Polski Atom

Materiał informacyjny
opracowany przez Departament Energii Jądrowej
Ministerstwa Klimatu i Środowiska
18 sierpnia 2021 r.

BIEŻĄCY PRZEGLĄD WYDARZEŃ W ENERGETYCE JĄDROWEJ NA ŚWIECIE

WIELKA BRYTANIA WPROWADZA REGULACJE DOTYCZĄCE ŻEGLUGI Z NAPĘDEM JĄDROWYM. Wielka Brytania rozpoczęła konsultacje w sprawie proponowanych przepisów dotyczących statków o napędzie jądrowym, które umożliwiłyby jednostkom pod banderą Wielkiej Brytanii korzystanie z tego źródła energii, a statkom międzynarodowym odwiedzanie jej portów. TESTY TURBIN ZAKOŃCZONE W CHIŃSKIM HTR-PM W demonstracyjnym reaktorze wysokotemperaturowym chłodzonym gazem (HTR-PM) w Shidaowan w chińskiej prowincji Shandong zakończono testy turbiny parowej wykorzystując parę niejądrową. Dwublokowa jednostka HTR-PM ma zostać uruchomiona jeszcze w tym roku. SZANOWANY NIEMIECKI INTELEKTUALISTA APELUJE O ENERGETYKĘ JĄDROWĄ W swoim felietonie dla Zeit online z 10 sierpnia Theo Sommer, szanowany redaktor naczelny Die Zeit, stwierdził, że Niemcy nadal potrzebują energetyki jądrowej. Pyta: „Czy w Niemczech w 2023 roku zgasną światła, ponieważ nie produkujemy już wystarczającej ilości energii elektrycznej?” Mówi, że zużycie energii elektrycznej wynosi w Niemczech obecnie około 580 TWh rocznie, podczas gdy Federalne Ministerstwo Gospodarki szacuje, że popyt wzrośnie o 15%, do 645-665 TWh w 2030 roku.

1. WIELKA BRYTANIA WPROWADZA REGULACJE DOTYCZĄCE ŻEGLUGI Z NAPĘDEM JĄDROWYM.

Wielka Brytania rozpoczęła konsultacje w sprawie proponowanych przepisów dotyczących statków o napędzie jądrowym, które umożliwiłyby jednostkom pod banderą Wielkiej Brytanii korzystanie z tego źródła energii, a statkom międzynarodowym odwiedzanie jej portów.

Brytyjska Agencja Morska i Straży Przybrzeżnej (Maritime & Coastguard Agency, MCA) stwierdza, że Wielka Brytania zobowiązuje się do umożliwienia przyjęcia nowych technologii, które producenci i właściciele statków mogą wybrać, aby spełnić wymagania prawne dotyczące zanieczyszczenia powietrza i emisji gazów cieplarnianych, a zatem ustanowi ramy regulacyjne, które będą wspierać statki o napędzie jądrowym, jako jedna z opcji paliwa alternatywnego.

W tym celu MCA chce stworzyć ustawodawstwo krajowe, które będzie odzwierciedlać postanowienia Międzynarodowej konwencji o bezpieczeństwie życia na morzu (International Convention for the Safety of Life at Sea, SOLAS) oraz Kodeksu bezpieczeństwa dla jądrowych statków handlowych (Code of Safety for Nuclear Merchant Ships) Międzynarodowej Organizacji Morskiej (International Maritime Organisation, IMO) - znanego również jako Kodeks jądrowy (Nuclear Code), do którego odnosi się konwencja. Sygnatariusze konwencji SOLAS są do tego zobowiązani, ale Wielka Brytania pozostała w tyle o około 40 lat, ponieważ nie dostosowała się do Kodeksu jądrowego z 1981 r.

Wypełnienie tej „luki regulacyjnej”, jak nazywa to MCA, spowodowałoby wprowadzenie gotowego zestawu regulacji przewidujących budowę i eksploatację brytyjskich statków wykorzystujących energię jądrową, a także statków o napędzie jądrowym z flagami innych krajów odwiedzających porty Wielkiej Brytanii.

Proponowane przepisy wprowadziłyby specjalny program prób jądrowych przed odbiorem, a także przeglądy w fazie budowy i testów w celu zapewnienia jakości i sprawdzenia, czy statek jest zbudowany zgodnie z wymaganiami. Przeprowadzane byłyby również regularne przeglądy jądrowej części statku podczas jego eksploatacji.

Sygnatariusze konwencji SOLAS są odpowiedzialni za upewnienie się, że statki pod ich banderą przestrzegają jej przepisów i są upoważnieni do sprawdzania statków innych państw, jeśli istnieją podstawy, by sądzić, że normy nie są spełniane.

MCA wprowadza klauzulę w proponowanym prawodawstwie, która przewiduje, że przepisy brytyjskie pozostaną zgodne z innymi krajami, jeśli zmienią się przepisy IMO.

Koszt zmiany byłby bardzo małe, twierdzi MCA, biorąc pod uwagę, że obecnie pod banderą Wielkiej Brytanii nie ma statków o napędzie jądrowym i nie ma żadnych opublikowanych planów budowy na najbliższe dziesięć lat. W związku z tym nie wpłynie to na żadną trwającą operację ani projekt.

MCA planuje dokonać przeglądu odpowiedzi na konsultacje w listopadzie i wprowadzić nowe przepisy w grudniu.

W marcu br. ogłoszono plany dotyczące budowy Earth 300 - 300-metrowego statku badawczego o napędzie jądrowym, którego wodowanie zaplanowano na 2025 r.

Źródło: https://www.world-nuclear-news.org/Articles/UK-introducing-regulation-for-nuclear-shipping

2. TESTY TURBIN ZAKOŃCZONE W CHIŃSKIM HTR-PM

W demonstracyjnym reaktorze wysokotemperaturowym chłodzonym gazem (HTR-PM) w Shidaowan w chińskiej prowincji Shandong zakończono testy turbiny parowej wykorzystując parę niejądrową. Dwublokowa jednostka HTR-PM ma zostać uruchomiona jeszcze w tym roku.

Płukanie turbiny parą niejądrową jest ważnym testem realizowanym w celu sprawdzenia jakości działania turbiny parowej i wszystkich konwencjonalnych systemów elektrowni (wyspy konwencjonalnej) przed uruchomieniem całego bloku energetycznego. Badanie weryfikuje jakość konstrukcji, wykonania i montażu turbozespołu parowego.

Turbina parowa HTR-PM osiągnęła prędkość operacyjną przy użyciu pary niejądrowej o godzinie 20.30 w dniu 14 sierpnia, ogłosił China Huaneng. Stwierdzono, że wszystkie parametry, takie jak moc i temperatura, osiągnęły dobre parametry; główne parametry ochrony były normalne; a układ silnika pomocniczego działał stabilnie.

Elektrownie jądrowe z wodnym reaktorem ciśnieniowym (PWR) zwykle do wytwarzania ciepła wykorzystują główne pompy obiegu pierwotnego wyspy jądrowej, a drugi obwód generatora pary wykorzystują do wytwarzania pary nasyconej jako źródła pary do testowania turbin parowych. Jednak ze względu na chłodzenie gazem i konstrukcję generatora pary HTR-PM nie mógł przeprowadzić płukania niejądrowego zgodnie ze zwykłą metodą testową stosowana w PWR. Zamiast tego do wytwarzania pary zastosowano specjalny podgrzewacz.

Budowa demonstracyjnej instalacji HTR-PM, w której znajdują się dwa małe reaktory o mocy termicznej 250 MWth napędzające pojedynczą turbinę o mocy 210 MWe, rozpoczęła się w grudniu 2012 r. Gazowy hel będzie używany jako chłodziwo obiegu pierwotnego. China Huaneng jest wiodącą organizacją w konsorcjum budującą jednostki demonstracyjne (z udziałem 47,5%), wraz z China Nuclear Engineering Corporation (CNEC) (32,5%) - spółką zależną China National Nuclear Corporation oraz Instytutem Technologii Jądrowych i Nowych Energii Uniwersytetu Tsinghua (20%), który jest liderem badań i rozwoju. Chinergy, wspólne przedsięwzięcie Tsinghua i CNEC, jest głównym wykonawcą wyspy jądrowej.

Testy funkcjonalne na zimno - mające na celu sprawdzenie układu i wyposażenia obwodu pierwotnego reaktora oraz wytrzymałości i szczelności rurociągów pomocniczych pod ciśnieniem wyższym niż ciśnienie projektowe - zostały zakończone w dwóch reaktorach HTR-PM odpowiednio w dniach 19 października i 3 listopada ub.r. W testach tego rodzaju w innych typach reaktorów wykorzystywana jest woda, podczas gdy w HTR-PM jako medium testowe zastosowano sprężone powietrze i niewielką ilość helu.

Testy funkcjonalne na gorąco symulujące temperatury i ciśnienia, jakim będą poddawane systemy reaktorów podczas normalnej pracy, rozpoczęły się w styczniu. Obejmują podwyższenie temperatury układu chłodzenia reaktora i przeprowadzenie kompleksowych testów w celu zapewnienia, że obwody chłodzenia i systemy bezpieczeństwa działają tak, jak powinny. Przeprowadzane są przed załadowaniem paliwa jądrowego, symulują termiczne warunki pracy elektrowni i pozwalają sprawdzić, czy wyspa jądrowa oraz konwencjonalne urządzenia i systemy spełniają wymagania projektowe.

W lokalizacji Shidaowan planowana jest budowa kolejnych 18 jednostek HTR-PM. Oprócz tego, Chiny proponują powiększoną wersję obiektu o nazwie HTR-PM600, w której jedna duża turbina o mocy 650 MWe jest napędzana przez około sześć bloków reaktorów HTR-PM. Studia wykonalności dotyczące wdrożenia HTR-PM600 są w toku dla lokalizacji Sanmen w prowincji Zhejiang; Ruijin w prowincji Jiangxi; Xiapu i Wan'an w prowincji Fujian; oraz Bai'an w prowincji Guangdong.

Źródło: https://www.world-nuclear-news.org/Articles/Turbine-tests-completed-at-Chinas-HTR-PM

3. SZANOWANY NIEMIECKI INTELEKTUALISTA APELUJE O ENERGETYKĘ JĄDROWĄ

W swoim felietonie dla Zeit online z 10 sierpnia Theo Sommer, szanowany redaktor naczelny Die Zeit, stwierdził, że Niemcy nadal potrzebują energetyki jądrowej. Pyta: „Czy w Niemczech w 2023 roku zgasną światła, ponieważ nie produkujemy już wystarczającej ilości energii elektrycznej?” Mówi, że zużycie energii elektrycznej wynosi w Niemczech obecnie około 580 TWh rocznie, podczas gdy Federalne Ministerstwo Gospodarki szacuje, że popyt wzrośnie o 15%, do 645-665 TWh w 2030 roku.

„To są najniższe szacunki potrzeb obecnie dyskutowane, wszyscy są zgodni co do jednego: planowana produkcja w żadnym wypadku nie będzie wystarczająca. Federalny Urząd Kontroli ostrzega przed przerwami w dostawach energii podczas transformacji energetycznej”. Wskazuje na znaczną lukę między celem 65% naszej energii ze źródeł odnawialnych „a procentem energii elektrycznej, który wydaje się być rzeczywiście możliwy do osiągnięcia ze źródeł odnawialnych”.

Sommer mówi, że brakuje energii z dwóch powodów: stopniowe wycofywanie energii jądrowej i węgla oznacza, że bezpieczna produkcja elektrowni spada, podczas gdy przejście na elektromobilność, postępująca cyfryzacja i rozwój gospodarki wodorowej zwiększają zużycie energii elektrycznej „w stopniu, który jest dziś nadal niemierzalny”.

Jesienią 2010 roku rząd federalny przedłużył okres eksploatacji 17 działających niemieckich bloków jądrowych, ale wiosną 2011 roku kanclerz Angela Merkel – „polityk przerażona katastrofą w Fukushimie” – przeforsowała natychmiastowe zamknięcie siedmiu najstarszych elektrowni i stopniowe wyłączanie wszystkich pozostałych do 2023 r. Kiedy sześć obecnie czynnych elektrowni – Brokdorf, Grohnde, Gundremmingen, Emsland, Neckarwestheim i Isar – zostanie wyłączonych w 2022 r., produkcja energii elektrycznej w Niemczech spadnie o około 12%.

Autor opisuje odejście Niemiec od energetyki jądrowej jako „całkowicie haniebne”. Zauważa, że Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA) odnotowuje, że 28 nowych państw chce rozpocząć programy energetyki jądrowej, podczas gdy na całym świecie działa 400 reaktorów jądrowych w 33 krajach, a nowe budowane są w 13 krajach, w tym w Wielkiej Brytanii, Francji, Finlandii i Słowacji. Jednocześnie Rolls-Royce opracowuje małe reaktory, podobnie jak Argentyna, Rosja i Chiny, USA również prowadzą badania nad technologią SMR.

Sommer mówi: „Niemiecki przemysł jądrowy, niegdyś ulokowany wśród światowych liderów, może tylko ssać swój kciuk. Bierze udział jedynie w projekcie ITER, którego długoterminowym celem jest reaktor termojądrowy, ale który nie będzie uruchomiony przed końcem naszego stulecia. W przyszłym roku z pewnością pojawi się pytanie, czy naprawdę chcemy lub możemy dotrzymać terminów wycofywania ostatnich elektrowni jądrowych”.

Pytanie jest pilne, bo Niemcy wycofują się też z węgla, ostatnie niemieckie kopalnie węgla kamiennego zostały zamknięte w 2018 r., a energetyka z węgla brunatnego ma się zakończyć do 2038 r. Pyta, skąd powinna pochodzić energia zastępcza, zwłaszcza że zapotrzebowanie rośnie szybko. Wskazuje na rosnącą elektromobilność, która ogromnie zwiększy zapotrzebowanie na energię elektryczną. „W Niemczech jest dziś milion pojazdów z napędem elektrycznym, do 2030 r. – kiedy wszystkie nowe samochody i ciężarówki mają jeździć bez udziału benzyny lub oleju napędowego – prawdopodobnie będzie ich 4,3 mln. Do tego dochodzi pożerająca moc ekspansja cyfryzacji i równie pożerające moc przejście na gospodarkę wodorową”.

Złudnym jest, że zielona energia mogłaby zastąpić energetykę węglową. „To wymagałoby 10 000 dodatkowych turbin wiatrowych i ogromnych obszarów. Ale nie dość, że brakuje miejsca na pełne zaopatrzenie w elektryczność z energii odnawialnej, to jeszcze mamy zbyt mało słonecznych godzin i zbyt wiele ciszy w pogodzie. Ponadto ukończono tylko jedną piątą linii przesyłowych z północy na południe, które powinny być gotowe do końca wycofywania się z elektrowni jądrowych – a Zieloni okłamują siebie i nas, jeśli uważają rozbudowę sieci za rozwiązanie problemu przesyłu".

Cytuje Christiana Brucha z Siemens Energy, który mówi, że wycofywanie energetyki jądrowej i węglowej oznacza utratę 40% mocy wytwórczych Niemiec. „Oznacza to: potrzebujemy technologii pomostowych, które poprowadzą nas w przyszłość bez emisji dwutlenku węgla bez zakłóceń gospodarczych i społecznych. Taką technologią pomostową jest gaz ziemny z rurociągów, którymi kiedyś będzie można transportować również wodór – ale także energia jądrowa, której główny problem, czyli unieszkodliwianie odpadów jądrowych, może być łatwiej rozwiązany za dwie lub trzy dekady niż obecnie”. Konkluduje: „Utrzymanie działania sześciu elektrowni jądrowych na razie umożliwiłoby roczne oszczędności rzędu 90 milionów ton CO₂ od 2023 roku. Byłby to konkretny i natychmiastowo skuteczny program ochrony klimatu”.

Żródła: https://www.neimagazine.com/news/newsrespected-german-intellectual-pleads-for-nuclear-8991276
https://www.zeit.de/politik/deutschland/2021-08/energiewende-klimaschutz-wahlkampf-atomausstieg-kohleausstieg-erneuerbare-energien-5vor8

Opracowano w DEJ na podstawie: WNN, NucNet, WNA, NEInt