Polski Atom

Materiał informacyjny
opracowany przez Departament Energii Jądrowej
Ministerstwa Klimatu i Środowiska
17 listopada 2021 r.

BIEŻĄCY PRZEGLĄD WYDARZEŃ W ENERGETYCE JĄDROWEJ NA ŚWIECIE

USTAWA O INFRASTRUKTURZE WSPIERAJĄCEJ ENERGIĘ JĄDROWĄ STAJE SIĘ PRAWEM W USA

Prezydent USA Joe Biden podpisał ponadpartyjną ustawę o inwestycjach infrastrukturalnych i zatrudnieniu (znaną również jako Bipartisan Infrastructure Deal). Pakiet o wartości 1,2 biliona dolarów jest kluczową częścią prezydenckiego programu Build Back Better i obejmuje łącznie ponad 62 miliardy dolarów dla Departamentu Energii USA (DOE), aby zapewnić „bardziej sprawiedliwą przyszłość czystej energii”, w tym zapobiegać przedwczesnemu wycofywaniu istniejących elektrowni jądrowych oraz inwestowanie w zaawansowane projekty jądrowe.

Ustawa, określana przez Biały Dom jako „jednorazowa inwestycja w infrastrukturę i konkurencyjność naszego kraju”, została uchwalona przez Senat w sierpniu i przez Izbę Reprezentantów na początku tego miesiąca. Między innymi przeznacza 6 miliardów dolarów na zapobieganie przedwczesnemu wyłączaniu istniejących elektrowni jądrowych o zerowej emisji dwutlenku węgla.

Fundusze te, za pośrednictwem programu Civilian Nuclear Credit, będą dostępne dla zakładów, które w przeciwnym razie zostaną wyłączone na stałe, a są certyfikowane jako bezpieczne do kontynuowania działalności. Priorytetem będą elektrownie wykorzystujące paliwo produkowane w kraju, powiedział DOE. „Nasz naród już uzyskuje 27% swojej energii z kilkudziesięcioletnich elektrowni jądrowych i elektrowni wodnych. Są to krytyczne źródła czystej energii – ale w miarę starzenia się stają się droższe w utrzymaniu. Ryzykujemy utratę tych głównych źródeł wolnej od zanieczyszczeń energii i dobrze płatnych miejsc pracy. Porozumienie w sprawie infrastruktury zapewnia finansowanie zapewniające stałą dostępność tych źródeł czystej energii” – powiedział DOE.

POSTĘPY PRAC NA BUDOWIE HINKLEY POINT C

Firma EDF Energy pochwaliła się „efektem replikacji” przy seryjnej budowie elektrowni jądrowej, gdy zakończyła podnoszenie i umieszczenie pierwszego pierścienia budynku reaktora w bloku nr 2. Operacja ta została wykonana o 25% szybciej niż ta sama procedura dla bloku 1, podała firma.

„Budowa identycznej kopii pierwszego reaktora zwiększa wydajność i oszczędza czas”, powiedziała EDF Energy, ogłaszając osiągnięcie tego kluczowego etapu budowy. Pierścień ma średnicę 47 metrów, wysokość 17 metrów, a jego ciężar wynosi 575 ton. Został on podniesiony przez duży żuraw gąsienicowy, nazywany Big Carl. Do utworzenia budynku potrzebne będzie ustawienie jeszcze dwóch pierścieni, a następnie przykrycie go pokrywą.

Budowę EJ Hinkley Point C rozpoczęto w grudniu 2018 roku, a jej uruchomienie planowane jest w 2026 roku.

„Pierścień został zbudowany o 25% szybciej niż ta sama część w bloku nr 1, co pozwoliło wykonać tysiące godzin pracy mniej”, powiedziała firma, dodając: „Ten 'efekt replikacji' przyniesie korzyści identycznemu projektowi EJ Sizewell C w Suffolk”.

EJ Hinkley Point C składa się z dwóch reaktorów EPR, każdy o mocy 1630 MWe, a EJ Sizewell C ma być jej dokładną kopią, powiedział EDF Energy. Będzie również ponownie wykorzystywać sprzęt i siłę roboczą zaangażowane przy budowie Hinkley Point C.

NAJWIĘKSZY ROSYJSKI PRODUCENT STALI ZAINTERESOWANY ENERGIĄ JĄDROWĄ

Rosenergoatom zgodził się współpracować z największym rosyjskim producentem stali, koncernem NLMK, w zakresie dostaw czystej energii, w tym potencjalnie dostaw energii jądrowej do nowych obiektów w ogromnym zakładzie wydobywczym i przetwórczym Stoilensky. „Zwiększenie udziału niskoemisyjnych źródeł energii to jedna z priorytetowych inicjatyw Grupy NLMK” – podała firma. „Energia jądrowa jest jednym z głównych narzędzi dekarbonizacji, które obecnie odpowiada za jedną trzecią światowej niskoemisyjnej produkcji energii elektrycznej” – dodano.

NLMK wśród swoich celów wymienia „Minimalizację śladu środowiskowego, w tym redukcję jednostkowych emisji na tonę stali… do poziomu najlepszych dostępnych technologii UE”. Rosenergoatom ma już umowy na dostawę w tym roku ponad 3 TWh czystej energii elektrycznej do NLMK, co odpowiada produkcji elektrowni jądrowej o mocy około 380 MWe przy 90% współczynniku wykorzystania mocy. Porozumienie partnerskie, które firmy ogłosiły 12 listopada, może przynieść wzrost dostaw, gdy nowe zakłady w Stoilensky rozpoczną produkcję w 2027 lub 2028 roku, podały firmy.

ZAAWANSOWANE REAKTORY MOGĄ ZASTĄPIĆ ELEKTROWNIE WĘGLOWE W ZACHODNIEJ WIRGINII

Joe Manchin, przewodniczący senackiej komisji ds. energii i zasobów naturalnych powiedział, że zaawansowane reaktory jądrowe mają ogromny potencjał, aby zapewnić społecznościom w całym kraju bezemisyjną moc w obciążeniu podstawowym i dał jasno do zrozumienia, że oczekuje, iż nowe reaktory zastąpią przestarzałe elektrownie węglowe w jego rodzinnym stanie Zachodniej Wirginii.

Zachodnia Wirginia wytwarza około 96% swojej energii z węgla, ale American Nuclear Society poinformowało, że dwudziestoletni zakaz budowy elektrowni jądrowych musi zostać zniesiony, zanim stan będzie mógł powitać zaawansowany lub mały reaktor modułowy. „Chciałbym, żeby to się zmieniło” – powiedział demokrata Joe Manchin zauważając, że zakłady produkujące energię z węgla mają już istniejącą infrastrukturę.

Senator Manchin przemawiał na przesłuchaniu komisji w sprawie potencjalnych nieelektrycznych zastosowań cywilnej energetyki jądrowej. Powiedział, że istnieje „ogromna szansa” na wdrożenie nowych technologii w kraju i za granicą w celu promowania wzrostu zatrudnienia w USA, ponieważ popyt na technologie jądrowe, które redukują emisje i dostarczają produkty przemysłowe, takie jak wodór, surowce chemiczne, ciepłownictwo, oczyszczanie wody.

Shannon Bragg-Sitton z Idaho National Laboratory powiedziała podczas przesłuchania, że produkcją pierwotną w elektrowni jądrowej jest ciepło i „powinniśmy efektywnie wykorzystać to ciepło, gdy dążymy do dekarbonizacji przemysłu i głównie sektora transportu zależnego od paliw kopalnych”. Powiedziała, że zastosowania energii jądrowej poza siecią są rozległe i obejmują odsalanie, produkcję ekologicznego wodoru, produkcję paliw syntetycznych, produkcję ciepła i wodoru do procesów przemysłowych, takich jak produkcja stali i produkcja nawozów dla sektora rolniczego. Bragg-Sitton powiedziała również, że zaawansowane reaktory jądrowe, które są obecnie opracowywane – i których wdrożenie zaplanowano na następną dekadę – są zaprojektowane tak, aby działały w wyższych temperaturach, działały wydajniej i zapewniały większą elastyczność. Współpracując z odnawialnymi źródłami energii, takimi jak energia słoneczna i wiatrowa, te zaawansowane reaktory mogą między innymi zasilać mikrosieci w odizolowanych społecznościach, dostarczać ciepło i energię elektryczną do odległych projektów wydobywczych i pomagać w produkcji paliw syntetycznych.

NuScale Power z siedzibą w USA, deweloper SMR, powiedział niedawno, że budowanie SMR w „znacznej” liczbie elektrowni wykorzystujących paliwa kopalne, które przestaną działać pod koniec dekady i później, oznacza możliwość przeszkolenia i przekwalifikowania tamtejszych pracowników i zaoszczędzić miliony dolarów dzięki wykorzystaniu istniejącej infrastruktury.

„Możemy zaoszczędzić około 100 milionów dolarów, korzystając z niej” – powiedział dyrektor generalny John Hopkins. „Prowadzimy rozmowy z kilkoma potencjalnymi klientami”. NuScale przeprowadziło badanie w USA, które oszacowało, że średnio około 100 mln USD istniejącej infrastruktury elektrowni węglowej, takiej jak systemy dostarczania wody chłodzącej elektrowni, ochrona przeciwpożarowa i istniejące połączenie systemu przesyłowego, może zostać ponownie wykorzystane w elektrowni NuScale. Firma podpisała również szereg umów dotyczących potencjalnego wdrożenia SMR w Europie, w tym w kopalniach węgla w Polsce.

NOWA ENERGETYKA JĄDROWA WRACA NA AGENDĘ W NIDERLANDACH

Cztery partie polityczne w rozmowach o stworzeniu kolejnej koalicji rządowej w Niderlandach dyskutują o budowie „jednej lub dwóch nowych elektrowni jądrowych”, poinformował Volkskrant, powołując się na źródła zbliżone do negocjacji.

Jak stwierdziła gazeta, dyskusja dotyczy „nie tyle tego, czy należy je zbudować, ile tego, ile pieniędzy rząd chce zainwestować”. Gazeta stwierdziła, że zarówno prawicowa Liberalna VVD, jak i Chrześcijańscy Demokraci (CDA) chcą zbudować osiem bloków jądrowych i uczyniły to formalną częścią dyskusji „w nadziei, że jeden lub dwa się zmaterializują”.

Centrowa ChristenUnie co do zasady nie jest przeciwna energetyce jądrowej, ale socjal-liberalna partia D66 ma wątpliwości zarówno co do potrzeby, jak i kosztów.

Energetyka jądrowa wróciła na agendę polityczną Niderlandów w 2020 roku, kiedy posłowie przyjęli wniosek wzywający rząd do „poważnego spojrzenia” na uzasadnienie biznesowe budowy nowych elektrowni jądrowych.

Te elektrownie powinny być również budowane dzięki dotacjom rządowym, jak to ma miejsce w przypadku farm wiatrowych i słonecznych, powiedziały VVD i CDA, które przygotowały wniosek.

Raport z lipca 2021 r., zlecony przez posłów i przeprowadzony przez grupę obrachunkową KPMG, stwierdza, że energetyka jądrowa może odegrać rolę w dążeniu Holandii do ograniczenia emisji CO2 od 2030 r., ale tylko wtedy, gdy rząd dołoży się do kosztów i będzie poparcie społeczne dla planów budowy.

Raport stwierdza, że prowincje Brabancja Północna i Zelandia są otwarte na budowę elektrowni jądrowych na swoim terytorium, ale potrzebne będą gwarancje finansowe ze strony rządu.

Poparcie dla nowej elektrowni jądrowej jest szczególnie wysokie w gminie Borssele w Zelandii, gdzie znajduje się jednoblokowa elektrownia o mocy 482 MWe - jedyna elektrownia jądrowa w kraju, która rozpoczęła działalność komercyjną w 1973 roku i ma zostać zamknięta na stałe w 2033 roku.

W ubiegłym roku operator Borssele powiedział, że rząd powinien rozważyć pozostawienie tej elektrowni działającej dłużej niż planowano i budowę dodatkowych dwóch nowych bloków, każdy o mocy do 1500 MW. Według Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej w 2020 roku Borssele wyprodukowało 3,3% energii elektrycznej w Niderlandach.

MBIR ZAPEWNI INFRASTRUKTURĘ BADAWCZĄ PRZEZ 50 LAT

Rosyjska państwowa korporacja jądrowa Rosatom planuje wykorzystać pilotażowy, wielozadaniowy reaktor badawczy na neutronach prędkich MBIR (Многоцелевой Исследовательский Быстрый Реактор), do zapewnienia przemysłowi jądrowemu konkurencyjnej infrastruktury badawczej przez co najmniej następne 50 lat i przyciągnąć naukowców z całego świata.

Jurij Olenin, zastępca dyrektora generalnego Rosatomu ds. nauki i strategii, powiedział delegatom na konferencji poświęconej programowi naukowemu wielofunkcyjnego reaktora badawczego MBIR, że międzynarodowy park reaktorów badawczych staje się przestarzały i jest stopniowo likwidowany. Powiedział, że istnieje poważne zapotrzebowanie na nowe obiekty i światowy przemysł jądrowy potrzebuje potężnych, wysokostrumieniowych instalacji reaktorów badawczych.

W połączeniu z wysokostrumieniowym reaktorem PIK, który Rosja uruchomiła w lutym, „stworzymy niepowtarzalną okazję do przeprowadzania w naszym kraju badań neutronowych dowolnego typu” – powiedział, zauważając, że Rosatom podjął strategiczną decyzję o zapewnieniu partnerom zagranicznym dostępu do MBIR.

MBIR o mocy cieplnej 150 MW ma zostać uruchomiony w 2028 roku i według Rosatomu będzie jednym z najpotężniejszych reaktorów badawczych na świecie. Jest on budowany na terenie Instytutu Badawczego Reaktorów Atomowych (NIIAR) w Dimitrowgradzie w obwodzie Uljanowsk w zachodniej Rosji. Obiekt będzie wykorzystywany do opracowywania materiałów do reaktorów na neutronach prędkich IV generacji, co daje perspektywę znacznie bardziej efektywnego wykorzystania zasobów uranu i możliwości spalania aktynowców, które w przeciwnym razie są długożyciowym składnikiem wysokoaktywnych odpadów jądrowych.

MBIR będzie wykorzystywać głównie sód jako chłodziwo i wibracyjnie pakowane paliwo z mieszanki tlenków (VMOX). VMOX to rosyjska odmiana paliwa MOX, w której zmieszane proszki tlenku uranu i plutonu oraz świeży sproszkowany tlenek uranu są ładowane bezpośrednio do koszulki paliwowej pręta paliwowego, a nie są najpierw przetwarzane na pastylki paliwowe.

                                                                                  * * *

INNE WIADOMOŚCI

Chińska Państwowa Administracja Bezpieczeństwa Jądrowego skontrolowała przygotowania do wylania pierwszego betonu w bloku nr 2 w elektrowni China General Nuclear w San'ao w prowincji Zhejiang. Ministerstwo Ekologii i Środowiska stwierdziło, że inspekcja "położyła solidne podstawy do uzyskania pozwolenia na budowę bloku nr 2", podobnego do reaktora Hualong One bloku nr 1, którego budowa rozpoczęła się pod koniec grudnia ubiegłego roku. W tej lokalizacji zaplanowano w sumie sześć ciśnieniowych reaktorów wodnych Hualong One.

EDF przyznał hiszpańskiej firmie inżynieryjnej Tecnatom kontrakt o wartości ponad 30 mln GBP (40 mln USD) na przeprowadzenie kontroli przed uruchomieniem w elektrowni jądrowej Hinkley Point C, która jest budowana w Wielkiej Brytanii. Zgodnie z warunkami umowy ramowej, Tecnatom przeprowadzi badania nieniszczące na końcowym etapie prac budowlanych dla obu jednostek, przy wsparciu lokalnych i międzynarodowych partnerów w łańcuchu dostaw. Zakres zleconych prac koncentruje się na ocenie integralności elementów krytycznych zlokalizowanych w obwodach pierwotnym i wtórnym bloków jądrowych.

Ukraiński Energomashspetsstal wysłał metalowe puste skorupy, listwy i dna do produkcji generatorów pary, które docelowo zostaną wykorzystane w elektrowniach jądrowych WWER-1200 w Akkuyu w Turcji, Kudankulam w Indiach i Tianwan w Chinach. Łącznie 32 produkty o łącznej wadze 448 ton zostały wysłane z zakładu Energomashspetsstal w Kramatorsku w obwodzie donieckim do fabryk Atomenergomash w Rosji w celu produkcji.

Japoński gigant technologiczny Toshiba podzieli się na trzy firmy i umieści wszystkie prace związane z wytwarzaniem energii w firmie skupiającej się na infrastrukturze. Kolejna firma skupi się na urządzeniach elektronicznych i przechowywaniu danych, a trzecia będzie zarządzać udziałami Toshiby w innych firmach. Zmiana „odblokuje ogromną wartość poprzez usunięcie zbytniej złożoności”, powiedział rzecznik Toshiby, umożliwiając firmom bardziej skoncentrowane zarządzanie i sprawniejsze podejmowanie decyzji.

Opracowano w DEJ na podstawie: WNN, NucNet