Polski Atom

Materiał informacyjny
opracowany przez Departament Energii Jądrowej
Ministerstwa Klimatu i Środowiska

5 kwietnia 2022 r.

I. Bieżące Wydarzenia w Energetyce Jądrowej na Świecie

1. USA i Filipiny zacieśniają współpracę jądrową

Stany Zjednoczone i podpisały 10 marca protokół ustaleń w sprawie strategicznej cywilnej współpracy jądrowej z Filipinami, aby wspomóc rozwój ich programu energetyki jądrowej.

Pod Memorandum of Understanding podpisy złożyli: Bonnie Jenkins, Podsekretarz stanu ds. kontroli zbrojeń i bezpieczeństwa międzynarodowego w Departamencie Stanu oraz Gerardo D. Erguiza, Podsekretarz ds. energii Filipin.

Na ceremonii podpisania był również obecny ambasador Filipin w Stanach Zjednoczonych Jose Manuel G. Romualdez, który stwierdził, że aby zapewnić stabilny i ekologiczny wzrost gospodarczy Filipiny muszą zintensyfikować prace w zakresie zabezpieczania niezawodnych i zrównoważonych źródeł energii, w tym energii jądrowej. Poprzez współpracę ze Stanami Zjednoczonymi kraj ten ma nadzieję zapewnić pokojowe wykorzystanie energii jądrowej i zrealizować swoje cele dekarbonizacji.

28 lutego prezydent Filipin Rodrigo Duterte podpisał dekret wykonawczy dotyczący planowanego wycofania elektrowni węglowych z bilansu energetycznego. Filipiny uczestniczyły w listopadowej konferencji COP26, na której potwierdziły swoje zobowiązanie „odchodzenia od najbrudniejszych paliw kopalnych na świecie”.

Zgodnie z tym dekretem, „… uznawana jest konkurencyjna pozycja energetyki jądrowej, a doświadczenia krajów wysoko rozwiniętych pokazują, że energetyka jądrowa może być niezawodnym, konkurencyjnym kosztowo i przyjaznym dla środowiska źródłem energii”.

Prezydent w swoim dekrecie zlecił Departamentowi Energii Filipin opracowanie i wdrożenie programu jądrowego w ramach Filipińskiego Planu Energetycznego. Ponadto wezwał Międzyagencyjny Komitet ds. Programu Energetyki Jądrowej do zbadania możliwości uruchomienia nigdy nie załadowanej paliwem elektrowni jądrowej Bataan, która została ukończona, ale została zamknięta w połowie lat osiemdziesiątych.

2. Teren przydzielony w Temelínie pod przyszłe SMR

Czeski koncern energetyczny ČEZ wydzielił teren w elektrowni jądrowej Temelín jako potencjalną lokalizację dla pierwszego małego reaktora modułowego (SMR) w Republice Czeskiej. Zdaniem zarządu lokalizacja nie wpłynie na plany budowy dwóch kolejnych dużych jednostek.

ČEZ podpisał protokoły ustaleń w sprawie SMR z NuScale we wrześniu 2019 r. i w lutym 2020 r. Posiada również umowy o współpracy z GE Hitachi, Rolls-Royce, EDF, Korea Hydro & Nuclear Power i Holtec.

31 marca koncern poinformował Region Południowoczeski o swoich zamierzeniach w sprawie budowy SMR. Firma twierdzi, że Temelín jest sprawdzonym obiektem jądrowym oferującym stabilne podłoże geologiczne i doświadczony personel operacyjny. Działanie to w żaden sposób nie koliduje z jego planami budowy dwóch nowych standardowych bloków na terenie Temelína.

Dwa tygodnie temu ogłoszono przetarg na budowę nowego bloku jądrowego w EJ Dukovany.

Republika Czeska ma sześć reaktorów jądrowych – w tym dwa w Temelinie – wytwarzających około jednej trzeciej energii elektrycznej kraju. Planowane są trzy nowe reaktory, w tym dwa w Temelinie i jeden w Dukovanach, celem jest, aby prawie 60% energii elektrycznej w kraju pochodziło z energetyki jądrowej.

3. Nowatorska metoda pozwala na redukcję odpadów z produkcji izotopów

Nowa metoda ekstrakcji molibdenu-99 (Mo-99) z tarcz wykonanych z uranu niskowzbogaconego (LEU), opracowana przez naukowców z Politechniki Monachijskiej (TUM), może znacznie zmniejszyć ilość odpadów promieniotwórczych wytwarzanych podczas produkcji tego izotopu. Mo-99 jest prekursorem medycznego radioizotopu technetu-99m (Tc-99m) używanego w ponad 85% wszystkich badań diagnostycznych medycyny nuklearnej.

Tc-99m ma krótki okres połowicznego rozpadu, jest więc wytwarzany z rozpadu Mo-99 w tak zwanych generatorach technetu, dostarczanych do szpitali, w których izotop ma być używany. Większość światowego Mo-99 - który sam ma okres półrozpadu tylko 66 godzin - jest wytwarzana przez napromieniowanie tarcz uranowych w silnym strumieniu neutronów w reaktorach badawczych.

Wysoko wzbogacony uran (HEU) tradycyjnie używany jako paliwo w tych reaktorów badawczych i wykorzystywany do produkcji tarcz do napromieniowania w procesie produkcji Mo-99, jest postrzegany jako zagrożenie proliferacyjne (może być teoretycznie wykorzystany również do konstrukcji broni jądrowej).

Na całym świecie podejmowane są wysiłki, aby zminimalizować użycie HEU, przy czym reaktory badawcze są przekształcane na paliwo niskowzbogacone (LEU) i dąży się do produkcji tarcz także z LEU. Jednak im niższe jest wzbogacenie w uranowej płytce (tarczy), tym niższa jest właściwa wydajność produkcji Mo-99 z napromieniowania, stwierdza Tobiaz Chemnitz z zakładu napromieniania medycznego MEDAPP w TUM. Oznacza to, że w celu zaspokojenia światowego zapotrzebowania na Mo-99 trzeba zużyć co najmniej dwa razy więcej tarcz z LEU, przy odpowiednio większej ilości odpadów promieniotwórczych wytwarzanych w wyniku przetwarzania płyt w celu odzyskania izotopu.

Standardowe metody stosowane do odzyskiwania Mo-99 z napromieniowanych płytek skutkują dużymi ilościami wodnych, średnioaktywnych odpadów promieniotwórczych. Według TUM od czasu zastąpienia tarcz z HEU przez LEU, doprowadziło to do produkcji około 15 000 litrów odpadów wodnych rocznie na całym świecie, które po przetworzeniu do postaci nadającej się do ostatecznej utylizacji stanowią końcową objętość 375 000 litrów rocznie.

Nowa metoda wydzielenia molibdenu, jak twierdzą naukowcy, jest tak samo skuteczna, jak dotychczasowy konwencjonalny proces, ale pozwala uniknąć wytwarzania odpadów wodnych.

Inne wiadomości

Brytyjskie Biuro Regulacji Jądrowych (Office for Nuclear Regulation, ONR) wraz z Agencją Środowiska i Zasobów Naturalnych (Environment Agency and Natural Resources, EANR) Walii ogłosiły rozpoczęcie pierwszego etapu ogólnej oceny (Generic Design Assessment, GDA) projektu małego reaktora modułowego Rolls-Royce SMR Ltd o mocy 470 MWe. ONR otrzymał wniosek z Departamentu Biznesu, Energii i Strategii Przemysłowej (BEIS) o rozpoczęcie GDA w sprawie projektu zaproponowanego przez Rolls-Royce'a. GDA to proces przeprowadzany przez brytyjskie organy regulacyjne w celu oceny aspektów bezpieczeństwa, ochrony i ochrony środowiska projektu elektrowni jądrowej, która ma zostać uruchomiona w Wielkiej Brytanii.

ARC Clean Energy Canada, deweloper SMR, zakończył finansowanie serii A w wysokości 30 milionów CAD (24 miliony USD) przez inwestorów z sektora prywatnego, która ma posunąć naprzód proces wdrażania małego reaktora modułowego w Point Lepreau w New Brunswick. Firma podała również, że przygotowuje warunki dla dalszych działań, które odblokują dodatkowe fundusze z tej prowincji. W lutym 2021 r. prowincja ogłosiła przyznanie 20 mln CAD na kolejny etap projektu budowy komercyjnego SMR, pod warunkiem, że ARC Canada zapewni 30 mln CAD funduszy uzupełniających.

Ponad 10 000 Kanadyjczyków podpisało petycję do Kanadyjskiej Izby Gmin, w której kwestionuje wyłączenie energii jądrowej z kanadyjskich zielonych obligacji. Chris Keefer, prezes Canadians for Nuclear Energy (C4NE), organizatora petycji twierdzi, że wyłączenie energii jądrowej z ram obligacji zostało dokonane w bardzo nietypowy sposób bez konsultacji publicznych lub naukowych i odstaje od nowoczesnych środowiskowych i społecznych zasad zarządzania. Petycja, która pozostaje otwarta do podpisu do 8 kwietnia, wzywa rząd Kanady oraz ministra środowiska i zmian klimatu Stevena Guilbeaulta do zaktualizowania ram, które będą kierować dziesiątkami miliardów dolarów inwestycji prywatnych i rządowych w nadchodzących latach.

Nabycie przez Uranium Royalty Corp 1% dochodu brutto z kopalni uranu Lance w Wyoming za 1,25 miliona dolarów w gotówce zarówno stanowi silne poparcie dla powstającego projektu wydobywczego uranu Lance, jak i szerzej pozytywnie oddziałuje na rynek uranu – stwierdza firma Peninsula Energy, która ogłosiła rozpoczęcie prac nad zaktualizowanym studium wykonalności dla projektu ISL Lance, który jest budowany i obsługiwany przez spółkę zależną Peninsula Strata Energy Inc.

II. Czy wiesz, że …

Energetyka jądrowa przyczynia się do osiągnięcia 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ.

Cel 7 – Czysta i dostępna energia

Elektrownia jądrowa zapewnia duże ilości czystej, niezawodnej i niedrogiej energii

Projekty jądrowe to długoterminowe inwestycje, które mogą działać przez 80 lat lub więcej

• Zapotrzebowanie na energię elektryczną stale rośnie, napędzane przez zwiększającą się liczbę ludności na świecie, wzrastającą elektryfikację zaopatrzenia w energię i potrzeby miliardów ludzi, którzy wciąż nie mają dostępu do niedrogich i niezawodnych źródeł energii elektrycznej.
• Zaspokojenie tego rosnącego popytu na energię elektryczną poprzez spalanie paliw kopalnych nie jest zrównoważone. Kluczowe znaczenie ma przejście na czyste technologie, takie jak energia jądrowa.
• Jeśli świat ma pomóc ludziom wyjść z ubóstwa i zaspokoić ich zapotrzebowanie na energię, to niezbędne są znaczne inwestycje w tanią, niskoemisyjną energię jądrową.

Wykorzystanie paliw kopalnych do wytwarzania energii elektrycznej jest szkodliwe dla ludzi i środowiska, powodując zanieczyszczenie powietrza, wody i gleby oraz emisję dużych ilości gazów cieplarnianych, które wywołują zmiany klimatu.

Zrównoważony rozwój można osiągnąć tylko dzięki dostępowi do czystej, niezawodnej i niedrogiej energii. Energia towarzyszy wszelkiej działalności człowieka i jest motorem rozwoju takich sektorów gospodarki jak rolnictwo, przemysł ciężki, handel i transport.

Elektrownie jądrowe zapewniają duże ilości czystej, niezawodnej, niedrogiej energii i bez względu na pogodę mogą nieprzerwanie pracować przez długi czas. Są idealnym uzupełnieniem energii wiatrowej, słonecznej i jej magazynowania dla rozwoju przystępnych cenowo, niezawodnych i niskoemisyjnych sieci elektroenergetycznych.

Ponadto dzięki kogeneracji jądrowej ciepło wytwarzane przez reaktory można przekierować do procesów energetycznych, które są obecnie trudne do dekarbonizacji, takich jak ogrzewanie domów i ciepło procesowe dla przemysłu.

Projekty jądrowe są inwestycjami długoterminowymi i mogą działać przez okres do 80 lat lub dłużej, co czyni je opłacalnymi i konkurencyjnymi cenowo.

 

Opracowano w DEJ na podstawie: WNA, ANS, MAEA