Minął rok od pełnoskalowej militarnej agresji Rosji na Ukrainę
03.03.2023
24 lutego 2022 r. rozpoczęła się zbrojna agresja Rosji przeciwko Ukrainie. Naruszenie suwerenności, integralności terytorialnej i niezależności politycznej Ukrainy oraz rosyjskie zbrodnie wojenne i okrucieństwa wobec ludności cywilnej, diametralnie zmieniły sytuację bezpieczeństwa w Europie oraz były wstrząsem dla dokonań narodów w zakresie budowania międzynarodowego pokoju.
Koszty tej wojny nie dają się zamknąć w liczbach. Jednak liczby, które znamy dają obraz skali zniszczeń i cierpienia. Według Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka, straty poniesione przez Ukrainę to ok. 18 tys. ofiar cywilnych, w tym 7 tys. zabitych, a wśród nich prawie 500 to dzieci. Blisko 100 tys. żołnierzy oddało życie w obronie swojej ojczyzny (źródło: Biuro Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka (OHCHR), stan na 02.01.2023). Strona ukraińska szacuje straty w infrastrukturze na kwotę 138 mld USD. Obejmują one tysiące budynków mieszkalnych, szkół i setki szpitali.
Polska, jako jedno z pierwszych państw, bezwarunkowo wsparła Ukrainę i zaangażowała się w pomoc w każdy dostępny sposób. Pomoc, której udziela Polska obejmuje pomoc materialną, w tym wojskową, polityczną oraz humanitarną oraz także tę, dotyczącą warstwy moralnej i czysto ludzkiej.
Ukraina jest odbiorcą polskiej pomocy rozwojowej od 2005 r., a obecnie jej największym beneficjentem. W wyniku agresji Rosji na Ukrainę, polska współpraca rozwojowa została przedefiniowana i obecnie koncentruje się przede wszystkim na zapewnieniu pomocy humanitarnej. Według szacunków OECD Polska przeznaczyła w 2022 r. na pomoc humanitarną dla uchodźców z Ukrainy 8,36 mld euro (ok. 1,5% polskiego PKB), stając się największym donorem na rzecz ukraińskich uchodźców w Europie. Ponadto przyjęła największą liczbę uchodźców z Ukrainy. Wg. danych UNHCR liczba osób z Ukrainy w Polsce o statusie uchodźcy przekroczyła 1,55 mln osób. Suma kosztów Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych wydatkowanych na wszystkie działania pomocy Ukrainie i Ukraińcom w Polsce wynosi już 1 475 mln zł.
Jednak Polska stara się łączyć zaspokajanie doraźnych potrzeb z długoterminowym podejściem do rozwoju Ukrainy. W tym celu współpracuje z ukraińską administracją w odpowiedzi na wyzwania związane z odbudową i modernizacją miast ukraińskich, zniszczonych w wyniku działań wojennych. Kontynuuje wsparcie dla ukraińskich służb ratowniczych, zarówno państwowych, jak i ochotniczych. Wspiera również działania, które pozwalają złagodzić wpływ wojny na sytuację ekonomiczno-społeczną - w tym zakresie finansowane są działania UNDP na Ukrainie, które rozwijają przedsiębiorczość oraz odbudowę przedsiębiorstw wśród ludności dotkniętej konfliktami. Pomoc obejmuje również system szkolnictwa i szkoleń zawodowych (w ramach programu EU4Skills), w tym pod kątem potrzeb związanych z odbudową kraju. Ze środków polskiej współpracy rozwojowej finansowane będą także działania mające na celu budowanie systemu wsparcia zdrowia psychicznego ludności w warunkach wojennych.
Istotnym elementem współpracy rozwojowej z Ukrainą pozostaje pomoc stypendialna. Ukraińscy studenci pozostają największą grupą wśród studentów zagranicznych na polskich uczelniach. MSZ finansuje obywatelom Ukrainy stypendia w ramach Programu stypendialnego im. Banacha oraz kształcenie w Kolegium Europejskim w Natolinie. W odpowiedzi na rosyjską agresję, resort edukacji i nauki uruchomił pomoc dla uchodźców z Ukrainy będących przedstawicielami społeczności akademickiej, w tym stworzył nowy program stypendialny „Solidarni z Ukrainą”.
