócz finansowania pomocy humanitarnej ECHO kieruje również Unijnym Mechanizmem Ochrony Ludności. Ustanowiony w 2001 r. mechanizm promuje współpracę krajowych organów zajmujących się ochroną ludności w Europie. Obecnie w mechanizmie uczestniczą wszystkie państwa członkowskie UE, a także Islandia, Norwegia, Macedonia Północna, Czarnogóra, Serbia i Turcja. W ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności kraje te mogą udzielać skoordynowanej pomocy ofiarom klęsk żywiołowych i katastrof spowodowanych przez człowieka w Europie i na całym świecie.
III. Organizacje rządowe realizują działania humanitarne poszczególnych państw, działając w bliskiej współpracy z narodowymi ministerstwami spraw zagranicznych. Członkowie tej grupy należą do grupy głównych donatorów pomocy humanitarnej. Narodowe agencje współpracy rozwojowej to m.in.:
• Swedish Civil Contingencies Agency (MSB);
• Canadian International Development Agency (CIDA);
• United States Agency for International Development (USAID).
IV. Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża jest organizacją humanitarną szczególnego rodzaju. Funkcjonuje on na mocy porozumień międzynarodowych - Konwencji Genewskich - nie jest więc organizacją pozarządową, nie jest także organizacją reprezentującą wolę jakiegokolwiek z państw. Działa niezależnie na rzecz świadczenia pomocy ofiarom konfliktów zbrojnych oraz ochronie ludności cywilnej. Organizacja ta realizuje swoje cele poprzez działające na terenie poszczególnych państw struktury wchodzące w skład Federacji Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca. Należą do nich np.: Polski Czerwony Krzyż.
V. Sektor pozarządowy reprezentowany jest przez międzynarodowe, regionalne i lokalne podmioty realizujące konkretne działania na określonym obszarze. Najczęściej zajmują się one realizacją finansowanych z różnych źródeł projektów, działając w ścisłej współpracy z organizacjami rządowymi i agendami ONZ. Należą do nich, np.:
- Lekarze bez Granic;
- Korpusy pokoju;
- Oxfam;
- Polska Akcja Humanitarna;
- Fundacja Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej;
- Polska Misja Medyczna;
- Caritas Polska.