Polski Atom

Mostostal Kraków,  polskie przedsiębiorstwo budowlane:

• Zostało wybrane przez firmę Westinghouse jako jedna z siedmiu polskich firm, które będą wspierać budowę pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce na Pomorzu
• W przeszłości realizowało specjalny projekt jądrowy, mającym na celu zabezpieczenie pozostałości reaktora w Czarnobylu pod specjalną stalową kopułą. W latach 2015-2018 Mostostal Kraków wyprodukował i dostarczył ponad 5 500 ton konstrukcji stalowych kopuły zabezpieczającej reaktor nr 4 ukraińskiej elektrowni atomowej w Czarnobylu.

Filarem podstawowej działalności biznesowej Mostostalu Kraków jest prefabrykacja, dostawa i montaż konstrukcji stalowych. Spółka obecna jest w realizacjach dla przemysłu energetycznego, hutniczego, cementowego, chemicznego, czy obiektów mostowych. Mostostal Kraków działa na rynku od 1945 roku, posiada  know-how zarówno prefabrykacji, jak i montażu konstrukcji stalowych, odpowiednią certyfikacja i posiada odpowiednie referencje dla energetyki jądrowej. Przedsiębiorstwo aktywnie współpracowało z firmami Westinghouse i Bechtel w przygotowaniach oferty na produkcję oraz dostawę konstrukcji dla pierwszej polskiej elektrowni jądrowej projektu

W latach 2015-2018 Wytwórnia Konstrukcji Stalowych w Krakowie wyprodukowała i dostarczyła ponad 5 500 ton konstrukcji oraz kanałów technologicznych dla zabezpieczanego reaktora nr 4 ukraińskiej elektrowni atomowej w Czarnobylu. Firma realizowała jednocześnie kilka równoległych zamówień na tym projekcie. Mostostal Kraków SA dostarczył drugo- i trzeciorzędowe konstrukcje połączone z łukiem głównym oraz obudową. Dostarczone elementy w połączeniu z konstrukcją nośną stworzyły w pełni funkcjonalny obiekt gwarantując spełnienie walorów użytkowych.  Konstrukcja w 100% skręcana na miejscu budowy, składająca się z kilkunastu tysięcy elementów o zróżnicowanym asortymencie materiałów hutniczych, głównie  z  długich  na  12,5 m,  powlekanych  na  gorąco kształtowników o przekroju prostokątnym (RHS) oraz profili walcowanych. Konstrukcja wykonywana w klasie EXC-3 cynkowana na gorąco 70-250 µm.

Postawione przez zleceniodawcę wymagania techniczne dotyczące prefabrykowanej konstrukcji oraz wymagania jakości realizowanych prac były niezwykle wysokie – znacznie wyższe niż przy innych projektach, które Spółka miała okazję wykonywać w przemyśle petrochemicznym czy energetyce konwencjonalnej. Nie bez znaczenia było też określone promieniowanie radioaktywne na samym placu montażowym, co dodatkowo podnosiło poprzeczkę trudności w realizacji zadania.

„Prace montażowe prowadzone były w odległości 330 m od radioaktywnych zgliszczy. Kopuła została przesunięta na szynach nad istniejący sarkofag. Jest to największa w historii przesuwna budowla na świecie, porównywana swym rozmachem do budowy Wieży Eiffla. Najbardziej charakterystycznym momentem projektu było zamontowanie i nasunięcie nad uszkodzony reaktor sarkofagu w postaci stalowej kopuły o rozmiarach 150 m (szerokość) x 150 m (wysokość) x 250 m (rozpiętość) i wadze 60 tyś ton” poinformował Mostostal Kraków.

Projekt pod roboczą nazwą NOVARKA – nasunięcia ochronnej kopuły nad sarkofag zabezpieczający uszkodzony reaktor Nr 4 tejże elektrowni był realizowany przez konsorcjum 2 francuskich koncernów budowlanych w latach 2006 - 2018, które zaangażowały do tego zadania liczne podmioty ukraińskie jak również polskie, brytyjskie, holenderskie, niemieckie i czeskie. Finansowanie zadania, w kwocie 1 mld. EUR zapewnił Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju. Uczestniczące w zadaniu przedsiębiorstwa podkreślały, że stopień złożoności i trudności prac znacznie przekraczał wymagania obowiązujące przy budowie czy modernizacjach standardowych elektrowni atomowych – nawet w najnowszych technologiach.

W latach 2015-2016 w Mostostalu Kraków produkcja elementów stalowych dla potrzeb realizowanego projektu Novarka opierała się jedynie na siłach Wytwórni Konstrukcji Stalowych w Krakowie. W tym momencie firma dysponuje trzema wytwórniami, a potencjał wytwarzanych konstrukcji wzrósł do ponad 18 000 ton konstrukcji rocznie. Połączone siły fabryk w Krakowie, Kleszczowie oraz Radomsku dają dużo większe możliwości dla przyszłych projektów budowy elektrowni jądrowych. Firma od tego czasu pozyskała również nowe certyfikaty oraz przeszła szereg audytów Westinghouse, co ostatecznie pozwoliło jej znaleźć się wśród siedmiu wybranych w Polsce firm do budowy poszczególnych modułów bloków energetycznych

Włączenie polskiego przemysłu w światowe łańcuchy dostaw sektora jądrowego nie ogranicza się tylko do najbliższych geograficznie projektów w Europie. Również na tak odległych i trudnych rynkach, jak Japonia, Meksyk, Kanada czy Indie można znaleźć polskie komponenty wyprodukowane przez nasze przedsiębiorstwa. Dla przykładu wrocławskie fabryki General Electric wyprodukowały i dostarczyły w 2017 r stojan generatora do kanadyjskiej elektrowni jądrowej Darlington. W elektrowni tej zamontowano już korpus turbiny, której obróbkę termiczną wykonał w 2018 r. kędzierzyński Famet. Natomiast w styczniu 2019 r. warszawski APS Energia wyprodukował i wysłał stabilizatory zasilania UPS do Indii, które zostały zamontowane na budowanej tam elektrowni atomowej Kudankulam II. Nawet w okresie spowolnienia pandemicznego (rok 2020-2021) polskie firmy nie zwolniły tempa realizacji prac dla energetyki jądrowej, dla przykładu - polski oddział Ethos Energy wyprodukował 4 generatory prądu do fińskiej EJ Loviisa a Rockfin dostarczył oprzyrządowanie pomocnicze turbiny dla tureckiej EJ Akkuyu.

Polskie przedsiębiorstwa sygnalizują, że prace w sektorze jądrowym są bardziej wymagające niż w innych sektorach energetyki konwencjonalnej czy petrochemii, jednakże są one znacznie bardziej rentowne. Istotnym argumentem przemawiającym za podjęciem się współpracy z tą branżą jest znacznie dłuższa perspektywa realizacji projektu, co pozwala polskim firmom optymalniej zorganizować produkcję i alokować własne zasoby kadrowe. Zdobyte doświadczenia pozytywnie wpływają na jakość realizacji projektów w innych równie wymagających sektorach – lotniczym, kosmicznym czy off shore.

Wpis jest częścią serii niekomercyjnych artykułów prezentujących doświadczenie polskich firm w sektorze energetyki jądrowe. Jeśli chcesz umieścić informacje o swojej firmie, napisz e-maila na adresy: Jacek.zalewski@klimat.gov.pl i andrzej.sidlo@klimat.gov.pl. Warunkiem publikacji jest przekazanie informacji o realizowanych projektach jądrowych w ostatnich 5 latach działalności.