Polska pomoc

W 2015 roku Polska przeznaczyła na oficjalną pomoc rozwojową (ODA) 1,662 mld PLN, z tego w ramach współpracy wielostronnej wydatkowano 1,284 mld PLN, co stanowiło 77% całości środków. Na pomoc dwustronną przekazano 378 mln PLN (23%). Po odjęciu od tej kwoty wartości umów pożyczkowych wielkość pomocy dwustronnej wyniosła 315 mln PLN. Wartość środków wydanych na współpracę rozwojową odpowiadała 0,1% polskiego dochodu narodowego brutto (DNB).

Największa część polskiej pomocy rozwojowej wydatkowanej za pośrednictwem instytucji i organizacji wielostronnych zasiliła fundusze Unii Europejskiej przeznaczone na zewnętrzną pomoc rozwojową. W 2015 roku polski udział w tych działaniach osiągnął wartość 1 115 mln PLN. Złożyła się na niego część składki do budżetu unijnego, która została przeznaczona na ten cel (926 mln PLN[1]) oraz wpłata (189 mln PLN[2]) na Europejski Fundusz Rozwoju (European Development Fund, EDF), który jest głównym instrumentem pozabudżetowym UE służącym do finansowania współpracy z państwami Afryki, Karaibów i regionu Pacyfiku (AKP) oraz krajami i terytoriami zamorskimi (KTZ).

Na rzecz podmiotów działających w Systemie Narodów Zjednoczonych przekazano 60 mln PLN, a w ramach grupy Banku Światowego 86 mln PLN.

Geograficzne i tematyczne obszary wsparcia

W 2015 roku współpraca rozwojowa prowadzona była w oparciu o Wieloletni program współpracy rozwojowej na lata 2012 – 2015. Zgodnie z programem polska współpraca rozwojowa realizowana jest w ramach geograficznych i tematycznych obszarów wsparcia.

Obszary geograficzne podzielone zostały na dwie grupy. Pierwsza obejmuje sześć państw Partnerstwa Wschodniego: Armenię, Azerbejdżan, Białoruś, Gruzję, Mołdawię i Ukrainę. Celem polskiej pomocy jest w tym przypadku wspieranie działań na rzecz trwałego i stabilnego funkcjonowania systemów demokratycznych, przestrzegania praw człowieka i skutecznej transformacji systemowej.

Do drugiej grupy zaliczają się wybrane kraje Afryki, Azji i Bliskiego Wschodu. Należy do niej osiem państw z Afryki Wschodniej (Burundi, Etiopia, Kenia, Rwanda, Somalia, Sudan Południowy, Tanzania i Uganda), dwa państwa Azji Środkowej (Kirgistan i Tadżykistan) oraz Palestyna. Kraje z tej listy charakteryzują się wysokim poziomem ubóstwa.

W 2015 r. głównymi odbiorcami polskiej pomocy dwustronnej były: Ukraina (108,78 mln PLN), Etiopia (102,88 mln PLN), Białoruś (70,77 mln PLN), Angola (52,20 mln PLN), Syria (11,18 mln PLN), Mołdawia (9,27 mln PLN), Gruzja (7,49 mln PLN), Kazachstan (4,08 mln PLN), Palestyna (3,89 mln PLN), Kambodża (3,74 mln PLN).

Od momentu wprowadzenia w życie Programu na lata 2012-2015 polska współpraca rozwojowa koncentruje się na dwóch tematycznych obszarach wsparcia, tj. demokracji i prawach człowieka oraz transformacji systemowej.

Ważnym aspektem polskiej pomocy rozwojowej jest edukacja. W 2015 roku na edukację, w tym stypendia wydano 131,3 mln PLN (z wyłączeniem kredytów pomocowych). Kolejnym istotnym elementem ODA było wsparcie sektora rządowego oraz społeczeństwa obywatelskiego (70,85 mln PLN).

Polski wkład finansowy w 2015 r. w działalność humanitarną w ramach oficjalnej pomocy rozwojowej (ODA) wyniósł niemal 25 mln PLN. Głównymi odbiorcami polskiej pomocy humanitarnej byli w 2015 r. Syryjczycy i Ukraińcy.

Przeprowadzone postępowania dotacyjne

W 2015 roku Departament Współpracy Rozwojowej MSZ zorganizował 5 otwartych postępowań dotacyjnych. Biorąc pod uwagę ostateczne wyniki poszczególnych postępowań oraz realizację II modułów projektów wyłonionych w konkursach Polska pomoc rozwojowa 2014 oraz Edukacja Globalna 2014, dofinansowanie otrzymało 110 projektów na łączną kwotę 32 684 996 PLN, w tym:

• Konkurs „Polska pomoc rozwojowa 2015” – 20 078 058 PLN (56 projektów)
• Konkurs „Polska pomoc rozwojowa 2014” (II moduł) –  2 101 173 PLN (5 projektów)
• Konkurs „Wolontariat polska pomoc 2015” – 1 196 213 PLN (22 projekty)
• Konkurs „Edukacja globalna 2015” – 1 479 757 PLN (14 projektów)
• Konkurs „Edukacja globalna 2014” (II moduł) – 1 120 243 PLN (5 projektów)
• Konkurs „Pomoc humanitarna 2015” – 5 726 382 PLN (6 projektów)
• Konkurs „Pomoc humanitarna na rzecz Ukrainy 2015 r.” – 983 170 PLN (2 projekty)

Kanały dystrybucji

Główny kanał dystrybucji środków finansowych w ramach pomocy dwustronnej stanowiły uniwersytety, instytuty naukowe, badawcze i rozwojowe. W ten sposób przekazano niemal 37% środków przeznaczonych na dwustronną pomoc rozwojową. Na drugim miejscu znalazły się instytucje sektora finansów publicznych, w tym głównie ministerstwa i placówki zagraniczne, wydatkując 30% środków. Ważną rolę w kanale dystrybucji odegrały organizacje pozarządowe, które zrealizowały działania o wartości 18% pomocy dwustronnej. Pozostałe środki wydatkowano głównie za pośrednictwem organizacji międzynarodowych i stanowiły one 13% wartości dwustronnej ODA pomniejszonej o umowy kredytowe.

 

---

[1] Polska wpłaca jedną składkę do budżetu UE, bez rozróżniania na poszczególne programy, fundusze, czy instrumenty. Polski udział w oficjalnej pomocy rozwojowej Unii Europejskiej obliczany jest w następujący sposób: znając wielkość budżetu UE i wielkość polskiej składki można obliczyć jaki procent budżetu UE stanowi polska składka. Przy założeniu, że polski udział w oficjalnej pomocy rozwojowej UE jest taki sam jak udział w całym unijnym budżecie można go wyliczyć w oparciu o dane dotyczące wykonania budżetu UE. Szacunkowe dane dotyczące wykonania budżetu są aktualizowane w miarę napływania kolejnych raportów i sprawozdań Komisji Europejskiej, stąd też mogą podlegać znacznym zmianom.

[2] Wielkość wpłat państw członkowskich na Europejski Fundusz Rozwoju określana jest każdorazowo przez Komisję Europejską na podstawie szacunków potrzeb finansowych związanych z działaniami przewidzianymi w danej edycji Funduszu. Środki niewykorzystane w danej edycji nie są zwracane wpłacającym, lecz zaliczane na poczet kolejnej edycji Funduszu.