Zapraszamy do zapoznania się z jądrowymi wiadomościami ze świata z 22 października 2021 r.
Materiał informacyjny
opracowany przez Departament Energii Jądrowej
Ministerstwa Klimatu i Środowiska
22 października 2021 r.
BIEŻĄCY PRZEGLĄD WYDARZEŃ W ENERGETYCE JĄDROWEJ NA ŚWIECIE
|
MAEA KOŃCZY PRZEGLĄD PRZED DŁUGOTERMINOWĄ EKSPLOATACJĄ SŁOWEŃSKIEJ ELEKTROWNI KRŠKO Misja przeglądowa Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) o nazwie Pre-SALTO (Safety Aspects of Long Term Operation - Aspekty bezpieczeństwa przy długotrwałej eksploatacji) zakończyła przegląd długoterminowego bezpieczeństwa operacyjnego w elektrowni jądrowej Krško w Słowenii. NOWE INICJATYWY W ZAKRESIE RADIOIZOTOPÓW W Kanadzie, Niemczech, Japonii i USA ogłoszono odrębne krajowe i międzynarodowe inicjatywy mające na celu wspieranie rozwoju i produkcji radioizotopów medycznych. Obejmują one federalną nagrodę w wysokości 35 mln USD na wsparcie komercyjnej produkcji molibdenu-99 (Mo-99) w USA; nową technikę produkcji aktynu-225 (Ac-225) opartą na akceleratorze liniowym w Japonii; oraz kanadyjsko-niemiecką współpracę mającą na celu zbadanie możliwości produkcji Ac-225. PREZYDENT SERBII CHCE UDZIAŁÓW W PROJEKCIE BUDOWY NOWYCH REAKTORÓW W WĘGIERSKIM PAKS Prezydent Serbii Aleksandar Vucic powiedział, że Serbia zamierza zaproponować Budapesztowi udział w projekcie budowy nowych reaktorów w węgierskiej elektrowni jądrowej Paks. BRYTYJSKI SONDAŻ POKAZUJE, ŻE SPRZECIW WOBEC ENERGETYKI JĄDROWEJ OPIERA SIĘ NA BŁĘDNYCH ZAŁOŻENIACH Dwie trzecie Brytyjczyków (65%) uważa, że energetyka jądrowa powinna odgrywać rolę w krajowej strategii przeciwdziałania zmianom klimatycznym - wynika z sondażu, który sugeruje, że znaczna część sprzeciwu wobec energetyki jądrowej może opierać się na błędnym założeniu, że jest ona znaczącym emitentem dwutlenku węgla, a zatem większa świadomość mogłaby zmniejszyć obiekcje. FORUM NEA O ZAANGAŻOWANIU INTERESARIUSZY W KWESTIE GOSPODAROWANIA ODPADAMI PROMIENIOTWÓRCZYMI Zaangażowanie interesariuszy w podejmowanie decyzji dotyczących energetyki jądrowej jest kwestią o rosnącym znaczeniu globalnym. W tym kontekście Forum NEA ds. Zaufania Interesariuszy (FSC) ułatwia wymianę doświadczeń w zakresie decyzji i podejść do gospodarowania odpadami promieniotwórczymi i prowadzenia działań likwidacyjnych. |
1. MAEA KOŃCZY PRZEGLĄD PRZED DŁUGOTERMINOWĄ EKSPLOATACJĄ SŁOWEŃSKIEJ ELEKTROWNI KRŠKO
Misja przeglądowa Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) o nazwie Pre-SALTO (Safety Aspects of Long Term Operation - Aspekty bezpieczeństwa przy długotrwałej eksploatacji) zakończyła przegląd długoterminowego bezpieczeństwa operacyjnego w elektrowni jądrowej Krško w Słowenii.
Przegląd został przeprowadzony na wniosek operatora elektrowni, przedsiębiorstwa Nuklearna Elektrarna Krško (NEK).
Budowa elektrowni w Kršku rozpoczęła się w 1975 roku, a elektrownia została podłączona do sieci w 1981 roku. Krško, jedyna słoweńska elektrownia jądrowa, jest współwłasnością sąsiedniej Chorwacji i wyposażona jest w jeden reaktor wodny ciśnieniowy o mocy 696 MWe. NEK planuje przedłużyć działalność elektrowni do 2043 roku.
Misje Pre-SALTO odbywają się przed wejściem elektrowni w okres długoterminowej eksploatacji (LTO). Krško wejdzie w okres LTO w 2023 roku.
Podczas misji w dniach 4-14 października międzynarodowy zespół dokonał przeglądu przygotowania, organizacji i programów zakładu do bezpiecznego LTO i stwierdził, że pracownicy zakładu są profesjonalni i otwarci na sugestie dotyczące usprawnień.
"Zaobserwowaliśmy, że operator terminowo wdraża przygotowania do bezpiecznego LTO" - powiedział kierownik zespołu i inspektor ds. bezpieczeństwa jądrowego MAEA Martin Marchena. "Szereg działań związanych z zarządzaniem starzeniem się instalacji już teraz spełnia standardy bezpieczeństwa MAEA w zakresie LTO. Zespół SALTO zachęca załogę elektrowni do zajęcia się ustaleniami przeglądu i postępu w realizacji wszystkich pozostałych działań na rzecz bezpiecznego LTO."
Dziesięcioosobowy zespół - składający się z ekspertów z Belgii, Węgier, Pakistanu, Hiszpanii, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii oraz trzech pracowników MAEA - zidentyfikował dobre praktyki i osiągnięcia, które zostaną przekazane branży jądrowej na całym świecie, w tym:
- Elektrownia posiada dobrze zorganizowany i kompleksowy program działań proaktywnych i reaktywnych w zakresie zarządzania starzeniem się kabli związanych z bezpieczeństwem.
- Elektrownia stworzyła sprawnie działający portal intranetowy, który oferuje wszystkim pracownikom dostęp do odpowiednich aplikacji, programów, dokumentów, procedur, danych i zapisów dotyczących zarządzania.
- Program zarządzania starzeniem się generatora pary w zakładzie świadczy o silnym zaangażowaniu w dążenie do doskonałości, a kilka działań w ramach tego programu przekracza międzynarodowe normy bezpieczeństwa.
Zespół przedstawił również zalecenia mające na celu dalsze wzmocnienie przygotowań do zapewnienia bezpieczeństwa LTO:
- Elektrownia powinna zapewnić szczegółowe planowanie zarządzania trzecim okresowym przeglądem bezpieczeństwa, który ma się rozpocząć w 2022 r. w ramach wsparcia przygotowań do LTO.
- Elektrownia powinna zakończyć przeglądy zarządzania starzeniem się struktur, systemów i komponentów.
- Zakład powinien wdrożyć efektywne zarządzanie wiedzą w celu wsparcia LTO.
Na zakończenie misji projekt raportu został przekazany kierownictwu elektrowni oraz słoweńskiej Administracji Bezpieczeństwa Jądrowego (SNSA), krajowemu organowi regulacyjnemu ds. energii jądrowej. Obie organizacje będą miały możliwość przedstawienia rzeczowych uwag do projektu, a sprawozdanie końcowe zostanie przedstawione w ciągu trzech miesięcy.
2. NOWE INICJATYWY W ZAKRESIE RADIOIZOTOPÓW
W Kanadzie, Niemczech, Japonii i USA ogłoszono odrębne krajowe i międzynarodowe inicjatywy mające na celu wspieranie rozwoju i produkcji radioizotopów medycznych. Obejmują one federalną nagrodę w wysokości 35 mln USD na wsparcie komercyjnej produkcji molibdenu-99 (Mo-99) w USA; nową technikę produkcji aktynu-225 (Ac-225) opartą na akceleratorze liniowym w Japonii; oraz kanadyjsko-niemiecką współpracę mającą na celu zbadanie możliwości produkcji Ac-225.
Biuro Bezpieczeństwa Jądrowego Departamentu Energii USA (National Nuclear Security Administration - NNSA) przyznał 35 mln USD firmie SHINE Technologies z Wisconsin, która będzie wspierać komercyjną produkcję Mo-99, aby pomóc w ustanowieniu niezawodnych dostaw tego izotopu, podała agencja. Jest to trzecia z czterech umów, odkąd NNSA w lipcu 2020 r. ogłosiła, że udostępni fundusze dla przemysłu w celu rozpoczęcia krajowej produkcji Mo-99 na skalę komercyjną - wcześniej pozyskiwanego z zagranicy - do końca 2023 r. Następuje to po dwóch umowach o współpracy o łącznej wartości 37 mln USD dla NorthStar Medical Technologies, które zostały ogłoszone w sierpniu. Negocjacje w sprawie czwartej umowy są w toku, powiedział przedstawiciel NNSA.
Mo-99 jest wykorzystywany w ponad 40 000 procedur medycznych w USA każdego dnia, w tym w diagnostyce nowotworów i chorób serca. W 2012 roku Kongres USA nakazał NNSA ustanowienie programu wspierającego rozwój krajowej produkcji komercyjnej Mo-99 bez użycia wysoko wzbogaconego uranu, który jest postrzegany jako ryzyko proliferacji. Program Mo-99 NNSA jest realizowany przez Biuro Nierozprzestrzeniania Broni Jądrowej (Office of Defense Nuclear Nonproliferation).
"Ta umowa o współpracy to potrójna wygrana dla Stanów Zjednoczonych" - powiedziała podsekretarz DOE ds. bezpieczeństwa jądrowego i administrator NNSA Jill Hruby. "Dalsze partnerstwo NNSA z SHINE pomoże zapewnić, że lekarze i pacjenci otrzymają izotopy medyczne, których potrzebują, że izotopy te są produkowane bez użycia wrażliwego na rozprzestrzenianie wysoko wzbogaconego uranu, a produkcja jest realizowana w Stanach Zjednoczonych."
Nowa droga do Ac-225
Ac-225 jest niezwykle rzadkim radioizotopem emitującym cząstki alfa, który może być stosowany w celowanej terapii alfa (TAT), nowym rodzaju terapii, w której emiter cząstek alfa jest połączony z substancją taką jak przeciwciało monoklonalne, aby przenieść emiter alfa do komórek docelowych. Umożliwia to bardzo precyzyjne leczenie nowotworów przy minimalnym wpływie na otaczające zdrowe tkanki. Badania przedkliniczne wykazały, że TAT jest niezwykle skuteczny w zwalczaniu niektórych form nowotworów, które trudno leczyć za pomocą istniejących metod.
Japońska firma Hitachi Ltd, Uniwersytet Tohoku i Uniwersytet w Kioto ogłosiły wczoraj opracowanie opartej na akceleratorze liniowym metody produkcji Ac-225, która nie wymaga użycia technologii jądrowych. Metoda ta, wykorzystująca do napromieniowania radonu-226 bardzo przenikliwy rodzaj promieniowania znany jako promieniowanie bremsstrahlung, została opracowana przez Hitachi, Centrum Badawcze Nauk Elektronowo-Fotonowych Uniwersytetu Tohoku oraz Instytut Zintegrowanej Radiacji i Nauk Jądrowych Uniwersytetu Kioto dzięki zastosowaniu doświadczenia i technologii Hitachi z dziedziny terapii cząsteczkowej i wytwarzania energii jądrowej.
Technika ta jest nie tylko wydajną metodą produkcji Ac-225, ale również nie wytwarza trudnych do oddzielenia zanieczyszczeń, dzięki czemu uzyskuje się produkt wysokiej jakości.
Zespół przeprowadził test proof-of-principle na produkcji Ac-225 przy użyciu Ra-226 i wykorzystał wnioski z testu do pomyślnej produkcji około 370 kBq izotopu - ilości, która według naukowców jest wystarczająca do przyszłej oceny jego zastosowania w produktach farmaceutycznych. Jest to "duży krok naprzód" w kierunku komercyjnego zastosowania tej metody produkcji, jak twierdzi zespół, szacując, że technika ta umożliwiłaby wyprodukowanie w ciągu jednego dnia odpowiednika obecnej rocznej produkcji Ac-225, czyli około 63 GBq.
Hitachi poinformowało, że niektóre z tych wyników zostaną zaprezentowane podczas 34. dorocznego kongresu Europejskiego Stowarzyszenia Medycyny Nuklearnej, który odbędzie się jeszcze w tym miesiącu.
Partnerstwo kanadyjsko-niemieckie
Niezależnie od tego, niemiecka firma biotechnologiczna ITM Isotope Technologies Munich SE oraz organizacja zajmująca się nauką i technologią nuklearną Canadian Nuclear Laboratories (CNL) podpisały porozumienie w celu zbadania możliwości rozwoju i produkcji na skalę przemysłową Ac-225. Na mocy protokołu obie organizacje będą współpracować nad rozwojem, produkcją i dystrybucją tego radioizotopu medycznego.
Jednym z największych wyzwań w wykorzystaniu pełnego potencjału emitera alfa jest zapewnienie jego dostaw, twierdzą obie organizacje, dodając, że razem posiadają wiedzę i infrastrukturę, aby w wystarczającym stopniu ominąć tę przeszkodę.
Prezes i dyrektor generalny CNL Joe McBrearty powiedział, że umowa będzie wykorzystywać możliwości CNL w zakresie rozwoju radiochemii, analizy radioizotopowej i zarządzania produktami ubocznymi. "Współpracując z ITM, mamy nadzieję wykorzystać te możliwości, aby przyspieszyć rozwój tego obiecującego nowego izotopu i stworzyć komercyjną linię produkcyjną dla wyrobu, który naszym zdaniem będzie stanowić przełom w leczeniu nowotworów" - powiedział.
Dyrektor generalny ITM, Steffen Schuster, powiedział, że firma z niecierpliwością czeka na możliwość podzielenia się swoim doświadczeniem w globalnej produkcji i dostawie radioizotopów w ramach wspólnej misji zbadania "niewykorzystanego dotąd potencjału" Ac-225, powszechnie określanego jako "najrzadszy lek na świecie". "Jesteśmy chętni, aby pokazać wartość terapeutyczną tego radioizotopu, który naszym zdaniem ma potencjał do odblokowania rewolucyjnych metod leczenia TAT" - powiedział.
Źródło: https://world-nuclear-news.org/Articles/New-isotope-initiatives-address-supply-challenges
3. PREZYDENT SERBII CHCE UDZIAŁÓW W PROJEKCIE BUDOWY NOWYCH REAKTORÓW W WĘGIERSKIM PAKS
Prezydent Serbii Aleksandar Vucic powiedział, że Serbia zamierza zaproponować Budapesztowi udział w projekcie budowy nowych reaktorów w węgierskiej elektrowni jądrowej Paks.
Vucic powiedział telewizji Prva, że Serbia chce objąć 5-10% udziałów w projekcie budowy dwóch dostarczanych przez Rosję reaktorów w Paks 2.
"Spróbujemy porozmawiać z Węgrami" - powiedział. "Oni budują Paks 2 z Rosjanami, a ja zamierzam zasugerować, że będziemy w to zaangażowani z 5% lub 10%, czyli od 500 mln euro do 1 mld euro, abyśmy mogli wykorzystać część wytwarzanej tam energii elektrycznej".
Budapeszt chce rozbudować zakład w Paks, który ma już cztery bloki dostarczane przez Rosję, o dwa rosyjskie reaktory WWER. Większą część projektu o wartości 12,5 mld euro sfinansuje rosyjska pożyczka w wysokości 10 mld euro, której udzieli rosyjski państwowy koncern jądrowy Rosatom.
Węgierski urząd dozoru jądrowego oświadczył niedawno, że przed wydaniem zezwolenia na planowaną budowę obu nowych reaktorów konieczne są w niektórych obszarach dalsze oceny i analizy.
Po 15-miesięcznym przeglądzie dokumentacji budowlanej Urząd Energii Atomowej stwierdził, że wniosek jest pod wieloma względami poprawny, ale przed wydaniem zgody zwróci się o dodatkowe informacje do spółki zarządzającej projektem, Paks II Atomeromu Zrt.
Urząd przedłużył już okres przeglądu, który rozpoczął się, gdy wniosek o licencję został złożony w czerwcu 2020 r., o trzy miesiące tj. do września 2021 r.
"Aby urząd mógł mieć pewność, że wszystkie warunki są całkowicie spełnione, w niektórych obszarach potrzebne są dalsze oceny i analizy" - napisano w oświadczeniu na stronie internetowej.
W wyniku katastrofy w Czarnobylu w 1986 r. Serbia przyjęła w 1989 r. ustawę zakazującą budowy elektrowni jądrowych. Posiada jeden zlikwidowany reaktor badawczy i drugi, który został tymczasowo zamknięty.
4. BRYTYJSKI SONDAŻ POKAZUJE, ŻE SPRZECIW WOBEC ENERGETYKI JĄDROWEJ OPIERA SIĘ NA BŁĘDNYCH ZAŁOŻENIACH
Dwie trzecie Brytyjczyków (65%) uważa, że energetyka jądrowa powinna odgrywać rolę w krajowej strategii przeciwdziałania zmianom klimatycznym - wynika z sondażu, który sugeruje, że znaczna część sprzeciwu wobec energetyki jądrowej może opierać się na błędnym założeniu, że jest ona znaczącym emitentem dwutlenku węgla, a zatem większa świadomość mogłaby zmniejszyć obiekcje.
Sondaż przeprowadzony przez londyńską firmę analityczną YouGov ukazał się w momencie, gdy rząd rozważa długofalowe plany budowy nowych reaktorów w Sizewell C i przyspiesza wybór lokalizacji dla pierwszej elektrowni termojądrowej. Jedna trzecia badanych (34%) twierdzi, że energia jądrowa powinna odgrywać główną rolę w próbach uczynienia brytyjskiej energii elektrycznej niskoemisyjną lub bezemisyjną - na równi z odnawialnymi źródłami energii, takimi jak energia słoneczna i wiatrowa.
Kolejne 31% chciałoby, aby odgrywała ona mniej kluczową rolę. Tylko 12% Brytyjczyków twierdzi, że nie powinno się w ogóle wytwarzać energii jądrowej.
Nastroje antyjądrowe są najwyższe wśród laburzystów (16%) i głosujących na "Remain" (14%), a także wśród kobiet (14%). Z kolei wyborcy Partii Konserwatywnej (45%) i mężczyźni (45%) znacznie częściej popierają uczynienie z energetyki jądrowej ważnego elementu brytyjskiej strategii.
W sondażu badano również świadomość ludzi na temat energii jądrowej jako niskoemisyjnego źródła energii. Niewiele mniej niż połowa Brytyjczyków (46%) uważa, że energia jądrowa jest zeroemisyjna (14%) lub niskoemisyjna (36%). Trzech na dziesięciu uważa, że jest to energia umiarkowanie (14%) lub wysokoemisyjna (16%). Energia jądrowa uzyskała również wyższy odsetek odpowiedzi "nie wiem" niż inne źródła energii, o które pytano (23% w porównaniu do 14-17%).
Dla porównania, 80-81% respondentów uważa, że energia słoneczna i wiatrowa jest zeroemisyjna lub niskoemisyjna, a 2-6% twierdzi tak samo w przypadku gazu, ropy i węgla.
Przekonanie, że energia jądrowa powoduje większe emisje dwutlenku węgla, jest większe wśród tych, którzy nie chcą, by stanowiła ona część brytyjskiego miksu energetycznego: 46%, w porównaniu do zaledwie 21%, którzy chcieliby, aby odgrywała ona dużą rolę i 33%, którzy chcieliby, aby odgrywała ona niewielką rolę.
"Sugeruje to, że znaczna część sprzeciwu wobec energii jądrowej może opierać się na błędnym założeniu, że jest ona istotnym emitentem dwutlenku węgla, a zatem większa świadomość mogłaby zmniejszyć obiekcje" - powiedział przedstawiciel YouGov. "Niemniej jednak, nadal będzie wielu, których obawy dotyczące energii jądrowej wynikają z innych kwestii, takich jak odpady radioaktywne lub ryzyko poważnej awarii elektrowni".
5. FORUM NEA O ZAANGAŻOWANIU INTERESARIUSZY W KWESTIE GOSPODAROWANIA ODPADAMI PROMIENIOTWÓRCZYMI
Zaangażowanie interesariuszy w podejmowanie decyzji dotyczących energetyki jądrowej jest kwestią o rosnącym znaczeniu globalnym. W tym kontekście Forum NEA ds. Zaufania Interesariuszy (FSC) ułatwia wymianę doświadczeń w zakresie decyzji i podejść do gospodarowania odpadami promieniotwórczymi i prowadzenia działań likwidacyjnych.
W dniach 12-14 października 2021 r. odbyło się doroczne posiedzenie plenarne grupy, na którym omówiono jej bieżące prace oraz postępy poczynione w zakresie działań dotyczących zaangażowania młodzieży oraz zaangażowania interesariuszy w procesy likwidacji instalacji jądrowych i zarządzania informacją o odpadach promieniotwórczych. Program spotkania obejmował również krajowe aktualizacje na tematy istotne dla pracy FSC.
Sesja tematyczna na temat roli administracji regionalnych w konsultacjach społecznych była jednym z najważniejszych punktów spotkania. Uczestnicy zgodzili się, że procedury wyboru lokalizacji dla rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami promieniotwórczymi muszą opierać się na szerokich konsultacjach - włączając w te dyskusje nie tylko społeczności lokalne, ale również regionalne podmioty zarządzające i administracyjne.
Inna sesja tematyczna skupiła się na symbolicznym wymiarze języka używanego w związku z odpadami promieniotwórczymi i działaniami likwidacyjnymi. Kluczowe pojęcia związane z gospodarką odpadami promieniotwórczymi mogą mieć znaczenie symboliczne wykraczające poza definicje słownikowe, a także mogą być różnie interpretowane przez różne grupy interesariuszy. W związku z tym, w celu rozwoju programów gospodarowania odpadami, kluczowe znaczenie ma zrozumienie potrzeb lokalnych społeczności oraz działania komunikacyjne.
W nadchodzących miesiącach FSC zorganizuje również kilka międzynarodowych warsztatów, w tym warsztaty krajowe w Finlandii w kwietniu 2022 r., wspólne warsztaty z grupą integracyjną ds. bezpieczeństwa (IGSC) w Szwajcarii w maju 2022 r. oraz warsztaty krajowe w Belgii w październiku 2022 r. Grupa będzie również uczestniczyć w organizacji szóstej międzynarodowej konferencji na temat podziemnych składowisk odpadów (ICGR), która odbędzie się w Helsinkach w kwietniu 2022 r.
Opracowano w DEJ na podstawie: Nei, WNN, NucNet, NEA