Polski Atom

JĄDROWE WIADOMOŚCI ZE ŚWIATA

Materiał informacyjny
opracowany przez Departament Energii Jądrowej
Ministerstwa Klimatu i Środowiska
7 lipca 2023 r.

1. Podpisano umowę na budowę pierwszego bloku jądrowego AP1000 w Chmielnickim

Podpisano umowę na rozpoczęcie budowy pierwszego bloku reaktora wodnego ciśnieniowego AP1000 w elektrowni jądrowej Chmielnicki w północnej Ukrainie, poinformował David Durham, prezes ds. systemów energetycznych w Westinghouse.

W wywiadzie dla agencji informacyjnej Interfax-Ukraina, Durham powiedział, że rozpoczęły się prace regulacyjne wspierające Energoatom, państwowego operatora 15 ukraińskich elektrowni jądrowych, w szczególności w zakresie licencjonowania.

Durham stwierdził, że Westinghouse nie był bezpośrednio zaangażowany w szacowanie kosztów planowanej elektrowni, ale szacunkowy koszt podany przez Interfax w wysokości 5 mld USD (4,5 mld EUR) za budowę pojedynczego bloku AP1000 jest zgodny z badaniem przeprowadzonym przez Massachusetts Institute of Technology dla przyszłych reaktorów AP1000 w USA.

Westinghouse przewiduje wsparcie państwowej spółki jądrowej Energoatom w opracowaniu pakietu finansowego, przy znacznym wsparciu ze strony amerykańskiego Exim Banku, jak powiedział Durham.

W styczniu ukraiński rząd przyjął rozporządzenie określające środki organizacyjne dla budowy elektrowni jądrowych Westinghouse AP1000 w Chmielnickim, a kolejnym krokiem ma być przygotowanie studium wykonalności.

Energoatom twierdzi, że budowa АР1000 na Ukrainie "otworzy drogę do przyszłości krajowego przemysłu energii jądrowej". W sierpniu 2021 r. Energoatom i Westinghouse podpisały memorandum w sprawie budowy pięciu bloków energetycznych na Ukrainie z wykorzystaniem technologii AP1000.

W czerwcu 2022 r. Energoatom i Westinghouse podpisały kolejne umowy dotyczące zwiększenia z pięciu do dziewięciu liczby bloków, które mają zostać zbudowane na Ukrainie w technologii AP1000, choć nie wszystkie miałyby powstać w Chmielnickim.

Obie firmy zgodziły się już na budowę reaktorów AP1000 oznaczonych jako Chmielnicki-5 i -6 i rozpoczęły proces licencjonowania obu bloków.

Chmielnicki-3 i -4 oficjalnie pozostają w budowie, ale oba bloki miały być dostarczone przez Rosję. Energoatom powiedział wcześniej, że Chmielnicki-3 zostanie ukończony w technologii WWER-1000, podczas gdy Chmielnicki-4 będzie jednostką AP1000.

Durham powiedział, że Ukraina wyraziła również zainteresowanie integracją małego reaktora modułowego AP300 firmy Westinghouse z jednostkami AP1000. Reaktor AP300 SMR przechodzi obecnie proces certyfikacji w Stanach Zjednoczonych, a jego ukończenie planowane jest na 2027 rok.

Durham powiedział, że lokalizacja pierwszej jednostki AP300 zależy od zamówień klientów i może, ale nie musi znajdować się w USA. Trwają rozmowy z różnymi krajami na temat wdrożenia, w tym w Europie Środkowej i Wschodniej.

Westinghouse zaprezentował swoją średniej wielkości elektrownię jądrową AP300 w maju, twierdząc, że jej budowa może kosztować 1 mld USD za jednostkę do końca dekady. Elektrownia ta jest pomniejszoną wersją reaktora AP1000.

Firma twierdzi, że AP300 jest jedynym reaktorem SMR opartym na technologii reaktora, który już działa. Będzie on ponownie wykorzystywał systemy i łańcuchy dostaw z AP1000, dzięki czemu będzie łatwy do wdrożenia i skróci czas budowy do około trzech lat.

Westinghouse spodziewa się, że nowy projekt uzyska federalną zgodę w 2027 roku, a pierwsza jednostka może zacząć dostarczać energię do sieci około 2033 roku. Elektrownia miałaby moc wytwórczą 300 MW, co czyni ją odpowiednim zamiennikiem dla elektrowni węglowych, które są wycofywane ze względu na zanieczyszczenie środowiska.

Ukraiński minister energetyki Herman Haluschenko powiedział niedawno, że Ukraina rozważa ambitne plany budowy do 20 reaktorów SMR w celu zastąpienia jednostek termicznych zniszczonych podczas wojny z Rosją.

 

2. Argentyński reaktor badawczy RA-10 ma zostać uruchomiony w roku 2025

Argentyńska Narodowa Komisja Energii Atomowej (CNEA) poinformowała, że wielozadaniowy reaktor badawczy RA-10 jest ukończony w około 80%, a prace mają zakończyć się w ciągu trzech miesięcy i oczekuje się, że reaktor zacznie działać w 2025 roku.

RA-10 - reaktor badawczy z otwartym basenem o mocy 30 MWt - jest budowany w Centrum Atomowym Ezeiza w prowincji Buenos Aires w celu zastąpienia reaktora RA-3 działającego w tym samym miejscu. Basenowy reaktor RA-3 o mocy 10 MWt został uruchomiony w 1967 roku. RA-10 będzie wykorzystywany do produkcji radioizotopów medycznych, a także testów napromieniowania zaawansowanego paliwa jądrowego i innych materiałów, oraz do badań nad wiązką neutronów.

Kierownik projektu Herman Blaumann, w aktualizacji projektu na stronie internetowej CNEA stwierdził, że cywilne prace budowlane zostaną zakończone w ciągu trzech miesięcy, a budowa reaktora zakończy się w przyszłym roku. "Od tego momentu zostaną przeprowadzone wstępne testy i uruchomienie, więc oczekuje się, że RA-10 będzie w pełni funkcjonalny w 2025 roku". Dodał: "Bardzo niewiele krajów jest w stanie zaprojektować i zbudować reaktor taki jak RA-10, a nasz jest jednym z nich".

Projekt RA-10 został zatwierdzony przez rząd i oficjalnie rozpoczęty przez CNEA w czerwcu 2010 roku. Argentyński Urząd Dozoru Jądrowego przyznał licencję na budowę RA-10 w listopadzie 2014 roku. Prace budowlane nad reaktorem rozpoczęły się w 2016 roku. Prace budowlane są prowadzone przez GCDI, podczas gdy INVAP dostarcza komponenty i podzespoły reaktora.

"CNEA zapewnia paliwo jądrowe, oprzyrządowanie i system ochrony reaktora. W projekcie uczestniczy również ponad 80 firm krajowych, w tym wiele małych i średnich przedsiębiorstw, co daje bezpośrednią pracę ponad 1500 osobom", powiedział Blaumann.

Konstrukcja RA-10 opiera się na  reaktorze Opal o mocy 30MW, który Argentyna sprzedała do Australii, ale według CNEA: "Każdy projekt reaktora jest inny - w szczególności moc jest obliczana na podstawie zastosowań, które będzie oferować. Oczekuje się, że RA-10 będzie wykorzystywany do celów, których nie ma możliwości realizować Opal, takich jak napromienianie materiałów oraz prętów i elementów paliwowych. Zastosowania te wymagają większej mocy oraz innych parametrów pracy reaktora, a zatem innej konstrukcji rdzenia, z powiązanym z nim systemem chłodzenia. Ponadto wymagają innowacji w systemie ochrony reaktora, który w tym przypadku jest naszym własnym projektem".

Po uruchomieniu, RA-10 będzie w stanie pokryć 20% światowego zapotrzebowania na szeroko stosowany radioizotop molibdenu, z którego otrzymuje się technet. CNEA dodaje: "Możliwe będzie również wytwarzanie innych radioizotopów, które nie są obecnie produkowane w kraju, a które są szeroko stosowane na świecie, takich jak lutet, który jest stosowany w leczeniu raka prostaty i innych schorzeń".

Argentyna dostrzega możliwości eksportowe wynikające z produkcji planowanej dla nowego reaktora badawczego, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że wiele reaktorów, które obecnie produkują radioizotopy, ma zostać wyłączonych z eksploatacji. Argentyna twierdzi również, że może produkować 80 ton domieszkowanego krzemu rocznie poprzez wystawienie na działanie neutronów, co przyniesie Argentynie 10 mln USD rocznie, a także będzie w stanie "licencjonować paliwa, które Argentyna produkuje zarówno dla reaktorów energetycznych, jak i eksperymentalnych - obecnie muszą one być testowane i licencjonowane w obiektach za granicą, z uwzględnieniem istniejących obostrzeń".

Inne obiekty na terenie RA-10 obejmują zakład przetwarzania radioizotopów oraz Argentyńskie Laboratorium Wiązki Neutronów "mające na celu wykorzystanie wiązek neutronów pochodzących z rdzenia reaktora do celów naukowych i technologicznych. Ponadto znajdzie się tam laboratorium testowania materiałów, w celu zbadania ich zachowania pod wpływem napromieniowania. Obejmuje to pręty i płyty elementów paliwowych, ale także materiały konstrukcyjne przeznaczone do reaktorów jądrowych czwartej generacji".

 

3. Szef TerraPower twierdzi, że firma Billa Gatesa planuje do pięciu dodatkowych elektrowni do 2035 roku

Szef założonej przez Billa Gatesa firmy budującej reaktory jądrowe oświadczył, że firma rozważa dodanie do 2035 r. do pięciu komercyjnych jednostek, oprócz jednej już przeznaczonej dla Wyoming.

Chris Levesque, prezes i dyrektor generalny TerraPower, wezwał rząd federalny USA do zaangażowania i przywództwa, aby utrzymać konkurencyjność kraju wobec globalnych rywali w sektorze czystej energii.

"Impas handlowy polega na tym, że potrzebna jest inwestycja krajowa" - powiedział. "Jeśli zamierzamy [konkurować z] Chinami i Rosją i wytwarzać czystą energię, potrzebne są inwestycje krajowe" - powiedział Levesque podczas dyskusji panelowej na konferencji Edison Electric Institute 2023 w Austin w Teksasie.

Gates powiedział w styczniu, że szuka większej liczby lokalizacji, ponieważ TerraPower zwiększa wysiłki na rzecz wdrożenia technologii reaktora chłodzonego sodem Natrium poza pierwszą proponowaną lokalizacją na składowisku węgla w Kemmerer w stanie Wyoming. Elektrownia węglowa Kemmerer ma zostać zamknięta w 2025 r., a jej 200 pracowników zmieni pracę na sektor energetyki jądrowej.

Projekt Kemmerer Natrium o wartości 4 mld USD (3,6 mld EUR) powstaje w momencie, gdy wiele stanów USA postrzega energię jądrową jako opcję pomagającą w odejściu od węgla, ropy naftowej i gazu ziemnego w celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych.

Elektrownia w Wyoming będzie wyposażona w reaktor sodowy i system magazynowania energii ze stopionej soli, który będzie działał lepiej, bezpieczniej i będzie kosztował mniej niż tradycyjna energia jądrowa, twierdzi Gates.

W styczniu Gates odwiedził zamkniętą elektrownię węglową w Glasgow w Zachodniej Wirginii i powiedział, że musi upewnić się, jak działa jego demonstracyjna elektrownia Natrium w Kemmerer, zanim ogłosi jakiekolwiek nowe lokalizacje.

Jednak podczas wizyty w elektrowni węglowej Kanawha River, która została zamknięta w 2015 roku, Gates określił zeszłoroczną decyzję ustawodawcy Wirginii Zachodniej o uchyleniu stanowego zakazu budowy elektrowni jądrowych jako "imponującą" i powiedział, że szuka miejsc, w których mógłby rozszerzyć swoje działania na wschodnie wybrzeże USA.

Nowe prawo w Wirginii Zachodniej otworzyło drzwi do rozmów z American Electric Power, właścicielem Kanawha River, w ciągu ostatnich sześciu miesięcy, powiedział Gates.

Levesque powiedział, że miejsca takie jak elektrownia w Glasgow są gotowe do wybudowania elektrowni takiej jak Natrium, ponieważ firma może skorzystać z istniejącej infrastruktury, takiej jak podłączenie do sieci.

Julie Kozeracki, starszy doradca ds. programów pożyczkowych w amerykańskim Departamencie Energii, powiedziała, że branża energii jądrowej "utknęła w impasie", w którym przedsiębiorstwa użyteczności publicznej patrzą na firmy budujące reaktory, te z kolei patrzą na dostawców, a "nikt nie jest tak naprawdę gotowy do podjęcia prawdziwych decyzji kapitałowych dotyczących budowy nowych elektrowni jądrowych".

Kozeracki powiedziała, że zauważalny jest brak reakcji na potencjalną ofertę finansowania energetyki jądrowej w wysokości 300 mld USD. Nie podała żadnych szczegółów oferty, o której mówiła.

Kozeracki powiedziała, że energia jądrowa nie powinna być rozpatrywana w oderwaniu od węgla, gazu ziemnego lub odnawialnych źródeł energii, ale powinna być zintegrowana z metodami wytwarzania energii, które są niezawodne w perspektywie długoterminowej i czyste.

Będzie to wymagało połączenia energii jądrowej z rozwiązaniami takimi jak długotrwałe magazynowanie energii dla odnawialnych źródeł energii i wychwytywanie dwutlenku węgla dla paliw kopalnych.

Kozeracki wyraziła optymizm co do potencjału energii jądrowej w zakresie zapewnienia czystej i niezawodnej mocy potrzebnej do zaspokojenia przyszłego zapotrzebowania na energię, szacując, że około 200 GW z 700-800 GW mocy wymaganej do 2050 r. będzie pochodzić z energii jądrowej, w porównaniu z około 96 GW obecnie.

Powiedziała, że do rozwoju branży niezbędny jest portfel zamówień na nowe elektrownie jądrowe. Podkreśliła, że aby osiągnąć znaczny spadek kosztu w przeliczeniu na MW mocy, potrzebna jest masa krytyczna zamówień, zazwyczaj od pięciu do dziesięciu, na konkretny projekt.

Chris Mowry, dyrektor generalny Type One Energy, firmy z siedzibą w Wisconsin, która opracowuje zaawansowane technologie, takie jak druk 3D, w komercyjnie opłacalnych systemach energii termojądrowej, powiedział, że przy zwiększonych inwestycjach pierwsza komercyjna pilotażowa elektrownia termojądrowa mogłaby zostać uruchomiona na początku lat 30-tych XX wieku, ponieważ nacisk przenosi się z badań naukowych na industrializację technologii termojądrowych.

Powiedział, że decyzja amerykańskiej Komisji Regulacji Jądrowej o uregulowaniu fuzji jądrowej w ramach protokołów podobnych do medycyny nuklearnej, a nie wytwarzania energii jądrowej, pozwoliła twórcom systemów fuzji jądrowej skupić się mniej na spełnianiu wytycznych regulacyjnych, a bardziej na opracowywaniu innowacyjnego sprzętu dla elektrowni termojądrowych, w tym wielkoformatowego druku 3D.

Jim Schaefer, starszy dyrektor zarządzający ds. sektora energetycznego w brytyjskiej firmie inwestycyjnej Guggenheim Partners, twierdzi, że do 2033 r. w USA powstaną trzy nowe działające reaktory III generacji, cztery reaktory IV generacji i trzy funkcjonalne reaktory termojądrowe.

 

4. Wsparcie rządu kanadyjskiego dla "ekosystemu" radioizotopów

Rząd ogłosił finansowanie w wysokości 35 mln CAD (26,5 mln USD), aby umożliwić konsorcjum Canadian Medical Isotope Ecosystem (CMIE) przyspieszenie rozwoju nowej generacji izotopów i technologii medycznych.

Partnerstwo obejmuje społeczności lokalne, a także przemysł jądrowy, wiodące ośrodki badawcze, naukowców i firmy pracujące nad komercjalizacją nowych form leczenia.

Udział CMIE został oficjalnie zainaugurowany 27 czerwca przez sekretarz parlamentarną Ministra Bezpieczeństwa Publicznego Pam Damoff, w imieniu Ministra Innowacji, Nauki i Przemysłu François-Philippe Champagne. Konsorcjum będzie nadzorowane przez Centrum Rozwoju i Komercjalizacji Sond (CPDC) i TRIUMF Innovations, wspierając projekty z Bruce Power, BWXT Medical, McMaster University i Canadian Nuclear Laboratories.

Finansowanie zostanie wykorzystane w ciągu pięciu lat na rozwój inicjatyw skoncentrowanych na produkcji, rozwoju i dystrybucji izotopów medycznych i radiofarmaceutyków w Kanadzie. Rząd szacuje, że nowy „ekosystem” przyciągnie ponad 75 milionów CAD inwestycji, stworzy lub utrzyma ponad 600 wysoko wykwalifikowanych miejsc pracy dla Kanadyjczyków i stworzy 30 możliwości odbycia stażu, a także zwiększy kanadyjską wiedzę specjalistyczną w zakresie izotopów do zastosowań medycznych i sprawi, że kraj stanie się atrakcyjnym ośrodkiem dla inwestycji w tym sektorze.

W ramach finansowania, wspólnota etniczna Saugeen Ojibway Nation (SON) podejmie kolejny krok w partnerstwie z Bruce Power w celu wspólnej produkcji, rozwoju i wprowadzania na rynek nowych izotopów wspierających globalną walkę z nowotworami, jednocześnie współpracując w celu stworzenia nowych możliwości gospodarczych na terytorium SON. Współpraca operatora elektrowni i SON, ustanowiona w celu wprowadzenia na rynek izotopów wyprodukowanych za pomocą pierwszego w swoim rodzaju systemu produkcji izotopów zainstalowanego dotychczas w elektrowni Bruce Power w Ontario, obejmuje również plan podziału przychodów, który zapewnia bezpośrednie korzyści dla społeczności lokalnej.

"Pandemia COVID-19 ujawniła słabe punkty w globalnych łańcuchach dostaw krytycznych materiałów medycznych, takich jak izotopy do zastosowań medycznych" - powiedział Damoff. "Inwestując w stworzenie Kanadyjskiego Ekosystemu Izotopów Medycznych, rząd Kanady podejmuje kolejny ważny krok w kierunku budowania naszych krajowych zdolności produkcyjnych w dziedzinie medycyny, co pomoże zapewnić zdrowie i bezpieczeństwo Kanadyjczyków w przypadku potencjalnych przyszłych zakłóceń w globalnym łańcuchu dostaw. Inwestycja ta nie tylko przyczyni się do rozwoju gospodarki, ale także do pojednania gospodarczego ze społecznością Saugeen Ojibway".

 

Opracowano w DEJ na podstawie: WNN, NucNet