Polski Atom

Kontrolną i nadzorczą rolę pełnią również inne mniej znane organizacje międzynarodowe. Wśród nich są: 

•    Międzynarodowa Komisja Ochrony Radiologicznej (ICRP) wydająca zalecenia w zakresie ochrony radiologicznej, stanowiące podstawę przepisów międzynarodowych i krajowych,

•    Agencja Energii Jądrowej (NEA) przy Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, którą tworzy 30 spośród 34 państw członkowskich OECD (oprócz Chile, Estonii, Izraela i Nowej Zelandii). Jej zadaniem jest pomoc państwom członkowskim w tworzeniu i dalszym rozwoju naukowych, technologicznych oraz prawnych podstaw koniecznych do bezpiecznego, przyjaznego środowisku i ekonomicznego użycia energii jądrowej w celach pokojowych. IAEA i NEA ściśle współpracują ze sobą przyczyniając się do wymiany i rozpowszechniania informacji naukowych i technicznych. Celem współpracy obu agencji jest m.in. ustalanie wspólnych standardów bezpieczeństwa, wymogów dotyczących projektów instalacji jądrowych czy też unifikacja przepisów.

•    Zachodnioeuropejskie Stowarzyszenie Urzędów Dozoru Jądrowego (WENRA), które wspomaga wymianę doświadczeń między urzędami dozorowymi oraz wspomaga harmonizację przepisów europejskich w zakresie bezpieczeństwa jądrowego,

•    Międzynarodowe Towarzystwo Ochrony przed Promieniowaniem (IRPA),

•    Komitet Naukowy Narodów Zjednoczonych ds. Skutków Promieniowania Atomowego (UNSCEAR) – od 1955 r. prowadzi prace naukowo-badawcze nad skutkami zdrowotnymi narażenia na promieniowanie jonizujące. Upoważniony jest też do gromadzenia wszelkich danych dotyczących promieniotwórczości naturalnej i sztucznej w środowisku.

Prawne ramy funkcjonowania energetyki jądrowej w Polsce:

•    ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe , ustawa z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących oraz akty wykonawcze do w/w oraz innych powiązanych ustaw (rozporządzenia Rady Ministrów oraz poszczególnych ministrów).
Polska jest również sygnatariuszem międzynarodowych umów, które regulują rozwój energetyki jądrowej w naszym kraju. Są to między innymi:

•    Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej z 25 marca 1957 r., na podstawie którego państwa członkowskie oferują sobie wzajemną pomoc przy wdrażaniu wiedzy, infrastruktury i finansowaniu energetyki jądrowej,

•    Układ o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (NPT) – ratyfikowany przez Polskę 3 maja 1969 r., w kontekście energetyki jądrowej układ ów zobowiązał państwa posiadające broń jądrową do ułatwiania dostępu do pokojowych technologii jądrowych a także nakładał na państwa nieposiadające broni jądrowej, w tym Polskę, obowiązek przyjęcia środków niedopuszczających do przekształcenia pokojowych sposobów wykorzystania energii jądrowej w broń jądrową,

•    Konwencja o ochronie fizycznej materiałów jądrowych i obiektów jądrowych z 1987 r. regulująca kwestie związane z zabezpieczeniem reaktorów energetycznych i doświadczalnych przed możliwością ataku na ich wrażliwe elementy,

•    Konwencja Bezpieczeństwa Jądrowego (KBJ), sporządzona w Wiedniu dnia 20 września 1994 r., mająca na celu utrzymanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa w obiektach jądrowych, ustanowienie i utrzymanie zabezpieczeń przed zagrożeniami ze strony promieniowania jonizującego oraz zapobieganie awariom pociągającym za sobą skutki radiologiczne (konwencja nakłada na sygnatariuszy obowiązek uregulowania w krajowym systemie prawnym kwestii związanych z projektowaniem, budową i eksploatacją obiektów jądrowych),

•    Wspólna Konwencja bezpieczeństwa w postępowaniu z wypalonym paliwem jądrowym i bezpieczeństwa w postępowaniu z odpadami promieniotwórczymi, sporządzona w Wiedniu dnia 5 września 1997 r. (analogiczna do KBJ, ale dotyczy kwestii odpadów promieniotwórczych i wypalonego paliwa),

•    Międzynarodowa Konwencja w sprawie zwalczania aktów terroryzmu jądrowego z 2005 r.,

•    Konwencja o wczesnym powiadamianiu o awarii jądrowej, sporządzona w Wiedniu dnia 26 września 1986, która zobowiązuje państwa-sygnatariuszy do powiadamiania o zaistniałej awarii w obiekcie jądrowym na terytorium któregokolwiek z nich,

•    Konwencja o pomocy w przypadku awarii jądrowej lub zagrożenia radiologicznego, sporządzona w Wiedniu dnia 26 września 1986 r., zobowiązująca do udzielania wzajemnej pomocy przy usuwaniu skutków awarii przez państwa-sygnatariuszy,

•    Konwencja wiedeńska o odpowiedzialności cywilnej za szkodę jądrową, sporządzona w Wiedniu dnia 21 maja 1963 r. (wraz z protokołem zmieniającym z 12 września 1997), regulująca kwestie odpowiedzialności cywilnej operatora obiektu i państwa za szkody powstałe na skutek awarii.

Państwowa Agencja Atomistyki:

W Polsce instytucją nadzorującą przestrzeganie Prawa atomowego przez każdego użytkownika instalacji jądrowych jest Państwowa Agencja Atomistyki (PAA), która jest urzędem państwowego dozoru jądrowego. Przy PAA działa również Centrum ds. Zdarzeń Radiacyjnych (CEZAR), dostarczające danych niezbędnych do przeprowadzania oceny sytuacji radiacyjnej kraju (w strukturze CEZAR-u funkcjonuje sieć stacji monitoringu krajowego). Jest też podstawową komórką reagującą na zdarzenia, w wyniku których istnieje ryzyko narażenia na promieniowanie.

Zachęcamy Państwa do zapoznania się ze szczegółowymi zestawieniami dotyczącycmi prawa polskiego, europejskiego i międzynarodowego regulującego kwestie związane z obszarem energii jądrowej, które znajdują się w podzakładkach.