Polska pomoc 2014 w liczbach
W 2014 roku Polska przeznaczyła na oficjalną pomoc rozwojową (ODA) 1,425 mld PLN, z tego w ramach współpracy wielostronnej wydatkowano 1,166 mld PLN, co stanowiło 82% całości środków. Na pomoc dwustronną przekazano 259 mln PLN (18%). Wartość środków wydanych na współpracę rozwojową stanowiła 0,09% polskiego dochodu narodowego brutto (DNB).
Największa część polskiej pomocy rozwojowej wydatkowanej za pośrednictwem instytucji i organizacji wielostronnych zasiliła fundusze Unii Europejskiej przeznaczone na zewnętrzną pomoc rozwojową. W 2014 roku polski udział w tych działaniach osiągnął wartość 1 070 mln PLN. Złożyła się na niego część składki do budżetu unijnego, która została przeznaczona na ten cel (898 mln PLN[1]) oraz wpłata (172 mln PLN[2]) na Europejski Fundusz Rozwoju (European Development Fund, EDF), który jest głównym instrumentem pozabudżetowym UE służącym do finansowania współpracy z państwami Afryki, Karaibów i regionu Pacyfiku (AKP) oraz krajami i terytoriami zamorskimi (KTZ).
Na rzecz podmiotów działających w Systemie Narodów Zjednoczonych przekazano 60 mln PLN.
W 2014 roku współpraca rozwojowa prowadzona była w oparciu o Wieloletni program współpracy rozwojowej na lata 2012 – 2015. Zgodnie z programem polska współpraca rozwojowa realizowana jest w ramach geograficznych i tematycznych obszarów wsparcia.
Obszary geograficzne podzielone zostały na dwie grupy. Pierwsza obejmuje sześć państw Partnerstwa Wschodniego: Armenię, Azerbejdżan, Białoruś, Gruzję, Mołdawię i Ukrainę. Celem polskiej pomocy jest w tym przypadku wspieranie działań na rzecz trwałego i stabilnego funkcjonowania systemów demokratycznych, przestrzegania praw człowieka i skutecznej transformacji systemowej.
Do drugiej grupy zaliczają się wybrane kraje Afryki, Azji i Bliskiego Wschodu. Należy do niej osiem państw z Afryki Wschodniej (Burundi, Etiopia, Kenia, Rwanda, Somalia, Sudan Południowy, Tanzania i Uganda), dwa państwa Azji Środkowej (Kirgistan i Tadżykistan) oraz Palestyna. Kraje z tej listy charakteryzują się wysokim poziomem ubóstwa.
W 2014 r. głównymi odbiorcami polskiej pomocy dwustronnej były: Etiopia (74,05 mln PLN), Ukraina (68,06 mln PLN), Białoruś (63,04 mln PLN), Angola (45,59 mln PLN), Mołdawia (9,75 mln PLN), Gruzja (7,88 mln PLN), Syria (4,21 mln PLN), Afganistan (4,06 mln PLN), Kazachstan (3,85 mln PLN), Kenia (3,55 mln PLN), Palestyna (3,23 mln PLN)
Od momentu wprowadzenia w życie Programu na lata 2012-2015 polska współpraca rozwojowa koncentruje się na dwóch tematycznych obszarach wsparcia, tj. demokracji i prawach człowieka oraz transformacji systemowej.
Ważnym aspektem polskiej pomocy rozwojowej jest edukacja. W 2014 roku na edukację, w tym stypendia wydano 98,5 mln PLN. Kolejnym istotnym elementem ODA było wsparcie sektora rządowego oraz społeczeństwa obywatelskiego (47,1 mln PLN).
Polski wkład finansowy w 2014 r. w działalność humanitarną w ramach oficjalnej pomocy rozwojowej (ODA) wyniósł ponad 18 mln PLN. Na pomoc Ukraińcom wydano ponad 30% środków, natomiast około 22% przeznaczono na rzecz uchodźców syryjskich i przeciwdziałaniu kryzysowi w Syrii. Wsparto także obszary w Bośni i Hercegowinie oraz Serbii dotknięte powodziami (kwota pomocy wyniosła 1,11 mln PLN).
Wartość dwustronnej pomocy rozwojowej wyniosła w 2014 r. ponad 259 mln PLN. Po odjęciu od tej kwoty wartości umów pożyczkowych wartość dwustronnej pomocy wyniosła 207 mln PLN. Główny kanał dystrybucji stanowiły uniwersytety, inst. naukowe, badawcze i rozwojowe. W ten sposób przekazano blisko 43% środków przeznaczonych na dwustronną pomoc rozwojową. Na drugim miejscu znalazły się instytucje sektora finansów publicznych, w tym głównie ministerstwa i placówki zagraniczne, wydatkując ponad 28% środków. Ważną rolę w kanale dystrybucji odegrały organizacje pozarządowe, które zrealizowały działania o wartości niemal 24% pomocy dwustronnej. Pozostałe środki wydatkowano za pośrednictwem organizacji międzynarodowych i stanowiły one 5,14% wartości dwustronnej ODA pomniejszonej o umowy kredytowe.
[1] Polska wpłaca jedną składkę do budżetu UE, bez rozróżniania na poszczególne programy, fundusze, czy instrumenty. Polski udział w oficjalnej pomocy rozwojowej Unii Europejskiej obliczany jest w następujący sposób: znając wielkość budżetu UE i wielkość polskiej składki można obliczyć jaki procent budżetu UE stanowi polska składka. Przy założeniu, że polski udział w oficjalnej pomocy rozwojowej UE jest taki sam jak udział w całym unijnym budżecie można go wyliczyć w oparciu o dane dotyczące wykonania budżetu UE. Szacunkowe dane dotyczące wykonania budżetu są aktualizowane w miarę napływania kolejnych raportów i sprawozdań Komisji Europejskiej, stąd też mogą podlegać znacznym zmianom.
[2] Wielkość wpłat państw członkowskich na Europejski Fundusz Rozwoju określana jest każdorazowo przez Komisję Europejską na podstawie szacunków potrzeb finansowych związanych z działaniami przewidzianymi w danej edycji Funduszu. Środki niewykorzystane w danej edycji nie są zwracane wpłacającym, lecz zaliczane na poczet kolejnej edycji Funduszu.